Ο Κύκλος - ταινιες || cinemagazine.gr

Ο Κύκλος

Dayereh

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

2000
    ΠΑΡΑΓΩΓΗ: Ιράν, Ελβετία Ιταλία
    ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: Τζαφάρ Παναχί
    ΣΕΝΑΡΙΟ: Καμπάτζια Παρτόβι
    ΗΘΟΠΟΙΟΙ: Φερεστέχ Σαντρ Οροφάει, Νάργες Μαμιζάντε Ραζλίγκι, Μαριάμ Παρβιναλμάνι, Φατέμα Ναγκαβί
    ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Μπαχράμ Μπαντακσανί
    ΜΟΝΤΑΖ: Τζαφάρ Παναχί
    ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 90’
    ΔΙΑΝΟΜΗ: Rosebud
    Ο Κύκλος

Το πολιτικό σινεμά ως αληθινή τέχνη ή πως ο ρεαλισμός μεταουσιώνεται σε ιδανική μεταφορά.

Από τον Λευτέρη Αδαμίδη

Ο κύκλος αποτελεί το κατεξοχήν γεωμετρικό σχήμα της επανάληψης αλλά και της έλλειψης διαφυγής. Όταν κινείσαι σ’ έναν κύκλο ισχύει το φαινομενικό παράδοξο οτι όσο περισσότερο απομακρύνεσαι από την αφετηρία τόσο την πλησιάζεις, απλά αργείς να το καταλάβεις. Ο απειροστικός λογισμός λέει οτι προσεγγιστικά ένα πολύ μικρό τμήμα τόξου είναι στην ουσία μια ευθεία. Έτσι, αυτός που είναι καταδικασμένος να κυκλοφορεί σε κυκλική τροχιά δύσκολα το αντιλαμβάνεται, ενώ αυτός που έχει την άνεση να βρίσκεται έξω από τον κύκλο, ως παρατηρητής, ο θεατής εν προκειμένω, και μάλιστα ο δυτικός, έχει την πλήρη εποπτεία της ματαιότητας και του προκαθορισμένου της κίνησης.

Οι Ιρανές γυναίκες της ταινίας, που σχεδόν ειρωνικά έχουν αποτυπωθεί σε μια κυκλική μπομπίνα φιλμ, γνωρίζουν καλά τη θέση τους, μα παλεύουν. Παλεύουν απεγνωσμένα, θυμίζοντας φοβισμένα αγρίμια μέσα στα μαύρα τσαντόρ τους, από το πρώτο λεπτό της ταινίας να βρουν την εφαπτόμενη που οδηγεί στη διαφυγή, ακόμα και με μια απλή χειρονομία όπως το άναμμα ενός τσιγάρου, σε ένα κόσμο απόλυτα ανδροκρατούμενο και εξαιρετικά κυκλικό για το φύλο τους: από τη γέννηση ως το θάνατο η ζωή τους είναι αυστηρά οριοθετημένη και οι δυνατότητες διαφυγής ελάχιστες.

Ο «Κύκλος» οργανώνεται περίτεχνα σαν μια αλυσίδα-χορός από μικρά πορτρέτα γυναικών που, σε μια σχεδόν τελετουργική σκυταλοδρομία, παραδίδουν η μία στην άλλη τη βαριά μοίρα της γυναικείας ύπαρξης, για να ενωθούν στο εκπληκτικό φινάλε σε ένα «πρόσωπο», σε μια κατάσταση, συγκροτώντας τον τέλειο κύκλο. Κι όλα αυτά χωρίς ποτέ η ταινία να γλιστρά στην παγίδα του συμβολισμού, γιατί ο Παναχί ξέρει καλά οτι το σινεμά είναι πάνω από όλα δραματουργία και όχι απλή πολιτική διακήρυξη. Η κάμερα ξεκινά από το μικρό παράθυρο μιας μαιευτικής κλινικής και καταλήγει στο παράθυρο ενός κρατητηρίου: στο μεσοδιάστημα έχουμε διαγράψει μαζί της με πλήρη συμμετοχή και συνενοχή, έναν από τους συγκλονιστικότερους φιλμικούς κύκλους των τελευταίων ετών.

Η κριτική της ταινίας «Ο Κύκλος» δημοσιεύθηκε στο τεύχος 119 του Περιοδικού ΣΙΝΕΜΑ (Ιανουάριος 2001).

ΟΛΕΣ ΟΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
  • Ο Κύκλος
  • Ο Κύκλος