16:37
11/2

Ποιους "σνόμπαρε" ο θείος Όσκαρ

Κάθε χρόνο τα ίδια. Κάποιοι πανηγυρίζουν και κάποιοι μένουν απ’ έξω. Όπως οι αναλύσεις ασχολούνται με όσους (αδίκως) αποκλείστηκαν από τις οσκαρικές υποψηφιότητες, το ίδιο εύκολα θα μπορούσε να μιλήσει κανείς και για υποψηφίους που εισχώρησαν στις πεντάδες από το πουθενά. Συγκεντρώσαμε τις πιο χαρακτηριστικές απουσίες, αυτές που σχολιάστηκαν περισσότερο και προκάλεσαν την αντίδραση κοινού και κριτικών. Δεν αναφερόμαστε σε «συνομωσίες», ούτε έχουμε όλες τις απαντήσεις.

Σίγουρα κάποιοι σκέφτονται: Μα, οι οσκαρικές υποψηφιότητες έχουν αποδείξει ότι συχνά λειτουργούν με όρους πολιτικής, υποκύπτουν στις ιστορικο-κοινωνικές συγκυρίες, επηρεάζονται από την εισπρακτική πορεία των ταινιών (και πολύ περισσότερο την επηρεάζουν) εξυπηρετούν οργανωμένα συμφέροντα της κινηματογραφικής βιομηχανίας και όχι μόνο - και τα λοιπά και τα λοιπά. Άλλοι θα μιλήσουν για στατιστική, άλλοι για timing, άλλοι για «αγαπημένα παιδιά» και άλλοι απλώς για καλές, κακές (και άσχημες) ταινίες.

Ακολούθως αναφέρουμε ονόματα που σύμφωνα με το διεθνή Τύπο θα μπορούσαν να είναι υποψήφια. Γιατί είχαν τις προδιαγραφές, την ποιότητα και το καλλιτεχνικό μέγεθος. Ok. Υπό άλλες συνθήκες, με άλλους αντιπάλους, διαφορετικούς κανονισμούς ή ... σε μια άλλη ζωή. Η λογική μιας τέτοιας λίστας δεν είναι ότι συγκεκριμένα ο α «αδικημένος» θα έπρεπε να είναι στη θέση του x «ευνοημένου». Όλοι γνωρίζουν ότι οι θέσεις είναι περιορισμένες σε αυτό το λεωφορείο και κάποιοι αναγκαστικά ταξιδεύουν (στις κινηματογραφικές αίθουσες του κόσμου) όρθιοι.

Ο Σκοτεινός Ιππότης
Θα μπορούσε να είναι υποψήφιο (και) για: Καλύτερη Σκηνοθεσία - Κρίστοφερ Νόλαν

Ακόμα κι αν δεχθούμε ότι οι κινηματογραφικές μεταφορές των κόμικ ηρώων δε βρίσκουν θέση στις πεντάδες της «καλύτερης ταινίας», η σκηνοθετική μαεστρία του Νόλαν δεν έπρεπε κατά γενική ομολογία να αγνοηθεί. Γιατί το να οργανώσεις με τέτοια δεξιοτεχνία τις σκηνές μιας ταινίας αυτής της κλίμακας «αποσπώντας» παράλληλα από το καστ ερμηνείες καρατίων (με αποκορύφωμα αυτήν του Λέτζερ) είναι σα να βάζεις σε τάξη ένα ολόκληρο στράτευμα και βασισμένος στους πιο λαμπρούς μαχητές να το οδηγείς στη νίκη.

Ο Δρόμος της Επανάστασης
Θα μπορούσε να είναι υποψήφιο για: Καλύτερη Ταινία, Α’ ανδρικό ρόλο, Α’ γυναικείο ρόλο - Λεονάρντο Ντι Κάπριο - Κέιτ Γουίνσλετ

