Essential Cinema #137: «Τα 400 Χτυπήματα» (1959) του Φρανσουά Τριφό - αφιερωματα , θεματα || cinemagazine.gr
12:19
16/4

Essential Cinema #137: «Τα 400 Χτυπήματα» (1959) του Φρανσουά Τριφό

Το cinemagazine συγκεντρώνει μερικές από τις καλύτερες ταινίες που έγιναν ποτέ και γράφει γι΄ αυτές. Σήμερα το ξεκίνημα της καριέρας ενός από τους σπουδαιότερους και πιο αγαπητούς σκηνοθέτες του σινεμά.

Από τον Λουκά Κατσίκα

Τα κινηματογραφικά λεξικά έχουν σημειώσει το ντεμπούτο του Τριφό ως μια από τις δημιουργίες που πυροδότησαν και θεμελίωσαν το ριζοσπαστικό κίνημα του γαλλικού Νέου Κύματος. Τα πολυάριθμα βιβλία που έχουν κατά καιρούς κυκλοφορήσει για τον σκηνοθέτη θεωρούν τα «400 Χτυπήματα» ως την πιο αυτοβιογραφική δημιουργία ολόκληρης της καριέρας του, βασισμένη ως επί το πλείστον σε βιώματα της δικής του παιδικής ηλικίας. Ο Ζαν-Λικ Γκοντάρ έχει πει, αναφερόμενος στην ταινία, πως αποτελεί «το πιο περήφανο, το πιο πεισματάρικο, το πιο ξεροκέφαλο, με άλλα λόγια το πιο ελεύθερο φιλμ του κόσμου». 

Για τους περισσότερους θεατές που έχουν παρακολουθήσει την ταινία του Τριφό μέσα στις δεκαετίες, ωστόσο, τα «400 Χτυπήματα» είναι κάτι απλό και ταυτόχρονα τόσο συγκινητικό: Η ορμητική εξέγερση ενός δεκαπεντάχρονου αγοριού απέναντι σε έναν κόσμο που δεν του επιφυλάσσει καμιά αγάπη, καμιά κατανόηση και καμιά συμπάθεια. Η συμβολική διαδρομή του από την ασφυκτική γεωγραφία της πόλης στους ανοιχτούς ορίζοντες της θάλασσας, τρέχοντας να ξεφύγει από γονείς που δεν τον καταλαβαίνουν, δασκάλους που τον τιμωρούν, ενήλικες που τον παρεξηγούν και από συγκυρίες που συνωμοτούν εναντίον του. 

Ο μικρός Αντουάν στρέφει το βλέμμα στην κάμερα, για να μοιραστεί με τους θεατές τη λαχτάρα και την αβεβαιότητά του για όσα τον περιμένουν πέρα από την ακτογραμμή, στο αχανές σύμπαν των ενηλίκων

Και στο τέλος είναι εκείνο το θεσπέσιο πλάνο που ζουμάρει στο πρόσωπο του πιτσιρίκου και έπειτα παγώνει, καθώς ο μικρός Αντουάν Ντουανέλ (ένας αξέχαστος Ζαν Πιέρ Λεό στο ρόλο της καριέρας του) στρέφει το βλέμμα του προς την κάμερα, για να μοιραστεί με τους θεατές τη λαχτάρα αλλά και την αβεβαιότητά του για τα όσα τον περιμένουν πέρα από την ακτογραμμή, στο αχανές σύμπαν των ενηλίκων.

Από τις ωραιότερες και πιο αυθεντικές καταθέσεις που έχουν γίνει πάνω στην παιδική ηλικία, τα «400 Χτυπήματα» είναι μεν ντυμένα τα χαρακτηριστικά του νεορεαλισμού-ενός κινηματογραφικού κινήματος που ο Τριφό «δανείστηκε» από το παρελθόν, στην ουσία όμως αποτελούν ένα ολότελα μοντέρνο φιλμ. Όπως ο ανήσυχος μικρός ήρωάς της, που δεν διστάζει να αντικρίσει τους πάντες με αποφασιστικό και αυθάδικο βλέμμα, έτσι και η πρώτη μεγάλου μήκους δημιουργία του Τριφό τολμά και στρέφει τα μάτια της στο μέλλον, βεβαιώνοντας πως παρά τις αντιξοότητες η ζωή, και μαζί της η τέχνη, οφείλει να είναι μια διαρκής και χειμαρρώδης πορεία προς τα εμπρός. Επιλέγεις να την αντικρίσεις κατάματα, όπως αποφασίζει να κάνει ο πεισματάρης πιτσιρίκος, ή την αφήνεις να σε προσπεράσει. 

Les 400 Coups
ΓΑΛΛΙΑ, 1959
Σκηνοθεσία:
Φρανσουά Τριφό Σενάριο: Φρανσουά Τριφό, Μαρσέλ Μουσί Φωτογραφία: Ανρί Ντεκέ Μουσική: Ζαν Κονσταντάν Πρωταγωνιστούν: Ζαν- Πιέρ Λεό, Αλμπέρ Ρεμί, Κλερ Μοριέ, Γκι Ντεκόμπλ, Ζορζ Φλαμάν Διάρκεια: 99’