Από τις μικρού μήκους στη μεγάλη σκηνή: Η Βίβιαν, ο Θοδωρής και ο Κώστας σε «Θεατρικά Αναλόγια» - αφιερωματα , θεματα || cinemagazine.gr
9:39
21/5

Από τις μικρού μήκους στη μεγάλη σκηνή: Η Βίβιαν, ο Θοδωρής και ο Κώστας σε «Θεατρικά Αναλόγια»

Στο πλαίσιο του προγράμματος «Η Δυναμική του Ελληνικού Λόγου στο Θέατρο», τρεις σκηνοθέτες που γνωρίσαμε από τις μικρού μήκους ταινίες τους στις Νύχτες Πρεμιέρας, ανάβουν τα φώτα της σκηνής του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά | Από 21 έως 22/05/2018 | Είσοδος ελεύθερη.

Συνέντευξη στον Πάνο Γκένα

Με στόχο την ανάδειξη του ελληνικού θεατρικού λόγου μέσα από γνωστά ή και πρωτότυπα θεατρικά έργα, το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά ολοκληρώνει το πρόγραμμα «Η Δυναμική του Ελληνικού Λόγου στο Θέατρο» με την παρουσίαση των Θεατρικών Αναλογίων στις 21 και 22 Μαΐου. Στο πλαίσιο του προγράμματος, το κοινό είχε την ευκαιρία στη διάρκεια τριών μηνών (Μάρτιος - Μάιος), να παρακολουθήσει από κοντά τη δημιουργία μιας παράστασης, να γνωρίσει τους συντελεστές και να μυηθεί στη θεατρική πράξη εκ των έσω, επιτυγχάνοντας τη σύνδεση σκηνής-θεατή και ενθαρρύνοντας την εμπλοκή του κοινού στη διαδικασία.

Σε έναν ευτυχή συγκερασμό των Τεχνών, τρεις νέοι, ταλαντούχοι και δημιουργικοί σκηνοθέτες που συμμετείχαν πρόσφατα στο Διαγωνιστικό τμημα Ελληνικών ταινιών μικρού μήκους των Νυχτών Πρεμιέρας, η Βίβιαν Παπαγεωργίου («Με Ανοιχτά Φτερά)», ο Θοδωρής Βουρνάς («Θεατής») και ο Κώστας Μπακούρης («Heimlich»), αφήνουν για λίγο τον κινηματογραφικό φακό και περνούν τη θεατρική κουίντα του εμβληματικού Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά, παρουσιάζοντας τρια ελληνικά έργα: το «Ποιος ανακάλυψε την Αμερική;» της Χρύσας Σπηλιώτη, το «Πόσα ζώα χωράει ένας άνθρωπος;!» του Τσιμάρα Τζανάτου (Πρώτη παρουσίαση) και τους «Θεατές» του Μάριου Ποντίκα.

Το ΣΙΝΕΜΑ είχε τη χαρά να κάνει ένα «θεατρικό διάλειμμα» και να συνομιλήσει με τη Βίβιαν, τον Θοδωρή και τον Κώστα για τα Θεατρικά Αναλόγια που σκηνοθέτησαν, τις προκλήσεις που επιφυλάσσει η θεατρική σκηνή και τη σύνδεση σινεμά-θεάτρου. 

Τα Θεατρικά Αναλόγια θα παρουσιαστούν το διήμερο 21 και 22 Μαΐου στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά με ελεύθερη είσοδο. Στο τέλος του κειμένου ακολουθεί το αναλυτικό πρόγραμμα των παραστάσεων.

Πως ήταν η εμπειρία του στησίματος ενός θεατρικού αναλογίου για σκηνοθέτες που έχουν συνηθίσει την κινούμενη εικόνα;

Θ.: Για μένα που είμαι σε διπλό ταμπλό – σκηνοθετώ και θέατρο και κινηματογράφο παράλληλα – το νέο στην εμπειρία ήταν η σκηνοθεσία θεάτρου υπό μορφή αναλογίου, δηλαδή να κρατάνε οι ηθοποιοί το κείμενό τους και να το διαβάζουν επί σκηνής. Ήταν αρκετά ενδιαφέρον πως αυτό το στοιχείο που αρχικά με προβλημάτιζε, το πως θα γράψει στο σύνολο της εικόνας και της σκηνικής σύνθεσης, αφομοιώθηκε τόσο εύκολα. Μετά το πρώτο λεπτό σταματάς να παρατηρείς το ότι οι ηθοποιοί κρατάνε κείμενο!

