10:31
20/4

Adieu Michel: Έφυγε ένας στυλοβάτης της ελληνικής κριτικής κινηματογράφου, ο Μισέλ Δημόπουλος (1949-2023)

Ποτέ δεν είναι εύκολο να αποχαιρετάς ανθρώπους, είναι ακόμα δυσκολότερο όταν είναι συνάδελφοι σε ένα σινάφι που θα μπορούσε σίγουρα να ήταν και καλύτερο, δίχως όμως έναν εκλιπόντα όπως ο Μισέλ Δημόπουλος θα ήταν σίγουρα πολύ χειρότερο.

Στα «τυπικά» ο Μισέλ γεννήθηκε πριν από 74 χρόνια, σπούδασε στην Γαλλία κινηματογράφο και ξεκίνησε να εργάζεται ως κριτικός κινηματογράφου κατά την δεκαετία του ’70 πριν ακόμα από την Μεταπολίτευση. Αυτά ήταν εξαιρετικά ενεργά χρόνια, ως νεαρότατο μέλος μιας λίαν ενεργούς γενιάς Ελλήνων (και) κριτικών (Καμπανέλλης, Αγγελόπουλος, Βακαλόπουλος, Ραφαηλίδης, Μικελίδης, Μπακογιαννόπουλος, Λυκουρέσης, Σαμαντάς, Μανιάτης, Κοκκινόπουλος, αργότερα Τζιώτζιος, Ρεντζής και πολλοί άλλοι). Ήδη από το τεύχος Αυγούστου-Σεπτεμβρίου 1970 του «Σύγχρονου Κινηματογράφου», εν μέσω της Δικτατορίας, συναντάμε το όνομά του σε σχέση με το 23^ο Φεστιβάλ των Καννών! Αργότερα επί σειρά ετών θα είναι και διευθυντής σύνταξης του περιοδικού.

Διετέλεσε κριτικός της εφημερίδας «Αυγή» κατά την δεκαετία του ’70. Το 1975 ακολουθεί τον Θόδωρο Αγγελόπουλο στα γυρίσματα του «Θιάσου» και παραδίδει ένα making of, την «Άλλη Σκηνή», υπογεγραμμένη από τον ίδιο, που διεκδικεί την δική της θέση στην ιστορία. Στην δεκαετία του ’80, μαζί με δύο άλλους σημαίνοντες κριτικούς, τον Γιάννη Μπακογιαννόπουλο και τον Νίνο-Φενέκ Μικελίδη, από θέσεως ΕΡΤ, προγραμματίζει τις ξενόγλωσσες ταινίες. Αναρίθμητες είναι οι ταινίες με τις οποίες πρωτοήρθαμε σε επαφή οι νεότεροι κατά την δεκαετία που βρέθηκε στη θέση αυτή (1982-1991). Από τις αρχές του ’80, έως το 2010, προγραμμάτιζε μαζί με τον Γιάννη Μπακογιαννόπουλο την θρυλική για πολλούς εξ ημών «Κινηματογραφική Λέσχη» της ΕΡΤ.

Με τις ευχαριστίες μας στον θαυμαστό ιστοριοδίφη Ηλία Γιαννακάκη και το κανάλι του στο yt

Την επόμενη χρονιά κάθεται στο πηδάλιο του ΔΦΚ Θεσσαλονίκης και λίγοι θα διαφωνήσουν ότι έβαλε το Δ στον τίτλο. Ρίχνοντας μια ματιά κανείς σε αφιερώματα και καλεσμένους κατά την ηγεσία του Δημόπουλου στο φεστιβάλ, παίρνει μια σαφή αίσθηση όχι μόνο της διεθνοποίησης και του καλλιτεχνικού ενστίκτου, αλλά και της καθαρής κινηματογραφικής ισχύος που διέπει το φεστιβάλ στα χρόνια του. ’93 Κρόνενμπεργκ και Χάρτλεϊ, ’94 Όσιμα και Χάνεκε, ’95 Μορέτι και Κισλόφσκι, νέος ρωσικός, αυστριακός, γαλλικός κινηματογράφος, πορτογαλική άνοιξη, ανεξάρτητο αμερικανικό σινεμά, αργεντίνικη αναγέννηση. Και τόσα άλλα. Ο Μισέλ ήταν αναγεννησιακός σινεφίλ, έβλεπε λυσσωδώς ταινίες, λάτρευε με πάθος, αντιπαθούσε με τεκμήριο, πρότεινε, άκουγε, εισήγαγε. Στην Θεσσαλονίκη θα έμενε έως το 2004.

«Ο Μισέλ θα είναι πάντα εδώ. Στο Ολύμπιον και στο λιμάνι, στις μεγάλες οθόνες και στους δρόμους της Θεσσαλονίκης, στις κουβέντες, στα βιβλία και τα περιοδικά. Θα είναι ζωντανός, ευθυτενής, γελαστός, δίκαιος και πάντα έτοιμος να ξαναδεί και να μας δείξει τις υπέροχες ταινίες που λάτρευε, να μας κάνει να ανακαλύπτουμε το καινούριο και το ανήσυχο σινεμά σε κάθε μας βήμα», αναφέρει σήμερα σε δήλωσή του το φεστιβάλ Θεσσαλονίκης.

Υπήρξε επίσης ιδρυτικό μέλος των βραβείων LUX του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, καθώς και μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του προγράμματος Europa Cinemas.

Με την Κατρίν Ντενέβ

Μια συνολική ανάμνηση του υπογράφοντος. Ο Μισέλ Δημόπουλος ήταν ο ορισμός αυτού που λέμε «παρών σινεφίλ», χωρίς τίποτε το άκριτο ή το γραφικό στην έννοια. Σε αφιερώματα τον έβλεπες στην πρώτη σειρά, ορατό, ομιλητικό, της κουβέντας και τους πάθους. Ενώ ήταν εξ ορισμού γαλλόφιλος, πιάναμε την κουβέντα στο λατρεμένο του «In A Lonely Place» στον Δαναό, όχι και τόσα χρόνια πριν. Στις Νύχτες μας ποικιλοτρόπως παρών και Πρόεδρος του Διαγωνιστικού το 2020. Σε έκτακτες προβολές, το ίδιο. Αν ήταν εδώ, θα ήταν εκτιμώ και πάλι από τους πρώτους στο «Heat» που παίζουμε μεθαύριο. Δεν ήταν γραφτό. Στο fb συμμετείχε, χωρίς τουπέ, ανεχόμενος συγχωρετικά την έπαρση και τις τυπικές ύβρεις εμπρηστών/χρηστών. Οι συμμετοχές του είχαν κάτι το ατόφιο, μια αυθεντικότητα και μια υπενθύμιση της απόλαυσης της γραπτής κουβέντας για τις ταινίες. Κι από αυτές θα λείψει.

Και μια ανάμνηση πιο ιδιωτική. Πολλά-πολλά χρόνια πριν. Όταν το έντυπο «ΣΙΝΕΜΑ» μας ένα φθινόπωρο των μέσων του ’90 προσπαθούσε να κάνει εμφανισιακό reboot για χάρη των πωλήσεων διότι το μέλλον διαγραφόταν δύσβατο. Μπαίνει ο Τζιώτζιος στο γραφείο αλαφιασμένος, πράγμα σύνηθες, λέγοντας τι του είπε ο Μισέλ όταν είδε το υπόδειγμα του καινούργιου εξωφύλλου. «Είναι πολύ glossy βρε Γιώργο» – και είχε δίκιο-δικαιότατο. Θυμώσαμε λίγο τότε, τον βρήκαμε λιγότερο υποστηρικτικό, νομίζαμε. Δεν ήταν έτσι. Ήταν δίπλα, είπαμε παρών, στις Νύχτες Πρεμιέρας που θα ξεκινούσαν λίγο μετά.

Ο Μισέλ ήταν δικός μας άνθρωπος. Όχι συνδικαλιστικά, όχι συντεχνιακά, όχι επειδή συμφωνούσαμε – δεν συμφωνούσαμε. Ήταν δικός μας γιατί αγαπούσε τις ταινίες, το μοίρασμά τους, το άπλωμά τους μεταξύ και μέσα μας. Ο κόσμος είναι καλύτερος έτσι.

Τα από βάθους συλλυπητήριά μας στους οικείους του, στους φίλους και τους παντοιοτρόπως συγγενείς του.