10:41
23/5

Κάννες 2023: Το «Killers of the Flower Moon» και μια Συνέντευξη Τύπου γεμάτη συγκίνηση

Δεν βρίσκομαι στις Κάννες, δεν είδα την ταινία. Το άρθρο που ακολουθεί προέρχεται από την παρακολούθηση της συνέντευξης Τύπου στο βίντεο που παρατίθεται στο τέλος του κειμένου. Όμως παρά την πολύμορφη απόσταση, κυρίως δίχως μια βασική αίσθηση της ταινίας, η Συνέντευξη Τύπου αυτή, ειδικά στο πρώτο μέρος της, έχει μια χαρακτηριστική ατμόσφαιρα, σχεδόν ευλαβική. Στο πάνελ της, είναι εμφανές γρήγορα, κάθονται πέντε άνθρωποι που παίρνουν την συμμετοχή τους στην παραγωγή αυτού του έργου πολύ σοβαρά.

Ίσως αυτό σε κάποιους στην χαρακτηριστική εποχή μας να φαίνεται παράξενο, ίσως δήθεν, ίσως ακόμα και περισπούδαστο. Αν όμως δεχθεί κανείς τον βαθμό της αφοσίωσης σε μια δουλειά και από δίπλα αποδέχεται (ακόμα) ότι η Τέχνη έχει έναν ρόλο παιδευτικό και πρωτεύοντα στη ζωή μας, η αίσθηση είναι πιο διαφορετική.

Τα γράφω όλ' αυτά γιατί από την πρώτη στιγμή ένας σεμνός σε βαθμό αφάνειας Ντε Νίρο, ένας πέρα ως πέρα συγκροτημένος ΝτιΚάπριο κι ένας σκυμμένος, διαρκώς στα όρια της συγκίνησης Σκορσέζε, είναι μια τριάδα που ναι μεν ήδη σε προδιαθέτει γιατί έχεις ως σινεφίλ μια ιστορία μαζί της, αλλά η ατμόσφαιρα είναι λίγο έξω από το παρουσίαση και «καινούρια δουλειά στις Κάννες». Μοιάζει περισσότερο με ταπεινή απόθεση έργου ζωής στα χέρια δημοσιογράφων σε φεστιβαλική φρενίτιδα. 

Η συνέντευξη καθαυτή έχει μια κύρια θεματική γύρω από την αρχική της ιδέα. Μια «mainstream» αμερικανική παραγωγή θέλει να γυριστεί στην χώρα των Όσεϊτζ, γηγενών που (ως είθισται) έχουν περάσει τα πάνδεινα, έχουν με αίμα κρατήσει τους ιστούς της παράδοσής τους ανέπαφους και εξακολουθούν να υπάρχουν στο περιθώριο ενός κόσμου που κινείται σε ολότελα διαφορετική κατεύθυνση από τις αρχές τους. Ο αρχικός φόβος των γηγενών αντικαταστάθηκε όμως σιγά-σιγά από την εμπιστοσύνη. Μια εμπιστοσύνη που, όπως λέει ο παρών στη συνέντευξη αρχηγός Standing Bear, «ξέραμε ότι αυτή τη φορά δεν προδοθεί». Ο Μάρτιν Σκορσέζε δεν πήγε εκεί για να πει την ιστορία των λευκών που πήγαν στην χώρα των Όσεϊτζ για να σώσουν μια παρτίδα. 

Κύριος ο λόγος της Λίλι Γκλάντστοουν στην συνέντευξη. Η οποία μίλησε για την ασάφεια που ένοιωσε ανάμεσα στην υπόδυση του ρόλου της και στην επικοινωνία της με τον λαό της, στον τρόπο που κατέφθασε στην κατανόηση του εαυτού της περισσότερο από την κατανόηση του ρόλου της σε μια μυθοπλασία  - που εν τέλει δεν είναι καν μια απλή μυθοπλασία αλλά μια πραγματική ιστορία. Η ηθοποιός (και Όσεϊτζ) σοβαρή και επίσης στα πρόθυρα της συγκίνησης, αναφέρθηκε στο πόσο κρίσιμο είναι τελικά να έχεις συμμάχους της περιωπής των συντελεστών αυτής της ταινίας. Ο Σκορσέζε μετά βίας φαινόταν να συγκρατεί τα δάκρυά του.