Κ.: Μετά το «Heimlich», το πέρασμα μου στη μεγάλη –πελώρια- (τόσο σε διαστάσεις όσο και ιστορικά) σκηνή του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά είναι μια εμπειρία που έρχεται να μου υπενθυμίσει πόσο όμορφο μπορεί να είναι το να κολυμπάς σε άγνωστα νερά. Βέβαια, παρ’ ότι μιλάμε επίσημα για την παρθενική μου σκηνοθεσία στου θέατρο, είχα ήδη προσπαθήσει παλιότερα να ανεβάσω έναν εξαιρετικό μονόλογο με την Καίτη Παπανίκα, αλλά μας είχε νικήσει τότε η ασθένεια κι η εκδημία της.

Β.: Η αλήθεια είναι πως όταν μου έγινε η πρόταση, η πρώτη μου αντίδραση ήταν ελαφρύς πανικός, καθώς είναι εντελώς διαφορετικό το κινηματογραφικό κάδρο από την θεατρική σκηνή, εντελώς άλλη η προετοιμασία ενός θεατρικού έργου και όλο αυτό ήταν κάτι καινούργιο για μένα. Μελέτησα πολύ το κείμενο και κατέληξα στη σκέψη πως η αίσθηση που παίρνω απ’ αυτό είναι πως οι δυο ηρωίδες προσπάθησαν να τα κάνουν όλα τέλεια στην ζωή τους, αλλά δεν το κατάφεραν. Καθώς τα γεγονότα του έργου θα διαδραματίζονται στη σκηνή ζωντανά, το ίδιο έργο θα εκτυλίσσεται στο φόντο, σ’ ένα άλλο παράλληλο σύμπαν, δοσμένο μέσα από μια άλλη σκοπιά, σε μια απόπειρα να προσδώσω ελαφρά ειρωνεία στα γεγονότα που συμβαίνουν στη ζωή των δυο ηρωίδων και να αναδείξω το χιούμορ του κειμένου. 

Θοδωρής Βουρνάς

Ανάμεσα στα έργα που παρουσιάζετε υπάρχουν νέα και παλαιότερα θεατρικά κείμενα. Θοδωρή πόσο δύσκολο είναι για έναν σκηνοθέτη να πρωτοσυστήνει ένα θεατρικό έργο; 

Θ.: Το θεατρικό αναλόγιο σαν φόρμα σου δίνει μια ασφάλεια. Μπορείς να προτείνεις μια ιδέα απόδοσης το έργου, στα πλαίσια μια δοκιμής και να δεις πόσο μπορεί να λειτουργήσει απέναντι στο κοινό. Δουλεύοντας πάνω στο «Πόσα ζώα χωράει ένας άνθρωπος;!», η δυσκολία ήταν στο τι στοιχεία του έργου θα βγάλουμε προς τα έξω, καθώς είναι ένα έργο που έχει πολλά πράγματα να αξιοποιήσεις. Οδηγός ήταν η διάθεση με την οποία το προσεγγίσαμε αυθόρμητα στις πρόβες. Τονίσαμε το χιούμορ του έργου και την διάθεση για αυτοσαρκασμό.

Βίβιαν Παπαγεωργίου

Κώστα και Βίβιαν, από την άλλη, πόσο ιντριγκαδόρικη είναι η διαδικασία να φρεσκάρεις ένα γνωστό στο κοινό θεατρικό;

Κ.: Σκηνοθετώ τους «Θεατές» του τεράστιου Μάριου Ποντίκα, που είναι ένα από τα σημαντικότερα μεταπολιτευτικά θεατρικά κείμενα. Γραμμένο πριν 40 χρόνια, αλλά τόσο σημερινό, τόσο επίκαιρο, τόσο το «εδώ», το «τώρα» και, τελικά, το «πάντα» μας... Ο συγγραφέας, χρησιμοποιώντας την ιστορία ενός ταγμασφαλίτη του Εμφυλίου, της γυναίκας του και του μπανιστιρτζή γείτονα του διπλανού δωματίου που τους παρακολουθεί από μια τρύπα στον τοίχο, καταφέρνει να μιλήσει κριτικά για την απάθεια, τον ωχαδελφισμό και την αδιαφορία -διαχρονικά χαρακτηριστικά μας-, με τον ήρωα του να μένει αμέτοχος ακόμα κι όταν γίνεται μάρτυρας ενός φόνου και μιας αυτοκτονίας.

Η διαχρονικότητα του σχολίου του Ποντίκα, λοιπόν, μαζί με το ότι καταφέρνω και συνεργάζομαι με τον Γιώργο Κωνσταντίνου, τον οποίο πάντα εκτιμούσα, και μια ομάδα πανάξιων ηθοποιών (Ηλίας Γεωργαθανασόπουλος, Γιάννης Κόλιας, Κατερίνα Κουφοπούλου, Παντελία Τζαγκαράκη), είναι επαρκώς ιντριγκαδόρικοι λόγοι για να τολμήσω να «ξανακοιτάξω» τους «Θεατές».

