10:24
9/2

[Κριτική] «News of the World»: Ο Τομ Χανκς στο πρώτο του (!) γουέστερν είναι ένας... anchorman με αποστολή

Ήταν πράγματι μια παράλειψη για έναν ηθοποιό παραδοσιακά ταυτιζόμενο με το κλασικό Χόλιγουντ (δεν είναι πάντως μόνο αυτό) να μην έχει ούτε ένα έργο του είδους που είναι απόλυτα συνυφασμένο με το αμερικανικό σινεμά. Η ταινία του Άγγλου Γκρίνγκρας έρχεται να γεμίσει, αρμοστά, αυτό το κενό.

«Του Κόσμου τα Νέα», ανακριβής σκωπτική μετάφραση ενός απλού τίτλου, κυκλοφορούν ως σχέδιο εδώ και μερικά χρόνια στα κιτάπια της Fox, ωστόσο, ενδεικτικά, μετά την εξαγορά της εταιρείας από την Ντίσνεϊ, βρέθηκαν συλλήβδην στην Universal για να πάρουν πράσινο φως. Αρχικά, τον Δεκέμβριο που μας πέρασε, στην ακρωτηριασμένη αίθουσα της εποχής μας, κι εν συνεχεία στο VOD και προσεχώς στο Netflix.

Η ταινία, χωρίς να βάζει φωτιά σε ένα ποιοτικά διάπυρο είδος, και χωρίς επ' ουδενί να υπόσχεται ας πούμε ότι η νεκρική σύγχρονη μοίρα του γουέστερν θα αλλάξει εξ αυτού, έχει την σεναριακή φιλοδοξία, βασισμένο σε πρόσφατο βιβλίο της Πολέτ Τζάιλς, να παραθέτει μια σειρά από ιδιαίτερα ενδιαφέροντα θέματα: Πρώτα όλων το θέμα της γλώσσας, της γνώσης και της σημασίας της για την επικοινωνία. Από αυτό προκύπτει το θέμα της είδησης, με διπλό τρόπο: Της επικαιρότητας και της σύστασης της αφήγησης. Εξ αυτού ξανά απορρέει ο κρίσιμος κεντρικός ρόλος του Χανκς, ως ενός πρωτόλειου anchorman της Παλιάς Δύσης (το έργο τοποθετείται στο 1870), ιδωμένου τόσο σαν δυνάμει χειραγωγού των ακροατών του όσο και ως αφηγητή που έχει την ικανότητα να καταφέρνει την αποδραστικότητα του κοινού του.

Ως γνήσιο χολιγουντιανό έργο η ροπή είναι προς το δεύτερο, το φινάλε είναι σαφές, όχι πάντως αποφεύγοντας τις νύξεις περί της κοινωνικά σπονδυλικής ευθύνης του ειδησεογράφου. Ακόμα όμως και στην σκηνή που η ζωή του εξαρτάται από την επιλογή και εκφώνηση της είδησης, η επιλογή Χανκς διασφαλίζει το «δραματουργικό ανώδυνο»: Ο anchorman έχει πάντα δίκιο, οι ευθύνες δεν είναι για αυτό το έργο. Δεν είναι μικρό, αλλά επί του ιδεολογικού εδώ συνίσταται το σαφώς προβληματικό σημείο της ταινίας.

Τίτλοι τέλους από το ωραιότατο σάουντρακ του βετεράνου Τζέιμς Νιούτον Χάουαρντ

Σεναριογραφικά υπάρχουν όμως ωραία και πολλά. Η οδυσσεϊκή, «επική», κίνηση/επιστροφή, η πατρική σχέση και η οικογένεια, το ινδιάνικο ζήτημα (και ως προς την γλωσσική του ευθύνη- ο Χανκς δεν αποκαλεί ποτέ το κοριτσάκι με το ινδιάνικό του όνομα), η ίδια η σημασία των, αναχρονιστικά, «ψευδών ειδήσεων» στην σύσταση ενός έθνους, το παρελθόν και, ακόμα, το ίδιο το σινεμά ως αναφορά.

Ο Γκρίνγκρας εδώ, ευτυχώς, εγκαταλείπει ολοταχώς το στυλ-σήμα κατατεθέν του (κάμερα στο χέρι, γρήγορο μοντάζ), προς όφελος μιας γουέστερν νόρμας που θα του επιτρέψει και να οδηγηθεί προς την στοχαστικότητα του ύφους, ακόμα ίσως και προς την ελεγεία στιγμών πριν το φινάλε. Το γουέστερν του ξέρει καλά την κοσμογονία των προκατόχων του και δεν παραλείπει να κλίνει περιστασιακά προς τις καλύτερες εξ αυτών: Τον Μπέτικερ στην απολαυστική σκηνή της μονομαχίας στους βράχους, γενικευμένα τον Μαν στην δραματική χρήση του τοπίου και του καιρού, τον Φορντ στην έννοια του ταξιδιού και στο φινάλε της επίσκεψης στον τάφο της γυναίκας του ήρωα (και στο «Searchers» πλάνο άνωθεν), τον Ίστγουντ στο αναθεωρητικό περιβάλλον χαρακτήρων τραυματικού παρελθόντος που βρίσκουν ανακούφιση στην κοινότητα και την μη βία - και δια μέσω της χρήσης της όμως.

Ο Χανκς είναι, όπως εδώ και χρόνια, στο πατρικό του ζενίθ (αν και ο Γκρίνγκρας μπορούσε να αποφύγει την εκτυφλωτικά λευκή χολιγουντιανή οδοντοστοιχία σε μια αναπαράσταση εποχής που δεν υπάρχουν καλά-καλά οδοντόβουρτσες), και έννοιες όπως η ηθική ρώμη, η ανθρώπινη πίστη και η μετάνοια δύσκολα μεταλαμπαδεύονται καλύτερα από άλλον ηθοποιό σήμερα (ίσως τον Τόμι Λι Τζόουνς).

Η παράσταση όμως πάει στην Ελένα Ζένγκελ, αυτή την ερμηνευτική έκρηξη σε παιδικό σώμα που είχαμε δει και στις Νύχτες Πρεμιέρας στο «System Crasher». Είναι σαφές ότι οι παραγωγοί είδαν εκεί το ιδεώδες, ατιθάσευτο παιδί-αγρίμι, με την ακέραιη δυνατότητα της φυσικότητας, αλλά και της γλυκύτητας της κερδισμένης παιδικής εύνοιας που αυτή η νεαρή ηθοποιός διαθέτει σε κοιτάσματα - ακόμα τουλάχιστον. Στον συσχετισμό τους, πλην επεξηγηματισμών (ευτυχώς όχι πολλών) χωρίς διάλογο, έγκειται το συγκινησιακό βάρος ενός έργου που θα καταευχαριστήσει τους λάτρεις του είδους.

Οι υπόλοιποι θα μείνουν ίσως στην δίωρη διάρκεια, που επιτείνεται ως αίσθηση επιθυμώντας να χωρέσει όλο το θεματολογικό εύρος καθώς και τον «δύσκολο», διάχυτα σκεπτικό τόνο. Που μόλις στην τελική σκηνή ελαφραίνει (ατυχώς) ψυχαγωγικά/αποδραστικά, αφαιρώντας ίσως έτσι και μια δυνατότητα περιεκτικότερου σχολίου επί ενός ακανθώδους, απόλυτα σύγχρονου θέματος. 

INFO
Η ταινία «News of the World» του Πολ Γκρίνγκρας προβάλλεται από τις 10 Φεβρουαρίου στο Netflix.