11:45
14/7

«Οφείλουμε να ταράζουμε τα νερά»: Μια συζήτηση με τον σπουδαίο Μισέλ Πικολί

INFO
Μην χάσετε σήμερα, Τρίτη 14 Ιουλίου, την προβολή της θαυμάσιας φαρσοκωμωδίας του Λουί Μαλ «Ο Μιλού τον Μάη» (Milou en Mai, 1990) με πρωταγωνιστή τον Μισέλ Πικολί στο πλαίσιο του 10ου Athens Open Air Film Festival. Η προβολή είναι αφιερωμένη στον Μισέλ Πικολί, πραγματοποιείται με αφορμή την εθνική εορτή της Γαλλίας και με την υποστήριξη του Γαλλικού Ινστιτούτου Αθηνών.

Πότε: Τρίτη 14 Ιουλίου | 21:00
Πού: Άνεσις (Λ. Κηφισίας 14, Αμπελόκηποι) | Είσοδος Ελεύθερη με δελτία εισόδου
Περισσότερες πληροφορίες στο άρθρο Το 10ο AOAFF αφιερώνει μία προβολή στον Μισέλ Πικολί! Απόψε ο «Μιλού τον Μάη» στην ταράτσα του Άνεσις.

-------------------------------

«Είστε από την Ελλάδα;», με ρωτάει με το που ανταλλάσσουμε την πρώτη μας, θερμή χειραψία. «Αγαπώ πολύ την χώρα σας. Δυστυχώς είχα μια αρκετά δυσάρεστη εμπειρία με έναν σκηνοθέτη σας, τον Θόδωρο Αγγελόπουλο».

Ο Πικολί αναφέρεται στην «Σκόνη του Χρόνου», του προτείνω όμως να κρατήσουμε τον χρόνο που μας έχει δοθεί προκειμένου να συζητήσουμε για άλλα, και σίγουρα περισσότερο ευχάριστα πράγματα. Συμφωνεί μαζί μου.  

Η μόνη του παράκληση είναι να μιλώ αργά και καθαρά, ώστε να μπορεί να με ακούει καλύτερα. «Ένα από τα μειονεκτήματα του να μεγαλώνεις είναι ότι αναγκαστικά θυσιάζεις κάποια πράγματα» μου λέει χαριτολογώντας. «Λίγο η ακοή, λίγο η όρασή σου αρχίζουν και ξεγλιστρούν μέρα με τη μέρα. Ευτυχώς η μνήμη μου δεν με έχει ακόμη προδώσει».  

Αγαπώ πολύ τη χώρα σας, αλλά είχα μια αρκετά δυσάρεστη εμπειρία με τον Θόδωρο Αγγελόπουλο

Θα μπορούσε κανείς να χρησιμοποιήσει την λέξη «ταπεινότητα» για να σας περιγράψει ως ηθοποιό;

 Θα αντιστεκόμουν στην σκέψη αυτή γιατί δεν θεωρούσα ποτέ την ταπεινοφροσύνη ως ιδιαίτερη αρετή. Για μένα αυτό που έχει σημασία είναι η τρέλα, το ντελίριο. Παραμένω ανά πάσα στιγμή έτοιμος για το εξεζητημένο. Το λατρεύω τόσο στο σινεμά, όσο και στην ίδια την ζωή. 

Πώς ορίζετε το εξεζητημένο στην ηθοποιία; 

Όταν δημιουργούνται οι συνθήκες μιας πλήρους αταξίας. Και όταν μέσα από αυτή την αταξία εφευρίσκουμε την αρμονία, την ακρίβεια, τον έλεγχο. Όταν ξεφεύγουμε λίγο από τα πράγματα που μας προκαλούν ασφάλεια και σιγουριά και καλούμαστε να γίνουμε ριψοκίνδυνοι. Όταν ταράζουμε τα νερά. Οφείλουμε να ταράζουμε τα νερά.  

Υπάρχει κάποιο βαθύτερο κίνητρο που σας πείθει να υπηρετείτε σταθερά και ακούραστα την υποκριτική, όσα χρόνια και αν περάσουν;  

«Money!». Σας απάντησα δανειζόμενος μια φράση που δεν ανήκει σε μένα, μου δίνει ωστόσο την ευκαιρία να σας διηγηθώ μια σύντομη ιστορία που με διασκεδάζει πολύ. Όταν συνεργάστηκα με τον Άλφρεντ Χίτσκοκ στο «Τοπάζ», τον πλησίασα κάποια στιγμή για να τον ρωτήσω ποια ήταν η σημασία μιας σκηνής την οποία ετοιμαζόμασταν να γυρίσουμε. Ο Χίτσκοκ στράφηκε προς το μέρος μου και δίχως να αλλάξει έκφραση στο πρόσωπό του μου είπε το εξής απλό: «Money!». Ήταν όσο κίνητρο χρειαζόμουν να βρω. Και δεν ξέχασα ποτέ αυτή την λέξη, ούτε τον τρόπο εκφοράς της από τον Χίτσκοκ.  

