Ανασκόπηση 2020: Τα πρόσωπα της χρονιάς - αφιερωματα , θεματα || cinemagazine.gr
10:36
24/12

Ανασκόπηση 2020: Τα πρόσωπα της χρονιάς

Αναγνωρίζουμε τους ανθρώπους που έκαναν την διαφορά προσφέροντας ταινίες, ερμηνείες, δηλώσεις και έμπνευση σε μία τόσο ιδιαίτερη χρονιά. Τους ανθρώπους που οι δημιουργίες τους συζητήθηκαν έντονα και έγιναν στιγμές «απόδρασης» την στιγμή που το είχαμε ανάγκη.

Από το cinemagazine.gr

Κλόε Ζάο

Η διαδρομή από τα παράλληλα τμήματα του Φεστιβάλ των Καννών και τη Χρυσή Αθηνά του 2017, μέχρι αυτό που συμβαίνει σήμερα με το «Nomadland» μοιάζει τεράστια. Η Κλόε Ζάο όμως τη διένυσε σε λίγα θραύσματα χρόνου, πάνω σε ένα τροχόσπιτο που κανονικά θα πήγαινε για απόσυρση, αλλά πλέον το GPS του είναι καρφωμένο στην τελετή της 25ης Απριλίου και τη βραδιά των Oscar. 

Σίγουρα το «The Rider» βοήθησε. Μετά απ' αυτό δεν υπήρχε αμφιβολία για την εκτίναξη της φεστιβαλικής μετοχής της σκηνοθέτη. Ελάχιστοι ωστόσο περίμεναν να δουν το όνομα της Ζάο να φιγουράρει από τόσο νωρίς στην κορυφή των ζενερίκ μιας παραγωγής του MCU - μια απόδειξη ίσως πως τα στούντιο δεν κοιμούνται. Μόλις η Marvel (δηλαδή η Disney) διαπίστωσε την αμεσότητα και την καθολικότητα της κινηματογραφικής γραφής της Ζάο, της εμπιστεύτηκε εν λευκώ στο «The Eternals», το οποίο μέχρι να αναβληθεί για το Νοέμβρη του '21 είχε σηκώσει αρκετό οσκαρικό σούσουρο. Προς το παρόν θα πρέπει να αρκεστούμε όμως στην επικείμενη βράβευση του «Nomadland» που τόσο λαχταρούμε. Μιας sui generis περίπτωση που όπως και η δημιουργός του δεν γνωρίζει όρια μεταξύ indie και στουντιακού, φεστιβαλικού και mainstream, αλλά ενώνει άπαντες στο πεντακάθαρο ουμανιστικό όραμά του. Θοδωρής Καραμανώλης

Σάσα Μπάρον Κοέν

Λίγες εβδομάδες πριν την κρίσιμη εκλογική αναμέτρηση των Η.Π.Α., ο Σάσα Μπάρον Κόεν επέστρεψε ως ο θρυλικός εκπρόσωπος του δοξασμένου κράτους του Καζακστάν και έγινε άλλη μία φορά o σατυρικός, πικρός, ξεκαρδιστικός, αναγκαίος «καθρέφτης» μιας πολωμένης κοινωνίας.

Σε μία ειρωνική εφαρμογή της σωκρατικής μαιευτικής, ο Κοέν με ισόποσες δόσεις ιδιοφυίας και θράσους (και με πολύτιμη σύμμαχο την ηθοποιό Μαρία Μπακάλοβα), ανέδειξε την επικίνδυνη άγνοια του κόσμου, τον βαθιά ριζωμένο ρατσισμό, τα αδύναμα συστήματα ασφαλείας και την «απασφάλιση» της ανοησίας. Το φινάλε του σίκουελ «Borat Subsequent Moviefilm» με τον Ρούντι Τζουλιάνι γράφει ήδη την δική του κινηματογραφική (και όχι μόνο) ιστορία. Στα παραπάνω προσθέστε την αξιολογότατη εμφάνιση του στον ρόλο του ακτιβιστή Άμπι Χόφμαν για την «Δίκη των 7 του Σικάγο» του Άαρον Σόρκιν, και πείτε «very nice» για τον ταλαντούχο Κο Κόεν. Πάνος Γκένας