Β.: Για μένα ήταν όλα καινούργια καθώς το έργο δεν το είχα δει ποτέ σε ανέβασμά του. Αυτό νομίζω πως εν τέλει με βοήθησε, καθώς δεν περιόρισε τη σκέψη μου και τον τρόπο προσέγγισης του κειμένου. Το είδα με μια εντελώς παρθένα ματιά και προσπάθησα να βρω τα στοιχεία που θα το αναδείκνυαν. Διαβάζοντας πολλές φορές το κείμενο προσπάθησα να βρω ποιά είναι η ουσία του. Στο έργο επικρατεί η σχέση ανταγωνισμού αλλά και εν τέλει της αγάπης μεταξύ αυτών των δυο γυναικών, με διάφορους χαρακτήρες να αναφέρονται ως σημαντικά πρόσωπα στη ζωή τους, όπως οι μητέρες τους και ο άντρας που διεκδικούσαν και οι δύο για χρόνια.

Είναι γεγονός πως σε ένα θεατρικό αναλόγιο αλλάζει η γκάμα των σκηνοθετικών επιλογών. Προσπαθήσαμε λοιπόν με την ομάδα που δημιουργήθηκε -ηθοποιούς και μουσικούς- να βρούμε πώς μπορεί να αναδειχθούν με τον καλύτερο τρόπο οι κινηματογραφικές αλλαγές στις σκηνές, το χιούμορ και σε στιγμές η συγκίνηση, τα βασικά στοιχεία δηλαδή που επικρατούν στο έργο. Η διαδικασία των προβών γέννησε ιδέες και σκηνοθετικά ευρήματα για να κάνουμε ενδιαφέρουσα την παρουσίαση ενός θεατρικού έργου με τη μορφή αναλογίου. Αυτό όμως που κρατώ μέσα στην καρδιά μου πάνω απ’ όλα, είναι εν τέλει οι σχέσεις που δημιουργήθηκαν στην ομάδα καθώς δέσαμε πολύ, δουλέψαμε με κέφι και ελπίζω να συνεργαστούμε και στο μέλλον.

Κώστας Μπακούρης

Θα σκεφτόσασταν να μεταφέρετε αυτά τα κείμενα στο σινεμά;

Θ.: Θα πω, πρώτον γιατί όχι;! Και δεύτερον ότι το αναλόγιο το συνοδεύει ένα βίντεο που αποτελεί σύνθεσή από εικόνες που δημιουργήσαμε με τους ηθοποιούς σκεπτόμενοι σε κινηματογραφικό πλαίσιο!

Κ.: Οι «Θεατές» χρησιμοποιούν μια τεχνική που στο σινεμά σπανίζει: την ταύτιση αφηγημένου χρόνου -πραγματικού, δηλαδή- και αφηγηματικού. Η ιστορία ξεκινάει με την αρχή του έργου και ο χρόνος που έχει περάσει μέχρι το τέλος της είναι και ο χρόνος παρακολούθησης της παράστασης. Παρ’ότι το σινεμά δεν προτιμά αυτόν τον τρόπο αφήγησης, το κείμενο εδώ, με έρεισμα τον «ακραίο ρεαλισμό» του και την ικανότητα του Ποντίκα να δημιουργεί ατμόσφαιρα, δεν απολλύει την «κινηματογραφικότητα» του. Με μια πειραματική διάθεση λοιπόν, αυτός ο συνδυασμός θα μπορούσε όντως να με οδηγήσει στην όρεξη της μεταφοράς αυτής της ιστορίας στη μεγάλη οθόνη.  

Β.: Αυτό είναι κάτι που ποτέ δεν μπορείς να αποκλείσεις καθώς δεν ξέρεις τι μπορεί να σου φέρει η ζωή. Υπάρχουν κείμενα που είναι φτιαγμένα για το θεατρικό σανίδι και η μεταφορά τους θα είχε ως αποτέλεσμα να χάσουν την δυναμική τους και άλλα που μεταφέρονται με μεγάλη επιτυχία στη σκηνή του θεάτρου και στην κινηματογραφική αίθουσα αντίστοιχα. Ένα από τα μαθήματα μου έχει διδάξει η ζωή είναι «ποτέ μη λες ποτέ». Προκαλώ συνέχεια τον εαυτό μου και προσπαθώ να ξεπεράσω τα όριά μου και κυρίως τους φόβους μου, να δοκιμάζω καινούργια πράγματα και να μην κάνω πίσω από φόβο ή ανασφάλεια. Το αποτέλεσμα θα κρίνει την προσπάθεια μου.  