Είχατε, πάντως, το σπάνιο προνόμιο να συνεργαστείτε στην καριέρα σας με μερικούς θρυλικούς δημιουργούς... 

Υπήρξα όντως τυχερός να συναναστραφώ σπουδαίους σκηνοθέτες, για να πω όμως την αλήθεια ήταν και δική μου επιδίωξη το να δουλεύω στο πλευρό τους. Δεν με ενδιέφερε τόσο το σενάριο, η ταινία ή ο ρόλος μου κάθε φορά, δεν μου έδιναν αυτά το κίνητρο που χρειαζόμουν. Με ενδιέφερε ο άνθρωπος που υπέγραφε το κάθε φιλμ. Δούλεψα με τον Άλφρεντ Χίτσκοκ σε μια ταινία που δεν ήταν αντάξιά του, το «Τοπάζ». Το έκανα, όμως, για να μου δοθεί η ευκαιρία να συνεργαστώ μαζί του, να τον δω να σκηνοθετεί και πρέπει να σας πω ότι καταφέραμε αμέσως μετά να παραμείνουμε σχεδόν φίλοι. Ο Χίτσκοκ ήταν ένας τρομερά γενναιόδωρος άνθρωπος.

Με αρκετούς σκηνοθέτες έτυχε να συνεργαστείτε περισσότερες της μιας φοράς. Έχετε, για παράδειγμα, συμμετάσχει σε έξι ταινίες του Λουίς Μπουνιουέλ.  

Όλες μου σχεδόν οι κινηματογραφικές συνεργασίες γέννησαν αμέσως μετά μια φιλία, μια αίσθηση συγγένειας. Ο Μπουνιουέλ στάθηκε, παρ’ όλα αυτά, ένας φωτεινός φάρος στην πορεία μου. Η πρώτη μας συνεργασία ήταν στο «Ο Θάνατος σε Αυτό τον Κήπο», το 1956. Ο Μπουνιουέλ έψαχνε έναν ηθοποιό για να υποδυθεί έναν λίγο ευτραφή και πληθωρικό μεσήλικα ιερέα και, παρ’ όλο που εκείνο τον καιρό είχα το ακριβώς αντίθετο παρουσιαστικό από αυτό που αναζητούσε, ήμουν αποφασισμένος να διεκδικήσω επίμονα τον ρόλο. Προς μεγάλη μου έκπληξη, δεδομένου του ότι ήμουν ένας άγνωστος Γάλλος ηθοποιός, ο Μπουνιουέλ αποφάσισε να δουλέψει μαζί μου. Όταν όμως έφτασα στο Μεξικό για τα γυρίσματα του φιλμ, εκείνος ήρθε να με υποδεχτεί στο αεροδρόμιο, μου είπε πόσο ακατάλληλος ήμουν για να ενσαρκώσω τον χαρακτήρα της ταινίας του και πόσο πολύ τον διασκέδαζε αυτή η «κακοφωνία». Βρήκα το θράσος του εκπληκτικό και από πολύ νωρίς κατάλαβα ότι ο άνθρωπος αυτός θα γινόταν το πρότυπο και το σημείο αναφοράς μου. Μέσα από την συναναστροφή και την συνεργασία μας κατόρθωσα να κλέψω από αυτόν στοιχεία, σε σημείο που πιστεύω ότι στις υπόλοιπες ταινίες μας έπαιζα κατά κάποιον τρόπο τον ίδιο. 

Ποια ήταν η μέθοδός του με τους ηθοποιούς; 

Δεν υπήρχε καμία μέθοδος. Δεν έδινε καμιά καθοδήγηση στους ηθοποιούς του, δεν γύρευε την παραμικρή βαθύτερη σημασία πίσω από κάποιον ρόλο, δεν επιδιδόταν σε σοβαροφανείς συζητήσεις. Τα πράγματα ήταν απλά: έμπαινες στην σκηνή, καθόσουν σε ένα συγκεκριμένο σημείο, έλεγες τα λόγια σου και μετά έφευγες από εκεί που ήρθες. Αυτό ήταν όλο!  

