Μια (όχι μόνο) οσκαρική ιστορία: «Ο Κόσμος της Σιωπής» του Ζακ-Ιβ Κουστό

Σήμερα που ανθρώπινα δημιουργήματα φτάνουν κατά συρροήν στον Άρη και κάμερες (ακόμα και χάριν της μυθοπλασίας - να ΄ναι καλά ο Τζέιμς Κάμερον) φέρνουν εικόνες από τον υποβρύχιο, παντοτινά σιωπηλό (αλλά όχι και γαλήνιο) κόσμο της θάλασσας, ο πρωτότυπος «Κόσμος της Σιωπής» του θεμελιώδους Ζακ-Ίβ Κουστό έχει ξεχαστεί. Ίσως ακόμα-ακόμα στο εθισμένο βλέμμα του 21ου αιώνα να μην είναι πια κάτι το ιδιαίτερο.

Δεν ήταν έτσι βέβαια μερικές δεκαετίες πριν - και δεν θα ήταν έτσι σήμερα - αν δεν είχαν προηγηθεί οι απίθανες έγχρωμες εικόνες του «Κόσμου της Σιωπής», που δημιουργήθηκε από τον Κουστό και βοηθήθηκε κινηματογραφικά από έναν νεότατο Λουί Μαλ.

Το κοινό της εποχής δεν χόρταινε το φιλμ με τους γιγάντιους καρχαρίες, τα ιριδίζοντα ψάρια, τα χταπόδια, τα καλαμάρια, τις γιγάντιες χελώνες, τα λείψανα ναυαγίων, όλον αυτόν τον βαθύ μπλε και τυρκουάζ οργασμό που ως τότε η φαντασία είχε πλάσει ίσως από την ανάγνωση -της φαντασίας ξανά- του Ιουλίου Βερν στις «20.000 Λεύγες Κάτω από τη Θάλασσα» και ναι, είχε πάρει μια πρόγευση από το χρωματικό ντελίριο της ομώνυμης ταινίας της Ντίσνεϊ δύο μόλις χρόνια πριν.

Όμως το θέαμα που έδειχνε η ταινία του Κουστό ήταν αυθεντικό, από τις περιηγήσεις του επιστήμονα-ερευνητή με την θρυλική του «Καλυψώ», δεν ήταν το προϊόν μιας χολιγουντιανής φαντασίας. Ήταν μια ακόμα στιγμή που η ζωή υπερέβαινε την προσδοκία της φαντασίας.

Η ταινία βγήκε τον Σεπτέμβριο του 1956, πέτυχε έναν μεγάλο αριθμό προσέλευσης (για το είδος πάντα) και μένει ως σήμερα πρωτοποριακή. Ο Κουστό, ένας σπουδαίος επιστήμονας-εφευρέτης (εφηύρε στην δεκαετία του '40 μια συσκευή που χρησιμοποιείται στο scuba diving - ανακάλυψε τον τρόπο ηχοεντοπισμού των δελφινιών), θα κέρδιζε στην πορεία άλλα δύο Όσκαρ και θα γινόταν παγκόσμια γνωστός από τηλεοπτικές εκπομπές. Και ενώ από την δεκαετία του '40 παρέδωσε πλήθος ταινιών μικρού μήκους υποθαλάσσιου ενδιαφέροντος, η μακρά του διαδρομή στο μεγάλο μήκος και την σωρεία των ντοκιμαντέρ, θα ξεκινούσε από τον «Κόσμο της Σιωπής».

Πέθανε το 1987. Ο απόηχος της ζωής του, όχι ελεύθερος και επικρίσεων πάντως, θα ήταν τέτοιος που ακόμα και ο Ζαν-Μισέλ Ζαρ, στο αποκορύφωμα της φήμης του, θα του αφιέρωνε έναν ολόκληρο δίσκο, το έξοχο «Περιμένοντας τον Κουστό» του 1990.