Ποια είναι κατά τη γνώμη σας η πιο «θεατρική» ταινία και το πιο «κινηματογραφικό» έργο;

Θ.: Θα απαντήσω με την πρώτη μου σκέψη, που είναι ένα και καλύπτει και τα δυο, το «Ποιος Φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ». Θεατρικό έργο του Έντουαρντ Όλμπι και κινηματογραφική ταινία με τους Ελίζαμεθ Τέιλορ και Ρίτσαρντ Μπάρτον.

Κ.: Δυσκολεύομαι να περιοριστώ σε δύο τίτλους, μιας κι είναι αρκετά τα έργα που καταφέρνουν να σβήσουν τα ίχνη του αρχικού «προορισμού» τους. Μιλώντας, ας πούμε, για την «κινηματογραφικότητα» ενός θεατρικού κειμένου, στο μυαλό μου έρχονται πάντα τα έργα του Τένεσι Γουίλιαμς στο σύνολο τους, τα οποία στα χέρια σκηνοθετών όπως ο Ηλίας Καζάν, ο Τζον Χιούστον, ο Τζόζεφ Μάνκιεβιτς κι ο Ρίτσαρντ Μπρουκς έγιναν κινηματογραφικότατες κινηματογραφικές ταινίες.

Αν, αντίστοιχα, αναζητούσαμε μια «θεατρική» ταινία, ίσως αβίαστα σκεφτόμασταν τους αριστουργηματικούς «12 Ενόρκους» του Σίντεϊ Λουμέτ, την εντυπωσιακά «χορογραφημένη» «Ρώσική Κιβωτό» του Αλεξάντερ Σοκούροφ και το πείραμα «Dogville» του Λαρς φον Τρίερ. Τώρα που το σκέφτομαι, τελικά αυτός ο συγκερασμός του θεάτρου και του σινεμά έχει γεννήσει πολύ σημαντικά έργα!

Β.: Πάρα πολλά έργα έχουν μεταφερθεί με επιτυχία στο θέατρο και στον κινηματογράφο και είναι δύσκολο να διαλέξεις μόνο ένα. Κλασσικά έργα όπως τα θεατρικά του Σαίξπηρ και μυθιστορήματα με αγαπημένους κινηματογραφικούς ήρωες να ξεπηδούν μέσα από τις σελίδες ενός βιβλίου, όπως ο «Δράκουλας» και το τέρας του «Φρανκενστάιν».

Το κινηματογραφικό έργο που μου έρχεται στο μυαλό ως το πλέον θεατρικό είναι το «Dogville» του Τρίερ: εκεί ο σκηνοθέτης χρησιμοποίησε την θεατρική σύμβαση, όπου όλα υπονοούνται και περιορίζονται σε μια θεατρική σκηνή. Όσο για το πιο κινηματογραφικό έργο δεν μπορώ παρά να σκεφτώ το κλασσικό «Λεωφορείο ο Πόθος» με την αξεπέραστη μεταφορά του στο σινεμά από τον Καζάν και τις άπειρες θεατρικές μεταφορές του. 

Θεατρικά Αναλόγια

Δευτέρα 21 Μαΐου

17.15 – Κεντρική Σκηνή - ...Και Ιουλιέττα του Άκη Δήμου
Σκηνοθεσία: Ηλίας Φλωράκης/ Πρωτότυπη Μουσική: Τάσος Σωτηράκης
Συμμετέχουν οι ηθοποιοί: Ανδρονίκη Αβδελιώτη, Αγγελική-Ειρήνη Μήτση, Λία Τσάνα, Νικόλας Μίχας
Διάρκεια: 45’
 
18.30 – Κεντρική Σκηνή /Σε πρώτη παρουσίαση - Τρούφα της Φραντζέσκας Α. Γιαννακού
«Καλά, έχει τόση αξία ο άνθρωπος;»
«Μετά το Ολοκαύτωμα γίναμε όλοι αθώοι.»

