Dune - ταινιες , παιζονται τωρα || cinemagazine.gr

Dune

Dune

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

2021
    ΠΑΡΑΓΩΓΗ: ΗΠΑ, Καναδάς
    ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: Ντενί Βιλνέβ
    ΣΕΝΑΡΙΟ: Τζον Σπάιτς, Ντενί Βιλνέβ,Έρικ Ροθ
    ΗΘΟΠΟΙΟΙ: Τιμοτέ Σαλαμέ, Όσκαρ Άιζακ, Ρεμπέκα Φέργκιουσον, Χαβιέ Μπαρδέμ, Τζος Μπρόλιν, Στέλαν Σκάρσγκαρντ, Σάρλοτ Ράμπλινγκ
    ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Γκρεγκ Φρέιζερ
    ΜΟΥΣΙΚΗ: Χανς Ζιμερ
    ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 155'
    ΔΙΑΝΟΜΗ: Tanweer
    Dune

Ο Οίκος των Ατρειδών και το μέλλον της Αυτοκρατορίας, μυστηριώδεις προφητείες και υποχθόνιες συνωμοσίες, το σπάνιο μπαχαρικό και μία φυλή υπό διωγμό, υπόγεια σκουλήκια και ένας πλανήτης στην άμμο, η Τσάνι και ο Μεσσίας... Η μεγάλη οθόνη ξεφυλλίζει το εμβληματικό λογοτεχνικό έπος του Φρανκ Χέρμπερτ και ο Ντενί Βιλνέβ δηλώνει έτοιμος για το μεγαλύτερο στοίχημα της καριέρας του. Ταινία Λήξης του 27ου Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας Νύχτες Πρεμιέρας.

Από τον Πάνο Γκένα

Η ταινία επανακυκλοφορεί σε Dolby Atmos από την Πέμπτη 8 Φεβρουαρίου 2024, λίγες εβδομάδες πριν την έξοδο του «Dune: Part Two».

Ακολουθεί η κριτική της ταινίας, όπως είχε δημοσιευθεί στις 14 Οκτωβρίου 2021.

Πολυδιαβασμένο βιβλίο, πολύπαθη μεταφορά, πολυαναμενόμενη ταινία, πολυδιαφημισμένο μπλοκμπάστερ, πολυαργοπορημένη προβολή. Όταν όλα αυτά τα πολύ- συνδέονται εύλογα και δικαιολογημένα με το «Dune», πώς μπορεί κάποιος/-ά (οποιοσδήποτε, από τον σκηνοθέτη μέχρι τον θεατή) να αρκεστεί στο λίγο; Κόντρα σε όλες τις marvelικές, ψηφιακές «επιθέσεις» του αμφιβληστροειδή, που έχουν δρομολογήσει έναν δικό τους συνταγογραφημένο, μπλοκμπάστερ μονοπάτι, το «Dune» του Ντενί Βιλνέβ προσγειώνεται επιτέλους στην αίθουσα - μετά από ένα χρόνο αναβολής - και επιστρέφει το είδος στις αρμόζουσες, επικές και μεγαλόπνοες διαστάσεις της μεγάλης οθόνης.

Αρχικά το «Dune: Part One» (όπως είναι ο σωστός τίτλος) αποτελεί μία πιστότατη μεταφορά του πρώτου μέρους του εμβληματικού βιβλίου του Φρανκ Χέρμπερτ, κάτι που θα ευχαριστήσει το αφοσιωμένο λογοτεχνικό του κοινό. Αυτό βέβαια σημαίνει πως παίρνει όλο τον χρόνο που θεωρεί κατάλληλο για να συστήσει μέσα σε 155 λεπτά το πλήθος των χαρακτήρων και τις ιδιαιτερότητες του κόσμου που έχει φανταστεί ο Χέρμπερτ, αποξενώνοντας τον ανυποψίαστο και αφήνοντας πολλά για τη συνέχεια, αφού ο Βιλνέβ έχει υποσχεθεί κινηματογραφική τριλογία. Από την άλλη η Warner φαίνεται πως περιμένει να δει πως θα κινηθεί εμπορικά το «πρώτο μέρος» για να δώσει πράσινο φως στα σίκουελ, απόφαση που αν (δυστυχώς) επηρεαστεί αρνητικά από την συγκυρία της πανδημίας, θα αφήσει μετέωρο το όραμα του Βιλνέβ. Και θα είναι κρίμα, γιατί ο Βιλνέβ δεν επιχειρεί στο «Dune» μόνο μία σεβαστική μεταφορά της Βίβλου της επιστημονικής φαντασίας, αλλά και μία κινηματογραφική εμπειρία «εμβύθισης» σε έναν άλλο κόσμο.

