Μουντιάλ στο ΣΙΝΕΜΑ #11: Δ.Γερμανία 1974, εθνικός διχασμός - αφιερωματα , θεματα || cinemagazine.gr
9:15
6/12

Μουντιάλ στο ΣΙΝΕΜΑ #11: Δ.Γερμανία 1974, εθνικός διχασμός

Μικρές και μεγάλες ιστορίες που ενώνουν τον θρύλο με την πραγματικότητα, ντοκιμαντέρ που βλέπουν πέρα από τις γραμμές του γηπέδου, ποδοσφαιριστές-ηθοποιοί και η αθέατη σχέση του αθλήματος με την πολιτική. Η ιστορία του Παγκοσμίου Κυπέλλου Ποδοσφαίρου μέσα από ένα κινηματογραφικό πρίσμα. 

Από τον Τάσο Μελεμενίδη

Στα γήπεδα της Δυτικής Γερμανίας, ο ποδοσφαιρικός κόσμος γνώρισε, για πρώτη φορά τόσο μαζικά, καινούριες έννοιες όπως η κίνηση χωρίς μπάλα και η αλληλοκάλυψη. Το ολοκληρωτικό ποδόσφαιρο (που είχε εμφανιστεί σε πρωτόλεια μορφή πάντως πολύ νωρίτερα) που δίδαξε ο Άγιαξ από το 1970 με τον Μίχελς στον πάγκο του, εμφανίστηκε και σε επίπεδο εθνικών ομάδων, με αυτή της Ολλανδίας να μοιάζει σχεδόν αδύνατο να νικηθεί. Και όπως ακριβώς μια άλλη μεγάλη ομάδα πριν 20 χρόνια ηττήθηκε – η Ουγγαρία – έτσι και τώρα πάλι οι Δυτικογερμανοί ήταν αυτοί που έκαναν την έκπληξη. 

Το Μουντιάλ του 1974 είχε και πάλι 16 ομάδες, αλλά μια ελαφριά διαφοροποίηση στον τρόπο διεξαγωγής καθώς στην φάση των 8 σχηματίζονταν και πάλι όμιλοι των τεσσάρων ομάδων και οι πρώτοι κάθε ομίλου πήγαιναν στον τελικό. Αυτή ήταν η λύση της FIFA στην αυξανόμενη πίεση χορηγών και τηλεόρασης για περισσότερα παιχνίδια, πίεση που δεν σταμάτησε ποτέ και οδήγησε με τα χρόνια στη γιγάντωση της διοργάνωσης. Στα γερμανικά γήπεδα, η Βραζιλία χωρίς τον Πελέ δεν είχε τη δυναμική της ομάδας του 1970, η Ιταλία αποκλείστηκε νωρίς, ενώ πολύ δυνατή παρουσιάστηκε ο ομάδα της Πολωνίας που τελικά κατάφερε να φτάσει ως τον μικρό τελικό. Η Ολλανδία έδειξε από την αρχή την ανωτερότητά της, η Δ. Γερμανία ξεκίνησε νωθρά, ανέβασε σταδιακά την απόδοσή της και έφτασε στον τελικό, όπου αν και βρέθηκε να χάνει με πέναλτι που έκανε στην πρώτη φάση του αγώνα, τιμώρησε την αλαζονεία των Ολλανδών, φτάνοντας στο τελικό 2-1. 

Λίγους μήνες πριν συμβούν όλα αυτά, στα προκριματικά υπήρξαν ξανά γεγονότα με έντονη πολιτική χροιά. Σ. Ένωση και Χιλή χρειάστηκαν διπλό αγώνα μπαράζ για την πρόκριση στη Γερμανία, όμως μετά το πρώτο ματς της Μόσχας που έληξε με λευκή ισοπαλία οι Σοβιετικοί αρνήθηκαν να πάνε στην Χιλή και ειδικότερα να παίξουν στο γήπεδο του Σαντιάγκο. Είχαν περάσει μόλις 2 μήνες από τότε που ο Πινοσέτ κατέλαβε την εξουσία και το συγκεκριμένο στάδιο είχε ταυτιστεί με χώρο βασανιστηρίων και θανάτων για τους αντιφρονούντες. Η άρνηση της Σ. Ένωσης συνοδεύτηκε με μια κίνηση λαϊκισμού από το καθεστώς του Πινοσέτ. Την ημέρα του αγώνα, η ομάδα της Χιλής μπήκε μόνη της στο γήπεδο, σκόραρε σε άδειες εστίες με αόρατους αντιπάλους, μπροστά σε ένα κοινό που πανηγύριζε γιατί έτσι διατάχτηκε, ενώ κάποιοι παίκτες που αρνήθηκαν αρχικά να συμμετάσχουν σε αυτή την κωμωδία, άλλαξαν γνώμη υπό τις απειλές όπλων. Και όλα αυτά για την πρόκριση σε μια διοργάνωση στην οποία τελικά η Χιλή αποκλείστηκε νωρίς, στον πρώτο γυρο. Τα απίθανα γεγονότα του ματς με τα φαντάσματα των Σοβιετικών στο Σαντιάγκο καταγράφηκαν στη σειρά ντοκιμαντέρ του ESPN «30 for 30», στο επεισόδιο «The Opposition», το 2014.