Κέλι Ράιχαρντ

Δημιουργός μιας εκλεκτής φιλμογραφίας, οι σταθμοί της οποίας έχουν φιγουράρει ανά καιρούς στα περίφημα top lists των κριτικών, η Κέλι Ράιχαρντ συνεχίζει να μας αποπλανεί με «μικρές» ιστορίες και την αξιαγάπητη εμμονή της στις ανεπαίσθητες λεπτομέρειες και σε πολύπλοκους χαρακτήρες οι οποίοι περιπλανιούνται σε αφιλόξενα μέρη, χωρίς δίχτυ ασφαλείας. Σταθερά παραγνωρισμένη αλλά έχοντας αυτή τη φορά την στήριξη της A24, η Ράιχαρντ καταπιάνεται με την ιστορία ενός μάγειρα, ενός Κινέζου μετανάστη και μιας αγελάδας στο Όρεγκον του 1820, για να υπογράψει το υπέροχο «First Cow». Του οποίου το λιλιπούτειο μπουκαλάκι φιλοξενεί με άνεση στο εσωτερικό του μια αλαφροίσκιωτη κριτική του αμερικανικού ονείρου, ένα διαχρονικό σχόλιο για τον καπιταλισμό και συνάμα μια βαθιά υπόκλιση στην οικουμενική αξία της φιλίας. Κωστής Θεοδοσόπουλος

Στιβ ΜακΚουίν

Ειδικά σε χρονιές κοσμοϊστορικών γεγονότων αναμένεις και προσδοκάς την καλλιτεχνική ενόραση. Και το 2020, πέρα από την πανδημία που στέρησε περίπου ό,τι πιο πολύτιμο έχουμε (την συνεύρεση), περιείχε και μια (ακόμα) τραγική κορύφωση του φυλετικού ζητήματος, ιδίως, στις ΗΠΑ. Κι επειδή όταν γίνεται πολλή κουβέντα χάνεται η περίσκεψη, θα νόμιζε κανείς ότι το πεντάτομο «Small Axe» θα ήταν «ένα ακόμα». Όμως όχι. Γιατί μέσα από πέντε ιστορίες στο ιστορικό λονδρέζικο γκέτο των Δυτικών Ινδιών, ο ΜακΚούιν συνέλαβε, με διαλεκτική υπεροχή και συστηματικά αξιοσημείωτη ευαισθησία, το έγκλημα, το τραύμα και το μικρό βήμα που θα κάνεις για να γίνει ο κόσμος καλύτερος. Ηλίας Δημόπουλος

Αν Σάρνοφ

H CEO του κινηματογραφικού τομέα της Warner Media πήρε το ρίσκο να διανείμει το «Tenet» στις αμερικανικές αίθουσες στο τέλος του καλοκαιριού, αψηφώντας τις ειδικές συνθήκες λόγω της πανδημίας, μετά και από τις επίμονες προτροπές του Κρίστοφερ Νόλαν. Το ρίσκο δεν απέδωσε τα αναμενόμενα, αλλά ο Τύπος και οι καλλιτέχνες χαιρέτισαν την έμπρακτη στήριξη της δοκιμαζόμενης κινηματογραφικής αίθουσας. Λίγους μήνες μετά η Σάρνοφ έλαβε την πρωτοφανή απόφαση όλες οι παραγωγές της Warner μέσα στο 2021 να κυκλοφορήσουν ταυτόχρονα στους αμερικανικούς κινηματογράφους και στην πλατφόρμα του HBO-Max, με αποτέλεσμα οι ίδιοι άνθρωποι που την επαινούσαν πριν, τώρα να την κατακεραυνώνουν. Η απόφαση της αναμένεται να έχει αντίκτυπο σε πολλά επίπεδα, ειδικά αν ακολουθήσουν το παράδειγμα της και τα υπόλοιπα μεγάλα στούντιο. Γιάννης Βασιλείου

Τσάντγουικ Μπόουζμαν

Μία από τις πλέον οδυνηρές κινηματογραφικές απώλειες σε ένα ούτως ή άλλως ζοφερό 2020, ο χαρισματικός Τσάντγουικ Μπόουζμαν έφυγε από τη ζωή μόλις στα 43 του. Πρόλαβε ωστόσο να αφήσει ανεξίτηλο στίγμα μέσα από εμβληματικούς χαρακτήρες και ταινίες που αγαπήθηκαν πολύ, συνεχίζοντας να δουλεύει ακόμα και τα τελευταία τέσσερα χρόνια της μάχης με τον καρκίνο. Λατρεύτηκε ως Βασιλιάς Τσάλα στον «Μαύρο Πάνθηρα», ξεχώρισε ως Τζέιμς Μπράουν στο «Get on Up» και όπου αλλού πρωταγωνίστησε («42», «Marshall» κλπ), ενώ ακόμα και τη χρονιά του πρόωρου θανάτου του φρόντισε να μας αφήσει δύο τελευταίες ερμηνείες αντάξιες του ταλέντου του: εκείνες στο «Da 5 Bloods» του Σπάικ Λι και το «Ma Rainey’s Black Bottom» του Τζορτζ Γουλφ. Νεκτάριος Σάκκας