Δούλεψα με τον Άλφρεντ Χίτσκοκ σε μια ταινία που δεν ήταν αντάξιά του για να μου δοθεί η ευκαιρία να συνεργαστώ μαζί του

Ο πρώτος σπουδαίος ρόλος στην καριέρα σας οφείλετε, πάντως, να ομολογήσετε ότι ήταν στην «Περιφρόνηση». Θέλετε να μου πείτε για την συνεργασία σας με τον Ζαν Λικ Γκοντάρ;   

Τον Γκοντάρ τον γνώριζα ελάχιστα πριν γυρίσουμε την ταινία. Με ενημέρωσε κάποια στιγμή ότι επρόκειτο να σκηνοθετήσει το βιβλίο του Αλμπέρτο Μοράβια και πως με σκεφτόταν για τον πρωταγωνιστικό ρόλο. Είχα ήδη διαβάσει το βιβλίο, δεν χρειάστηκε να πούμε τίποτα παραπάνω. Όταν βρεθήκαμε ξανά, τις παραμονές των γυρισμάτων, ήρθε μαζί μου για να διαλέξουμε το κοστούμι που θα φορούσα στο φιλμ και διαπίστωσα ότι ήταν περίπου ίδιο με το κοστούμι που φορούσε εκείνος στην κανονική του ζωή. Μετά διαλέξαμε το καπέλο που θα φορούσε ο χαρακτήρας μου και είδα ότι φορούσε κι εκείνος σχεδόν το ίδιο καπέλο. Ήμουν από εκείνη την στιγμή βέβαιος, λοιπόν, ότι στο φιλμ θα υποδυόμουν ουσιαστικά τον Γκοντάρ. Και η αλήθεια είναι πως η «Περιφρόνηση» αποτελεί πράγματι μια βαθιά αυτοβιογραφική ταινία για εκείνον, για μια συγκεκριμένη περίοδο της ζωής του. 

Έχετε συνδέσει το όνομά σας με πραγματικά αριστουργήματα, ταυτόχρονα όμως έχετε παίξει σε μερικές γνήσια ασυμβίβαστες ταινίες που εξακολουθούν μέχρι σήμερα να προκαλούν εντύπωση. Μου έρχεται στο μυαλό το «Themroc», το «Dillinger is Dead». Ήταν σημαντικό για εσάς να πειραματίζεστε διαρκώς  με τα πιο αναπάντεχα πράγματα;  

Κατ’ αρχάς μου αναφέρετε δυο ταινίες οι οποίες μου αρέσουν πολύ. Το «Dillinger is Dead» αποτέλεσε μια από τις κορυφαίες συνεργασίες μου με τον Μάρκο Φερέρι, έναν σκηνοθέτη με τον οποίο μοιραζόμασταν την ίδια επιθυμία για το ανατρεπτικό. Το «Themroc», όμως, μου κάνει εντύπωση που το επικαλείστε. Είναι ένα εκπληκτικό φιλμ το οποίο μου αναφέρουν συχνά, όχι άνθρωποι νεαροί όπως εσείς αλλά μεγαλύτερες ηλικίες, έστω κι αν δεν προβάλλεται σχεδόν ποτέ στην τηλεόραση ή σε κάποιο σινεμά. Για να απαντήσω, πάντως, σε αυτό που με ρωτήσατε θα έλεγα πως εξακολουθώ διαρκώς να πειραματίζομαι. Βρίσκομαι διαρκώς έτοιμος να ανταποκριθώ στο πιο εξεζητημένο κάλεσμα. Δε μου αρέσει να επαναπαύομαι. Γιατί όσο επαναπαύεται κανείς, η ζωή περνά από μπροστά του.  

Τι είδους ηθοποιοί σας αρέσουν; 

Διακριτικοί άνθρωποι στη ζωή τους, που παθιάζονται όταν «ανοίγονται» στην φαντασία και στις πολλές δυνατότητες τις οποίες τους προσφέρει ένας ρόλος. Αντιπαθώ τους ηθοποιούς που διεκπεραιώνουν, που κάνουν τα πάντα με σχετική μετριοπάθεια, όπως απεχθάνομαι και εκείνους που επικαλούνται τη μέγιστη εξωστρέφεια προκειμένου να υποδυθούν έναν ρόλο. Για μένα ένας ηθοποιός οφείλει να είναι αόρατος μπροστά από την κάμερα ή ενώπιον του κοινού. Πρέπει να αποτελεί ένα καλοκουρδισμένο όργανο στα χέρια του εκάστοτε σκηνοθέτη. Μια ικανή μαριονέτα που θα μπορεί κανείς να χρησιμοποιήσει όπως θέλει. 

Αντίθετα με άλλους ηθοποιούς, οι οποίοι αποφασίζουν σε κάποια ηλικία να αποσυρθούν οριστικά, εσείς δεν έχετε θελήσει ποτέ να αποχαιρετήσετε το σινεμά... 

Όταν το επάγγελμα αποφασίσει να  με αποσύρει, τότε θα είναι η ώρα να το κάνω. Μέχρι τότε, και όσο άνθρωποι επιδιώκουν να δουλεύουν μαζί μου, συνεχίζω ακάθεκτος. Αντλώ από την ίδια τρέλα και εξακολουθώ να διασκεδάζω με το να αιφνιδιάζω συνεχώς το κοινό.