Οι αποτυχημένοι, αχάριστοι που θα μπορούσαν να τα έχουν όλα και αντ’ αυτού τα κάνουν θάλασσα δεν έλκουν τη λάμψη των Όσκαρ. Μια τέτοια εξήγηση είναι το λιγότερο απλοϊκή, παρ’ όλα αυτά η Ακαδημία αγνόησε επιδεικτικά το πολύ καλό δράμα του Σαμ Μέντες με την Κέιτ και τον Λίο σε ένα άλλο ναυάγιο από αυτό του Τιτανικού. Το ναυάγιο της ζωής ενός φαινομενικά ιδανικού ζευγαριού. Πάντως δεν ήταν λίγοι αυτοί που έσπευσαν να σημειώσουν την παράλειψη μιας υποψηφιότητας του Ντι Κάπριο, ενός ηθοποιού της νέας γενιάς που ανεξάρτητα από το all super star image του, γίνεται ολοένα και καλύτερος, ενώ για τη Γουίνσλετ το ρίσκο ήταν δικό της, αφού με δύο εξαιρετικές ερμηνείες μέσα στην ίδια χρονιά, υποβάθμισε εκ των πραγμάτων την πιο συμβατική.

Gran Torino
Θα μπορούσε να είναι υποψήφιο για: Α’ ανδρικό ρόλο - Κλιντ Ίστγουντ

Με τη δεύτερη φετινή ταινία του μετά την Ανταλλαγή, ο Ίστγουντ φέρεται να «κρεμάει τα παπούτσια» του ως ηθοποιός, αν και ο 78χρονος πρωταγωνιστής δεν αποκλείεται να ξαναστηθεί μπροστά στο φακό εάν δεχθεί το κατάλληλο ερέθισμα. Άλλωστε ο ίδιος δεν είχε ανακοινώσει ότι αποσύρεται μετά το Million Dollar Baby; Και να τον πάλι μπροστά στις κάμερες σε ένα ρόλο απόλυτα ταιριαστό με την ηλικία του, να εκφράζει την πικρία και την οργή του με τους βορβορυγμούς - σήμα κατατεθέν του και να σε καθηλώνει. Η οσκαρική Ακαδημία επέλεξε πάντως να μην τιμήσει την τελευταία ερμηνεία του με μια υποψηφιότητα, εκτός κι αν δεν πίστεψε ότι ο αειθαλής Κλιντ εννοεί στο εξής να μείνει καθισμένος στην καρέκλα του σκηνοθέτη.

Τυχερή κι Ευτυχισμένη
Θα μπορούσε να είναι υποψήφιο για: Α’ γυναικείο ρόλο - Σάλι Χόκινς

Η ταινία έτυχε πολύ καλής υποδοχής από κοινό και κριτικούς σε ΗΠΑ και Βρετανία και η σχετικά λιγότερο γνωστή πρωταγωνίστρια, εκτός από υποψήφια στις Χρυσές Σφαίρες και στα SAG, βραβεύτηκε από πολλές ενώσεις κριτικών. Τα Όσκαρ αγνόησαν πανηγυρικά την κατά γενική ομολογία αξιοπρόσεκτη ερμηνεία της στο ρόλο μιας υπεραισιόδοξης και γεμάτης θετική ενέργεια δασκάλας (σε ενοχλητικό για την εποχή μας βαθμό). Με τη λογική ότι ταινίες όπως αυτή του Μάικ Λι χρειάζονται περισσότερο μια υποψηφιότητα από ό,τι τα celebrities friendly «Ανταλλαγή» ή «Αμφιβολία». (Και να μη θέλεις να μπεις στο παιχνίδι των οσκαρικών πολιτικών, ενδίδεις. Όπως όταν σκέφτεσαι μεγαλόφωνα.)

Απλά σ΄ Αγαπώ
Θα μπορούσε να είναι υποψήφιο για: Α’ γυναικείο ρόλο - Κρίστιν Σκοτ Τόμας

Ενώ οι Χρυσές Σφαίρες και τα BAFTA αναγνώρισαν την εντυπωσιακή ερμηνεία της σε αυτό το χαμηλού προφίλ γαλλικό φιλμ, η Κρίστιν Σκοτ Τόμας δεν υπάρχει πουθενά στα Όσκαρ, αφενός μεν γιατί η ταινία στην οποία πρωταγωνιστεί είναι ξενόγλωσση, αφετέρου γιατί είναι πολύ πιθανό οι οσκαρικοί «ψηφοφόροι» να μην την έχουν δει ποτέ. Η πεντάδα των γυναικείων υποψηφιοτήτων, έχει άλλωστε μια low key εκπροσώπηση από τη Μελίσα Λίο του Frozen River. Ωστόσο, το φιλμ του Φιλίπ Κλοντέλ (πρωτότυπος τίτλος Il y a longtemps que je t'aime) θα άξιζε με μια υποψηφιότητα της Τόμας να γίνει γνωστότερο στο ευρύ διεθνές κοινό.