Tο ταξίδι του Ντενί Βιλνέβ στο κόσμο του «Dune» είναι ένα σοφιστικέ μπλοκμπάστερ

Το ταξίδι του Οίκου των Ατρειδών στον εξωτικό πλανήτη Αρράκις, γνωστό και ως Dune, από τον οποίο η Αυτοκρατορία αντλεί το σπάνιο μπαχαρικό μελάνζ, την πολυτιμότερη ουσία του γαλαξία, έχει σαφείς πολιτικές, κοινωνικές και γεωφυσικές βάσεις. Το «μπαχαρικό», κάτι ανάμεσα σε ψυχοτροπικό ναρκωτικό που επιμηκύνει την ζωή και κινητήρια φυσική πηγή ενέργειας (κοινώς πετρέλαιο), είναι το κλειδί των αναφορών του Χέρμπερτ σε έναν κόσμο που διατρέχει τα αρχαιοελληνικά αρχέτυπα (η μοιρολατρική τραγωδία των Ατρειδών) και τη σύγχρονη ιμπεριαλιστική πολιτική (η παρονομοσία του Ιράκ σε Αρράκις). 

Ο Βιλνέβ συλλαμβάνει το σύνθετο οικοσύστημα του συγγραφέα δίνοντας βάση στα δικά του κινηματογραφικά «μπαχαρικά» και σκηνοθετεί μία εικαστική, μεγαλειώδη space opera που διατηρεί ένα μόνιμο οπτικό και ηχητικό κρεσέντο. Μπορεί σε κάποιους αυτό να φανεί μονότονο, αλλά αυτή η επιλογή του Βιλνέβ με ουσιαστικό σύμμαχο την ολιστική σκηνογραφία του Πατρίς Βερμέτ (συνεργάτη του και στα «Arrival», «Sicario» μεταξύ άλλων), σε απορροφά διαπεραστικά στον κόσμο του «Dune» με επικά σκηνικά που προκαλούν δέος τόσο στο κοινό, όσο και στους χαρακτήρες. Ο Αρράκις άλλωστε είναι ένας άγνωστος πλανήτης για τον θεατή και για τον βασικό πρωταγωνιστή Πολ Ατρείδη (Τιμοτέ Σαλαμέ) κι επίσης (κακά τα ψέματα) για όσους δεν γνωρίζουν καλά τα μυθιστορήματα, το «Dune» είναι πρωτίστως τόπος και δευτερευόντως χαρακτήρες.

Ο πλούτος των σκηνικών και των καλλιτεχνικών αναφορών (από τα αντιδάνεια του «Star Wars» ως τον «Θάνατο του Μαρά» του Ζακ-Λουί Νταβίντ), μαρτυρά την σημαντική μελέτη στις φυλές που έχει εμπνευστεί ο Χέρμπερτ και στην διαφορετική κουλτούρα τους, συμπληρώνει την φεουδαρχική νοοτροπία της Αυτοκρατορίας, την υποχθόνια μιλιταριστική ταυτότητα των Χαρκόνεν, τη μυστικιστική Αδελφότητα των Μπένε Τζέζεριτ, την οικολογική ευαισθησία των Φρέμεν και δημιουργεί μία απελευθερωτική - και σημαντική για την ουσία του «Dune» - αντίθεση όταν στο τελευταίο μισάωρο οι ήρωες βρίσκονται μονάχοι στην… λιτότητα της άμμου του Αρράκις. 

