Πέρα από τον Παράδεισο - cinemagazine.gr
21:43
5/5

Πέρα από τον Παράδεισο

Stranger Than Paradise

Ανακαλύπτοντας ξανά το χαμένο παράδεισο ή, αν θέλετε, την κινηματογραφική εικόνα.

Από τον Λευτέρη Αδαμίδη

Όταν το «Πέρα από τον Παράδεισο» έκανε την εμφάνισή του το 1984, οι εικόνες του έμοιαζαν να έρχονται από το πουθενά και ταυτόχρονα από παντού. Ο ουγγρικής καταγωγής Γουίλι και ο Έντι αφήνουν το χρόνο να κυλά, βυθισμένοι σε μια γλυκιά απραξία, «άγνωστοι» ουσιαστικά μεταξύ τους, αποξενωμένοι από τις επιθυμίες τους.

Η Εύα, ξαδέλφη του Γουίλι από την Ουγγαρία, καταφθάνει με την Ευρώπη στις αποσκευές της και μια «άλλη» Αμερική στο βλέμμα της. Βλέπετε, αν για τον Γουίλι όλα τα μέρη μοιάζουν τελικά ίδια, η Εύα αναρωτιέται αν τα τσιγάρα Τσέστερφιλντ έχουν ακριβώς την ίδια γεύση σε κάθε πολιτεία.

Όταν το «Πέρα από τον Παράδεισο» έκανε την εμφάνισή του το 1984, οι εικόνες του έμοιαζαν να έρχονται από το πουθενά και ταυτόχρονα από παντού

Οι τρεις τους ταξιδεύουν άσκοπα (;), επικοινωνώντας με διαλόγους για τη θρεπτική αξία των tv- dinner, τη φωνή του Σκρίμινγκ Τζέι Χόκινς από ένα ξεκουρδισμένο κασετόφωνο ή ανέκδοτα που δεν ολοκληρώνονται ποτέ. Ο Τζάρμους αποδομεί το «ταξίδι», παρεμβάλλοντας δευτερόλεπτα μαύρης αμόρσας σε σχεδόν αυτόνομα ασπρόμαυρα μονοπλάνα, απογυμνώνει το κάδρο από κάθε στολίδι και μετασχηματίζει αντικείμενα, χώρους και τοποθεσίες σε αληθινά εσωτερικά τοπία.

Ο Τζάρμους έλεγε τότε πως αυτή είναι μια ταινία πάνω στην αίσθηση της εξορίας, από την «πατρίδα» και από το βαθύτερο εαυτό μας. Κοιτώντας αναδρομικά τα πλάνα της παγωμένης λίμνης Ίρι στο Κλίβελαντ με τις σιλουέτες των τριών, μαζί και μόνες, χαμένες στη λευκή απεραντοσύνη ή τις εικόνες της ζεστής παραδεισένιας Φλόριντα, το αίνιγμά τους παραμένει ανοιχτό, γι’ αυτό και ζωντανό. Ξέρουμε όμως πια ότι αυτό το μικρό κινηματογραφικό κομψοτέχνημα περίκλειε, σε μια πρωτόλεια μορφή, ολόκληρη την προβληματική και, κυρίως, τα «εργαλεία» ενός sui generis δημιουργού.

Η κριτική της ταινίας δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στο τεύχος 125 του περιοδικού ΣΙΝΕΜΑ, τον Ιούλιο του 2001.

ΟΛΕΣ ΟΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
  • Πέρα από τον Παράδεισο
  • Πέρα από τον Παράδεισο