Γουόλ-Υ, Βαλς με τον Μπασίρ, Man On Wire
Θα μπορούσαν να είναι υποψήφια (και) για: Καλύτερη Ταινία

Η «γκετοποίηση» των κινουμένων σχεδίων, των ξενόγλωσσων ταινιών και των ντοκιμαντέρ περιορίζει την κατηγορία «Καλύτερη Ταινία» σε συγκεκριμένα είδη, με αποτέλεσμα τα υποψήφια φιλμ να μην είναι απαραίτητα και οι καλύτερες κινηματογραφικές δουλειές της χρονιάς. Το ρομποτάκι Wall-E, που έχει κατά πολύ ξεπεράσει την κατηγορία «cartoon», το εξαιρετικό ισραηλινό Βαλς, αλλά και η δονκιχοτική βόλτα του μικροκαμωμένου Γάλλου ισορροπιστή ανάμεσα στους νεοϋορκέζους δίδυμους πύργους στο «μαγικό» ντοκιμαντέρ του Τζέιμς Μαρς, δεν είναι στα δικά σας bookmarks;

Ο Παλαιστής
Θα μπορούσε να είναι υποψήφιο (και) για: Καλύτερο Τραγούδι- Μπρους Σπρίνγκστιν

Αυτό πάλι δεν το καταλάβαμε. Καλό το fair play της Ακαδημίας με την επιλογή δύο τραγουδιών από το Slumdog Millionaire, αλλά γιατί να αγνοηθεί η μπαλάντα του Σπρίνγκστιν, «σπαραχτική» σε στίχους και μελαγχολική σε μελωδία, που από κάποιους χαρακτηρίστηκε αντάξια της (νικηφόρας) μουσικής του επένδυσης το ’95 στο Φιλαδέλφεια; Όχι μόνο δεν προτάθηκε, αλλά οι υποψήφιοι είναι μόνο τρεις. Δηλαδή, δεν υπάρχει ούτε το επιχείρημα της «πολυκοσμίας» - δηλαδή των περισσότερων από τις προσφερόμενες θέσεις αξιόλογων wannabe υποψηφίων- στην κατηγορία.

Γόμορρα
Θα μπορούσε να είναι υποψήφιο για: Καλύτερη Ξενόγλωσση Ταινία

Η συγκεκριμένη κατηγορία έχει να επιδείξει πολλά παραδείγματα πολύ καλών μη αγγλόφωνων ταινιών που αγνοήθηκαν από τους ... καθηγητές ξένων γλωσσών του θείου Όσκαρ (λέγε με The Band’s Visit, Y Tu Mama Tambien κ.α.) Φέτος την απόρριψη γνώρισαν οι Ιταλοί με τα Γόμορρα του Ματέο Γκαρόνε που παρά τη διάκρισή τους στις Κάννες, την υποψηφιότητά τους στις Χρυσές Σφαίρες και στα BAFTA, δεν κατόρθωσαν να «πείσουν» την Ακαδημία. Το φιλμ ξετυλίγει την ιστορία της ναπολιτάνικης Camorra και τον τρόπο με τον οποίο η ύπαρξή της και η δράση της επηρέασε βαθιά κάθε πτυχή της τοπικής (αρχικά) κοινωνίας για να προσλάβει σταδιακά εθνικές και διεθνείς διαστάσεις. Γενικά το θέμα των ξενόγλωσσων υποψηφιοτήτων εγείρει ζητήματα όπως η διαμεσολάβηση της χώρας προέλευσης του φιλμ -αφού η επιλογή για το ποια ταινία θα σταλεί στην Ακαδημία προς αξιολόγηση είναι εθνική υπόθεση- ο σαφής ορισμός του «ξενόγλωσσου», η σημασία των πολιτικών συμμαχιών και άλλα αμφιλεγόμενα σημεία που χρήζουν επανεξέτασης.

Ανθή Νταουσάνη