Mία κινηματογραφική εμπειρία «εμβύθισης» σε έναν άλλο κόσμο

Το σενάριο, που συνυπογράφει ο βετεράνος Έρικ Ροθ («Φόρεστ Γκαμπ») διερευνά τις φιλοσοφικές, πολιτικές και οικολογικές προεκτάσεις του μυθιστορήματος και προσπαθεί να εισάγει από την αρχή τη σημαντική παρουσία της Τσάνι (Ζεντάγια), παρά τον περιορισμένο (όπως και στο πρώτο μέρος του βιβλίου) χρόνο της στην ταινία. Επικαιροποιώντας το αφήγημα του λευκού σωτήρα, οι σεναριογράφοι σέβονται την λογοτεχνική πηγή ενώ ταυτόχρονα εμποτίζουν ενδιαφέροντα στοιχεία αμφισβήτησης για το νέο τύραννο. Το ερμηνευτικό βάρος επωμίζεται ασφαλώς ο Τιμοτέ Σαλαμέ, ο οποίος ισορροπεί με ευελιξία την νεανική ορμή του Πολ και την ευθύνη ενός παραγγελθέντος Μεσσία, και πλαισιώνεται από ένα γοητευτικό, διαστρικό καστ ερμηνευτών κύρους (Τζος Μπρόλιν, Στέλαν Σκάρσγκαρντ, Σαρλότ Ράμπλινγκ, Χαβιέ Μπαρδέμ) από το οποίο ξεχωρίζουν η σαγηνευτική, αμφίσημη Ρεμπέκα Φέργκιουσον στο ρόλο της μητέρας του (Λαίδη Τζέσικα), η δωρική παρουσία του Όσκαρ Άιζακ (Λίτο Ατρείδης) και η εμφάνιση του Τζέισον Μομόα (Ντάνκαν Άινταχο) ως αντίβαρο χιούμορ και δράσης. Στα παραπάνω, η μουσική του Χανς Ζίμερ (δεν πρόκειται να σας μείνει απαρατήρητη) συνοδεύει μεν το μαξιμαλιστικό όραμα του Βιλνέβ, δεν είναι όμως στομφώδης κατά το πρότυπο συνεργασίας του με τον Νόλαν. Το αλλόκοσμο ηχητικό περιβάλλον με τα κρουστά και τα γυναικεία φωνητικά, υπογραμμίζουν τη δυναμική των θηλυκών χαρακτήρων που (θα) άγουν την πλοκή και επιστρέφουν τον Ζίμερ στα score του «Μονομάχου» και «The Peacemaker».

Πολύτιμο (να μία ακόμη λέξη με πρώτο συνθετικό το πολύ-) το κινηματογραφικό ταξίδι του Ντενί Βιλνέβ στο κόσμο του «Dune» είναι ένα σοφιστικέ μπλοκμπάστερ που επωμίζεται αθέλητα μια σημαντική σταυροφορία: την πρόσκληση του κοινού στο σινεμά του μεγάλου θεάματος, των μεγάλων εικόνων, της μεγάλης οθόνης. Ακόμα κι αν πρόκειται για μία ταινία-εισαγωγή (κι αυτό είναι κάτι που έχει τα υπερ και τα κατά του), ο Βιλνέβ καταθέτει ένα μπλοκμπάστερ-μπαχαρικό, σπάνιας καλαισθησίας και αφηγηματικής βραδύτητας (με την καλή έννοια) που δεν είναι εύκολο και στουντιακά ευνόητο στις μέρες μας. Επίσης, και πολύ σημαντικό, καταφέρνει με επιτυχία αυτό που δεν μπόρεσαν να ολοκληρώσουν ούτε ο Αλεχάντρο Χοδορόφσκι το 1974 (αναζητήστε το ντοκιμαντέρ «Jodorowsky's Dune», 2013), ούτε ο μέγιστος Ντέιβιντ Λιντς, 10 χρόνια μετά.

Το «Dune» είναι εδώ και το ταξίδι μόλις ξεκίνησε.

ΟΛΕΣ ΟΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
  • Dune
  • Dune