Επιστρέφοντας στα γερμανικά γήπεδα, στην φάση των ομίλων, έγινε το πιο πολιτικά φορτισμένο ματς της διοργάνωσης. Η κληρωτίδα έφερε μαζί Δυτική και Ανατολική Γερμανία που αγωνίστηκαν για πρώτη φορά ως αντίπαλοι μετά τον χωρισμό της χώρας σε ματς χωρίς μεγάλη βαθμολογική σημασία (και οι 2 προκρίθηκαν στον επόμενο γύρο) αλλά με τις κυβερνήσεις των 2 κρατών να βλέπουν πολλά οφέλη σε περίπτωση νίκης. 13 λεπτά πριν τη λήξη, ο Γιούργκεν Σπαρβάσερ χάρισε τελικά τη νίκη στην Ανατολική Γερμανία και έγινε εθνικός ήρωας. Ο ίδιος, χρόνια αργότερα, δήλωσε πως αυτό το γκολ του έφερε κυρίως προβλήματα, πως αρνήθηκε να πάρει ένα μεγαλύτερο σπίτι και ένα αυτοκίνητο που του δώρισε η κυβέρνηση και πως όχι μόνο προσπάθησε να μην εμπλακεί με την πολιτική, αλλά τελικά κατέληξε στην Δ. Γερμανία ως πολιτικός πρόσφυγας. Το όνομά του πάντως μέχρι και σήμερα παραμένει κομβικό για όσους Γερμανούς έζησαν εκείνη την περίοδο, ενώ κατά καιρούς στην γερμανική τηλεόραση παίχτηκαν ντοκιμαντέρ για τον ίδιο και για όλο το παρασκήνιο αυτού του αγώνα.

Τη στιγμή του γκολ του Σπαρβάσερ επέλεξε η Φραντσίσκα Μέιερ Πράις ως σημείο αναφοράς της ταινίας της, «Küss mich, Genosse!» το 2007, για να αφηγηθεί μια ιστορία γύρω από το διχασμό της χώρας της. Εκείνη τη στιγμή, όπου και οι 2 χώρες ζουν στον πυρετό του αγώνα, μια δυτική και ένας ανατολικός βρίσκονται για μια βραδιά μαζί από σύμπτωση στο ανατολικογερμανικό έδαφος και ο καρπός του έρωτά τους, τριάντα χρόνια αργότερα, προσπαθεί να εξερευνήσει την ιστορία των γονιών της ώσπου ένα ταξίδι στο χρόνο της δίνει την ευκαιρία να αλλάξει τη μοίρα της. Η ιστορία της Πράις μπορεί να ανήκει στη σφαίρα της φαντασίας χρησιμοποιώντας το εύρημα του ταξιδιού στο χρόνο, όμως ο πυρήνας της είναι ο παράλογος πολιτικός διχασμός μιας χώρας, που γέννησε ανθρώπινες ιστορίες, όπου έρωτες χάθηκαν κάτω από την πίεση δύο διαφορετικών καθεστώτων. 

Τέλος, ιστορικό γεγονός για τα ποδοσφαιρικά δεδομένα της εποχής ήταν η πρόκριση για πρώτη φορά ομάδας από την Υποσαχάρια Αφρική. Το τότε Ζαΐρ (και σήμερα Δημοκρατία του Κονγκό) έκανε την έκπληξη, όμως με 3 ήττες και τέρματα 0-14, είχε τελικά μόνο δυσάρεστες εμπειρίες από τα γερμανικά γήπεδα, καταγράφοντας τη χειρότερη πορεία ομάδας σε τελική φάση ως σήμερα. Ένα ντοκιμαντέρ του 2008, το «Between the Cup and the Election», με αφορμή τις πρώτες εκλογές που έγιναν στο Κονγκό το 2006, αναζητεί τα ίχνη αυτής της ομάδας, και παρουσιάζει τα προβλήματα που αντιμετώπισαν οι παίκτες της μετά το Μουντιάλ από την πολιτική ηγεσία του τότε Ζαΐρ.

Διαβάστε ακόμη:
Μουντιάλ στο ΣΙΝΕΜΑ #10: Μεξικό 1970, διακοπές διαρκείας

Μουντιάλ στο ΣΙΝΕΜΑ #9: Αγγλία 1966, παιδιά και ηγέτες​
Μουντιάλ στο ΣΙΝΕΜΑ #8: Χιλή 1962, η χαρά του κόσμου​

Μουντιάλ στο ΣΙΝΕΜΑ #7: Σουηδία 1958, η απόλυτη θεωρία συνωμοσίας
Μουντιάλ στο ΣΙΝΕΜΑ #6: Ελβετία 1954, το θαύμα της Βέρνης 
Μουντιάλ στο ΣΙΝΕΜΑ #5: Βραζιλία 1950, το έγκλημα του Μπαρμπόζα​
Μουντιάλ στο ΣΙΝΕΜΑ #4: Παταγονία 1942, το Μουντιάλ που δεν έγινε ποτέ. Ή μήπως έγινε; 

Μουντιάλ στο ΣΙΝΕΜΑ #3: Γαλλία 1938, το χαμένο φιλμ και η ντροπή της FIFA
Μουντιάλ στο ΣΙΝΕΜΑ #2: Ιταλία 1934, η ομάδα-θαύμα που αγάπησαν οι διανοούμενοι​
Μουντιάλ στο ΣΙΝΕΜΑ #1: Ουρουγουάη 1930, ταξίδι στο Νέο Κόσμο