Αντίλαλος

Η Τατιάνα Χουέζο επεκτείνει τη μόνιμη θεματική της (ενηλικίωση γένους θηλυκού) αποφεύγοντας όμως τις βιαιότητες που την καθιέρωσαν και την έκαναν γνωστή, ιδιαίτερα μετά τη «Νύχτα της Φωτιάς». Ο «Αντίλαλος» είναι αντίθετα μια ιδιαίτερα ήσυχη ταινία. Η σκηνοθέτης μετακόμισε για ενάμιση χρόνο στον οικισμό El Eco κάπου στο Βόρειο Μεξικό κι έζησε με μία αγροτική οικογένεια ακολουθώντας την καθημερινότητά της. Εκ του αποτελέσματος κρίνοντας, στόχος της δεν ήταν να καταγράψει κάτι συναρπαστικό που θα συνέβαινε εκεί, αλλά μια εθνογραφική απόπειρα για να αναδείξει την κουλτούρα της φροντίδας και το ένστικτο της αυτοσυντήρησης της μικρής πατριαρχικής κοινωνίας.

Σαν από ένστικτο εμπιστεύτηκε και πάλι το βλέμμα των παιδιών, που την καθοδηγεί σε μια σειρά από μικρές και μεγαλύτερες δυσκολίες, αλλά κι απλές στιγμές γαλήνης ή περιπλάνησης. Η Χουέζο έχει κατακτήσει μια ζηλευτή οικειότητα με το θέμα της, ενώ με τη σκηνοθεσία της πείθει πως έχει ανακαλύψει κάθε σωστή γωνία, κάθε εστιακή απόσταση και κάθε κάδρο που θα μπορούσε να της προσφέρει ο μικροσκοπικός οικισμός. Τα γενικά πλάνα της αναδεικνύονται σταδιακά σε υπέροχα μοτίβα μιας άτυπης αφήγησης που θα ταίριαζε και σε μυθοπλασία, ενώ οι σκηνές που εκτυλίσσονται στα υποφωτισμένα εσωτερικά των σπιτιών αποκαλύπτουν χαμηλόφωνα τις αγωνίες και τις ελπίδες των γυναικών του Eco. Η σκηνοθέτης υπογραμμίζει επίσης την αντίφαση στη ζωή μιας κοπέλας που «αν συνεχίσει έτσι μπορεί να πετύχει ό,τι θέλει» αλλά προς το παρόν φαίνεται να υπάρχει για να προσέχει τους πρεσβυτέρους και τα ζωντανά, μέχρι που της φορτώνουν και μια μικρή αδερφή για να μεγαλώσει.

Τα στοιχεία της φύσης απ' τη μεριά τους παίζουν ιδιαίτερο ρόλο, συμπληρώνοντας ιδανικά το λιλιπούτειο σύμπαν που έχει καταφέρει να φτιάξει η Χουέζο. Ένα σύμπαν πλασμένο με το πράσινο του δάσους και της στέπας, το καφέ της γης και το γκρίζο του μόνιμα συννεφιασμένου ουρανού που σκεπάζει τη γλυκιά μελαγχολία του «Αντίλαλου». Ένα σύμπαν τέλος, που χάρη στην αριστοτεχνική σκηνοθεσία κι ορισμένα επαναλαμβανόμενα καρέ, όσο περνά η ώρα μοιάζει στα μάτια του θεατή με ένα τέλεια χαρτογραφημένο διόραμα. Με την κάμερα να κοιτάει τα σπαρτά μέσα απ' τις κάσες των χαμηλών σπιτιών, κι ύστερα να φεύγει πέρα απ' τις μάντρες με τα πρόβατα στα στάχια που χορεύουν την ώρα που ο ουρανός σκίζεται στα δύο από έναν κεραυνό. Στην άκρη αυτού του διοράματος τρία παιδιά φωνάζουν για να σπάσουν τα όρια του, αλλά η φωνή τους γυρίζει πίσω σαν αντίλαλος. Παρότι για κάποιους μια πόλη είναι μόλις 10 λεπτά μακριά, γι' αυτά ο οικισμός μοιάζει αποκλεισμένος σε ένα επαναλαμβανόμενο κύκλο με πολύ μικρά περιθώρια.

Μέσα απ' αυτό το παράδοξο και φαινομενικά αφιλόδοξο project η Χουέζο αντλεί αγνή ευαισθησία και ποίηση. Παρά τους έκδηλα υποτονικούς ρυθμούς του, ο «Αντίλαλος» είναι μια πραγματική ανάσα σινεμά κι ένα απ' τα καλύτερα ντοκιμαντέρ των τελευταίων ετών.