Σκηνοθεσία - Μουσική επιμέλεια: Μαυραγάνη Γεωργία
Συμμετέχουν οι ηθοποιοί:  Αγαπίου Νέδη, Αποσκίτης Γιάννης, Ασπρομάλλη Ευδοκία, Γεωργοσοπούλου Ναταλία, Δαβουρλή Ζωή, Κολιάκη Ελίνα, Κοντογιώργης Φίλιππος, Κούρου Λυδία, Λιαρόπουλος Παναγιώτης, Λιονάκης Νεκτάριος, Λούβαρη Άννα-Λούνα, Λυσανδρόπουλος Θανάσης, Μητσιόπουλος Χάρης, Μπίμης Τάσος, Νάστος Δημήτρης, Νικολάου Αλεξάνδρα, Νικολάου Σταυρούλα, Ομορεγκιέ-Νεάνθη Δανάη, Πάντου Φιλιώ, Παπούλια Μαρίνα, Ροδοπούλου Σύνθια, Σαχινιάν Ναρόντ, Σιώζος, Κωνσταντίνος, Τζίτζης Σίμος
Διάρκεια: 35’

19.30 – Κεντρική Σκηνή /Σε πρώτη παρουσίαση -  Πόσα ζώα χωράει ένας άνθρωπος;! του Τσιμάρα Τζανάτου  
Σκηνοθεσία: Θοδωρής Βουρνάς / Βοηθός σκηνοθέτη: Λυδία Τριγώνη / Βίντεο: Γιώργος Τσιρογιάννης
Συμμετέχουν οι ηθοποιοί: Στέλιος Γιαννακός, Μάριος Ραμμός, Νίκος Βατικιώτης
Διάρκεια: 60’
 
21.00 – Φουαγιέ Α' / Σε πρώτη παρουσίαση - Λο  των Αλέκου Λούντζη και Αναστασίας Μητροπάνου
Σκηνοθεσία: Θωμάς Βελισσάρης / Μουσική: Μίνως Μάτσας /Ενδυματολογική – Σκηνογραφική Επιμέλεια: Τατιάνα Νικολαϊδου / Βοηθός Σκηνοθέτη: Μάρω Καραγεώργου / Βοηθός Μ. Μάτσα: Δήμητρα Αγραφιώτη
Συμμετέχουν οι ηθοποιοί:
Αδριανός Γκάτσος, Θωμάς Βελισσάρης, Γιάννης Ναβραζίδης, Αντώνης Πριμηκύρης, Μελισσάνθη Ρεγκούκου, Μυρτώ Σαρρή
Διάρκεια: 70’
 
Τρίτη 22 Μαΐου

17.00 – Κεντρική Σκηνή - Θεατές του Μάριου Ποντίκα
Σκηνοθεσία: Κώστας Μπακούρης / Βοηθός Σκηνοθέτη: Sonia Agazzi / Σκηνικά-Κοστούμια: Κασσιανή Λεοντιάδου
Συμμετέχουν οι ηθοποιοί: Ηλίας Γεωργαθανασόπουλος, Γιάννης Κόλιας, Κατερίνα Κουφοπούλου, Γιώργος Κωνσταντίνου, Παντελία Τζαγκαράκη
Διάρκεια: 70’

18.30 – Κεντρική Σκηνή / Πρώτη παρουσίαση / ειδικά γραμμένο για το Φεστιβάλ Νεοελληνικού έργου του ΔΘΠ - (Α) βεβαιότητες της Νίνας Ράπη
Σκηνοθεσία: Ελένη Κορακάκη /Body Music performer -Percussionist: Simone Mongelli /Θεατρολόγος: Ξένια Καλαντζή
Συμμετέχουν οι ηθοποιοί:  Ευθύμης Γεωργόπουλος, Λήδα Δουμουλιάκα, Simone Mongelli, Ελεάννα Παναγουλέα, Νίκος Παντελίδης, Μάνος Παπαδάς
Διάρκεια: 50’
 
20.00 – Κεντρική Σκηνή - Το προξενιό της Αντιγόνης του Βασίλη Ζιώγα
Σκηνοθεσία: Βασίλης Τζιώκας/ Βοηθός σκηνοθέτη: Ευθύμης Αντωνόπουλος /Κοστούμια – Σκηνικά – Μακιγιάζ: Ανδρονίκη Αβδελιώτη, Μάνος Παπαδάς
Συμμετέχουν οι ηθοποιοί: Ανδρονίκη Αβδελιώτη, Μαρία Νεφέλη Δούκα, Ιωάννα Παυλίδου, Ελένη Φερτίδη
Διάρκεια: 60’
 
21.30 – Κεντρική Σκηνή - Ποιος ανακάλυψε την Αμερική; της Χρύσας Σπηλιώτη
Σκηνοθεσία: Βίβιαν Παπαγεωργίου /Μουσική: Φραγκίσκος Κοντορούσης (ακορντεόν) /Τραγούδι : Νίκος Ζιάζιαρης
Συμμετέχουν οι ηθοποιοί: Δήμητρα Σύρου, Έλενα Τυρέα
Διάρκεια: 60’