Και πώς αλλιώς; Ο ίδιος περιγράφει την εμπειρία του με τους ιθαγενείς σαν ένα είδος επιφοίτησης. Μιλά για το πλησίασμα σε αυτούς, για την κατανόηση των ιστοριών και των τελετουργιών τους, για τις αξίες τους, τον σεβασμό, την αγάπη για τη γη (και τη Γη), πράγματα που «με επαναπροσανατόλισαν για το τι είναι η ζωή». Καθώς το φιλμ των...φιλμ μιας ζωής του σκηνοθέτη περνά στην ασημένια οθόνη του μυαλού σου, διαισθάνεσαι εδώ ότι κάτι αλλιώτικα μεγάλο έχει συντελεστεί, κάτι που εκτός από κινηματογραφικά θα πρέπει να συν-κριθεί ψυχικά, υπαρξιακά, ατομικά και συλλογικά.

Είχε καθόλου πλάκα η συνέντευξη; Ναι, σε δυο-τρεις στιγμές. Στη μια ο Ντε Νίρο, αφού είχε εξομολογηθεί (με την αγαπημένη κλασική του έλλειψη της παραμικρής ευφράδειας) ότι δεν καταλαβαίνει τα ψυχολογικά κίνητρα του χαρακτηρα που υποδύεται (δεν τον πιστεύουμε), κατέληξε σε μια ακόμα αναφορά στον Τραμπ που γονάτισε την αίθουσα. Στην άλλη, μια δημοσιογράφος ρώτησε τον Σκορσέζε για το πώς και παίρνει ακόμα τόσα ρίσκα κι αυτός απάντησε, στιγμιαία καταλαμβανόμενος από τον χαρακτήρα του στον «Ταξιτζή»: «Τι άλλο να κάνω, τι άλλο υπάρχει να κάνω, τι να κάνω;», άρχισε να διερωτάται σε απολαυστικά κεραυνοβόλα νεοϋορκέζικα.

Αργότερα σε άλλη ερώτηση ο ΝτιΚάπριο χρειάστηκε να απαντήσει γιατί ο Σκορζέζε είναι ο μεγαλύτερος σκηνοθέτης. Κι εκεί, αφού καταλάγιασε μια ευθυμία στην αίθουσα, αναφέρθηκε στο έργο των δύο (Σκορσέζε Ντε Νίρο) στην άπειρη επιρροή στον ίδιο, τη δουλειά και τη γενιά του, για να εστιάσει αργότερα στο πόσο γνωστικός είναι ο Μάρτυ στη σχέση του με τους δημιουργούς του παρελθόντος, στο πόσο πυρετωδώς προσεγγίζει τα θέματα και τη δουλειά του, στον σεβασμό του στη δουλειά.αυτή. «Έχω δέος μπροστά του», είπε ο ΝτιΚάπριο.

Η τελευταία ερώτηση, από Γεωργιανή δημοσιογράφο, αφορούσε στα του πολέμου στην Ουκρανία και τα της ρωσικής επιθετικότητας, απευθύνθηκε στον Σκορσέζε, ο οποίος αφού μπουρδούκλωσε διάφορα περί ιστορίας Β' ΠΠ και ναπολεόντειων πολέμων κατέληξε να μιλήσει για την σημασία της ελευθερίας της έκφρασης, ίσως κάπου στο βάθος μεμφόμενος το ανελεύθερο καθεστώς της Ρωσίας, αφήνοντας όμως και υπόνοιες για τις αξίες και τον αλλοιώτικο τρόπο ζωής/αντιλήψεων της Ανατολής σε σχέση με τη Δύση. Δεν απάντησε πάντως ευκρινώς τελικά, για τον υπογράφοντα όμως τέτοιες ερωτήσεις δεν έχουν και θέση σε τέτοιες περιστάσεις.

Αφήνουμε εδώ το σύνολο της συνέντευξης, η προσδοκία της ταινίας, με τόση συγκίνηση στους συμμετέχοντές της, είναι δύσκολο να σε εγκαταλείψει: