O Διάβολος δεν Υπάρχει

Έπειτα από τον μεγάλο καλλιτεχνικό θρίαμβο του «Drive my Car», το Όσκαρ Καλύτερης Διεθνούς Ταινίας που κέρδισε και τη διεθνή αναγνώριση που απέκτησε ξαφνικά ο Ιάπωνας σκηνοθέτης, είναι απολύτως κατανοητό το κοινό να περιμένει από την καινούργια του δημιουργία κάτι αντίστοιχο με την προηγούμενη. Όμως με την ίδια απρόβλεπτη διάθεση που αντιμετώπιζε τα φιλμ του πριν την παγκόσμια απήχηση που γνώρισε, έτσι και τώρα ο Ριουσούκε Χαμαγκούτσι επιστρέφει με κάτι εντελώς διαφορετικό. 

Ενώ αρχικά πρόθεσή του ήταν να συνεργαστεί με τη συνθέτρια του «Drive my Car», Έικο Ισιμπάσι, σε ένα βουβό φιλμ μεσαίου μήκους ντυμένο εξ ολοκλήρου με την υποβλητική μουσική της, ο σκηνοθέτης συνειδητοποίησε ότι το υλικό του τον καλούσε να δουλέψει σε έναν ευρύτερο καμβά. Κι έτσι προέκυψε το «Ο Διάβολος δεν Υπάρχει», ένα οικολογικό δράμα για την ευαίσθητη ισορροπία μεταξύ ανθρώπου και φύσης που μπορεί εκ πρώτης όψεως να μοιάζει αρκετά πιο λιτό από τα προηγούμενα επιτεύγματα του Χαμαγκούτσι, η εντύπωση όμως είναι εντελώς παραπλανητική.
 
Η ταινία τοποθετείται σε ένα ήσυχο χωριό, όχι πολύ μακριά από το Τόκιο, το οποίο έχτισαν μεταπολεμικά άποικοι σκοπεύοντας να ζήσουν από την καλλιέργεια της τοπικής γης. Εκεί, περιτριγυρισμένη από πυκνή βλάστηση, δάση και ρυάκια, κατοικεί μια σεμνή κοινότητα ανθρώπων, ανάμεσά τους κι ένας χήρος αγρότης που μεγαλώνει μόνος τη μικρή του κόρη. Την ηρεμία του φιλήσυχου οικισμού έρχονται όμως τώρα να διαταράξουν τα επεκτατικά σχέδια μιας εταιρείας που σκοπεύει να αξιοποιήσει τουριστικά την τοποθεσία και μάλιστα σχεδιάζει να το κάνει με τον λιγότερο συνετό τρόπο. 

Και ξαφνικά, ένα αιφνίδιο φινάλε έρχεται να τραβήξει απότομα το έδαφος κάτω από τα πόδια των θεατών

Δύο εκπρόσωποι της εταιρείας έρχονται από την πόλη με σκοπό να συναντήσουν τους ντόπιους, να τους δελεάσουν για τα σχέδιά τους και να εξασφαλίσουν την ειρηνική συγκατάθεσή τους. Συναντούν ωστόσο σθεναρές αντιρρήσεις, και όταν προσπαθούν να μεταφέρουν τη δυσαρέσκεια των κατοίκων στους επικεφαλής της εταιρείας, τους δίνεται η εντολή να ξαναγυρίσουν στο χωριό και να προσπαθήσουν να ανασκευάσουν το αρνητικό κλίμα χωρίς αυτό να σημαίνει ότι θα ληφθούν σοβαρά τα αιτήματά τους. Μόνο που ο γυρισμός τους δεν θα έχει την κατάληξη που περιμένει κανείς.
 
Κι έτσι ακριβώς συμβαίνει. Η ταινία κυλά ήρεμα και κατευναστικά παρατηρώντας την καθημερινότητα αυτού του κλειστού κόσμου όπου ο αγρότης ήρωας βρίσκει ανακούφιση στην επανάληψη των ίδιων συνηθειών, το κοριτσάκι του μεγαλώνει σε απευθείας επαφή με το περιβάλλον, οι άνθρωποι σέβονται και συνεργάζονται αρμονικά ο ένας με τον άλλο. 

Και ξαφνικά, ένα αιφνίδιο και αρκετά διφορούμενο φινάλε έρχεται να τραβήξει απότομα το έδαφος κάτω από τα πόδια των θεατών. Η φύση, πανταχού παρούσα και σιωπηλή, αποφασίζει να επιστρέψει την κατάχρηση και κακομεταχείριση που έχει υποστεί. Κι ο Χαμαγκούτσι θα κλείσει την ταινία του με το ίδιο λυρικό τράβελινγκ που την ξεκίνησε, υπονοώντας ότι στον αέναο κύκλο της ζωής και στη συμβιωτική σχέση του ανθρώπου με το περιβάλλον υπάρχει μια σειρά από άγραφους κανόνες οι οποίοι καλό είναι να μην παραβιαστούν. Γιατί, όπως διόλου τυχαία σημειώνει κάποιος νωρίτερα στο φιλμ, «όσα συμβαίνουν στην πάνω μεριά του ρυακιού επηρεάζουν και τους ανθρώπους στην κάτω μεριά».