Συνέντευξη - Έιμπελ Φεράρα: «Ο Παζολίνι ήταν δάσκαλος»

• Παζολίνι: η επιρροή και η μνημειώδης γοητεία ενός δασκάλου

«Η γοητεία του Παζολίνι είναι απόλυτη και σχετική με το σύνολο του έργου του. Η πρώτη ταινία του Παζολίνι που είδα ήταν το «Δεκαήμερο», αλλά όλοι έχουμε δει τις ταινίες του, έχουμε διαβάσει τα ποιήματα, τα βιβλία, τις συνεντεύξεις και τη θεωρητική δημοσιογραφία του. Η επιρροή του είναι παντού. Είναι η ζωή που επέλεξε να ζήσει και ο τρόπος που διάλεξε να το κάνει. Κι αυτό τον κάνει απαραίτητο για ‘μας. Όταν ήμασταν νέοι, ο θάνατός του ήταν ένα συγκλονιστικό γεγονός. Όταν είδαμε το «Δεκαήμερο» στην ηλικία των 19 ή 20, ήταν κάτι μνημειώδες. Και φυσικά το «Σαλό» που κυκλοφόρησε μετά το θάνατό του. Ο Παζολίνι δεν μπορεί να κριθεί από ένα μόνο πράγμα. Ήταν δάσκαλος για ‘μας. Δεν υπάρχει τίποτα για να τον κρίνεις. Μαθαίνεις μέσα από το έργο του, χωρίς να έχεις προτιμήσεις».

• Η τελευταία μέρα και ο θάνατος ως προοπτική

«Διάλεξα την τελευταία μέρα, γιατί πρέπει να βρεις ένα συγκεκριμένο πλαίσιο χρόνου και να επικεντρωθείς σε μία κατάσταση που θα αναπτύξεις σε 90 λεπτά. Η ταινία θα ήταν πολύ διαφορετική αν είχαμε διαλέξει το 1968 ή το 1958. Οποιαδήποτε περίοδο της ζωής του, για παράδειγμα η φασιστική Ιταλία ή η εφηβεία του στη Μπολόνια, έχει πολλά ενδιαφέροντα σημεία για να τονίσεις. Η πνευματικότητά του συνεχώς άλλαζε κι αναπτυσσόταν σε αναλογία με τον κόσμο που τον περιέβαλε. Βασικό κομμάτι της εκπαίδευσής του ήταν οι ταινίες του ιταλικού νεορεαλισμού μετά τον Β’ Παγκόσμιο. Διαλέξαμε τις τελευταίες μέρες γιατί όπως είπε και ο ίδιος «ο θάνατος δίνει προοπτική στη ζωή». Μπορεί να τον παραφράζω λίγο, αλλά καταλαβαίνετε τι εννοώ. Ο θανατος είναι ένα σημείο εκκίνησης για να κοιτάξεις πίσω».

• Η εμπειρία του να σκηνοθετείς ένα σενάριο του Παζολίνι

«Δεν υπάρχει καλλιτεχνικό βάρος. Προσπαθήσαμε να δούμε που βρισκόταν δημιουργικά τις τελευταίες μέρες. Έγραφε το «Πετρέλαιο», το «Σαλό» ήταν στη διαδικασία του μοντάζ και είχε έτοιμο το σενάριο του «Porno-Teo-Kolossal», μια ταινία που ήθελε να γυρίσει με τον Εντουάρντο ντε Φιλίπο και τον Νινέτο Ντάβολι. Χρησιμοποιήσαμε το σενάριο, σαν οδηγό προς το μυαλό και τις ιδέες του. Το σενάριο ήταν απίθανο και ο Ντάβολι ήταν πολύ συνεργάσιμος από την αρχή. Μας βοήθησε σε ό,τι κάναμε. Κι εγώ τον ήθελα στην ταινία, δεν ήθελα να μας δώσει απλά μια συνέντευξη. Και είναι εξαιρετικός ηθοποιός και άνθρωπος. Αν θες να βρεθείς κοντά στον Παζολίνι, σκηνοθέτησε τους ηθοποιούς του. Έτσι θα τον νιώσεις».

• Η έρευνα για τη ζωή και η συμπόνια του δημιουργού

«Όλοι ήταν πολύ δοτικοί στις συνεντεύξεις κατά τη διάρκεια της έρευνας, με διάθεση να μιλήσουν, να συζητήσουν για τον Παζολίνι. Και επισκεφθήκαμε πολλούς. Τον δικαστή, την οικογένειά του, τον Τζουζέπε Πελόζι (σ.τ.σ. ο άνθρωπος που καταδικάστηκε για τη δολοφονία του Παζολίνι), μέχρι τους παιδικούς φίλους του. Αυτό που με εξέπληξε και με επηρέασε αρκετά, είναι η αγάπη που τρέφουν ακόμα οι άνθρωποι για τον Παζολίνι. Μετά από σαράντα χρόνια, οι άνθρωποι μιλούν για τις μνήμες που έχουν, τη συμπόνια και την καλοσύνη του. Ο Μπερνάρντο Μπερτολούτσι μου επαναλάμβανε «ήταν ένας καλός άνθρωπος». Και το εννούσε πραγματικά. Νοιαζόταν για τον κόσμο. Οι άνθρωποι που συνεργάστηκαν μαζί του, για παράδειγμα αυτοί που έκαναν φώτα ή οι βοηθοί, ήταν κι αυτοί που μου μίλησαν με τα πιο θερμά λόγια. Αγαπούσε τη ζωή, τους ανθρώπους, και αυτό το βλέπεις στο έργο του».

• Ο Γουίλεμ Νταφόε και η νέα τους συνεργασία

«Ο Γουίλεμ είναι ένας ειλικρινής ηθοποιός και η συνεργασία μας είναι πια παράδοση. Προσωποποιεί την αλήθεια και το «Παζολίνι» είναι ένα ακόμα παράδειγμα. Η επόμενη ταινία μου θα είναι και πάλι με τον Γουίλεμ. Θα λέγεται «Σιβηρία» και θα γίνει μέσω crowdfunding, ένα νέο, επαναστατικό τρόπο χρηματοδότησης. Γκουγκλάρετέ το και θα βρείτε όλες τις πληροφορίες. Σας θέλω μαζί μου!».