Άνια Τέιλορ-Τζόι

Ξεκινώντας ως μοντέλο, η Άνια Τέιλορ-Τζόι γνωρίστηκε με το κινηματογραφικό κοινό στο arthouse θρίλερ «The Witch» του 2015 και από τότε δουλεύει ακατάπαυστα σε μικρά και μεγάλα projects. Σύντομα έγινε γνώριμο πρόσωπο σε μεγαλύτερο αριθμό θεατών χάρη στην παρουσία της στις 2 ταινίες του Σιάμαλαν («Split» και «Glass») και στο παιχνιδιάρικο «Playmobill: Η Ταινία» ενώ προετοίμαζονταν για τον κόσμο των κόμικ με την συμμετοχή της στο «New Mutants». Αμφιβάλλουμε πως και η ίδια πίστευε ότι όταν υπέγραφε για πρωταγωνιστικό ρόλο μιας μίνι-σειράς με θέμα το σκάκι, θα σημείωνε τέτοια σαρωτική επιτυχία που θα ξεπερνούσε κατά πολύ ό,τι έχει κάνει ως τώρα. Και είναι αλήθεια πως το «Queen’s Gambit» φέτος έβαλε οριστικά την Τέιλορ-Τζόι στους a-listers από τα 24 της. Ρόλοι σε υπερπαραγωγές, δόξα και Όσκαρ coming soon. Τάσος Μελεμενίδης

Κρίστοφερ Νόλαν

Είσαι ο βασιλιάς του κινηματογραφικού ψυχαγωγικού κόσμου, το Eυαγγέλιο που ορκίζονται στίφη πιστών του προικισμένου λαϊκού σινεμά. Και μετά τυμπανοκρουσιών (και ανέλπιστης πανδημικής «διαφήμισης»), παρουσιάζεις το «Tenet». Το απόλυτο αντι-μπλοκμπάστερ, την ταινία που «μολύνει» την αφήγησή της με ακατανόητη θεωρητική Φυσική και σου ζητά να την πιστέψεις και να τη νοιώσεις, έτσι θεϊκά, χωρίς να την καταλαβαίνεις. Κόντρα σε κάθε κανόνα θέασης που συνηθίζει το multiplex κοινό, ο Νόλαν παρέδωσε ένα έργο καλλιτεχνικού ηρωισμού, που ενδεχομένως να του στοιχίσει τη δόξα, που άλλοι σκοτώνουν για να βρουν.  Ένα έργο ίσως όχι οικουμενικά γοητευτικό, μα αισθητικά ρηξικέλευθο που θα μεγαλώνει με τον χρόνο. Α! Και τσακώθηκε με κοτζάμ Warner για την προδοτική της απόφαση «να στείλει το σινεμά της σπίτι». Άξιος. Ηλίας Δημόπουλος

Όρσον Γουέλς

Ο Όρσον Γουέλς είναι αξιωματικά ένα από τα κινηματογραφικά πρόσωπα της χρονιάς. Μπορεί να μη φάνηκε πουθενά - κάποιοι θα πουν πως ακόμη κι ο Φίντσερ προσπάθησε να τον εξαφανίσει από την ίδια του την ταινία - αλλά δεν υπάρχει αμφιβολία πως το στρουμπουλό φάντασμά του δεν έπαψε φέτος να πλανάται πάνω από το κινηματογραφικό στερέωμα. Αρκεί να δει κανείς τα δημοσιεύματα στον απόηχο της πρεμιέρας του «Μανκ» στο Netflix, ένα μεγάλο κομμάτι των οποίων δεν είχε να κάνει με το αν τελικά είναι καλή ταινία (κακή δεν ήταν πάντως), αλλά με την πατρότητα του σεναρίου του «Πολίτη Κέιν». Μια κουβέντα που ανακίνησαν οι συντελεστές μαζί με μύρια όσα απολειφάδια της παραδοσιακής κριτικής, και στην οποία βρέθηκε για να απαντήσει, εν έτει 2020, ένα αποφασισμένο σμήνος από fanboys του τιτάνιου δημιουργού. 

Το «Μανκ» θα ήταν αρκετό, αλλά μερικούς μήνες πριν, ήρθε στο φως μια νέα ταινία με την υπογραφή του Γουέλς. Το «Hopper/Welles» είναι ένα φιλμικό μυστήριο που πλασαρίστηκε ως υβριδικό ντοκιμαντέρ. Επί της ουσίας είναι μια ζουμερή συζήτηση μεταξύ δύο εκ διαμέτρου αντίθετων ειδώλων της μεγάλης οθόνης και, κατά παράδοξο τρόπο, ένα πολύ πιο ολοκληρωμένο φιλμ από την «Άλλη Πλευρά του Ανέμου» που ελέησε πριν από δύο χρόνια τις οθόνες μας. Όσοι τυχεροί το πρόλαβαν στις Νύχτες Πρεμιέρας ξέρουν πως το φάντασμα του Γουέλς κατεβαίνει για δύο ώρες στα εγκόσμια, γίνεται μια βροντερή φωνή πίσω από την κάμερα και στρογγυλοκαθισμένο πάνω στην ιδιοφυΐα του, αποδεικνύει γιατί όλο αυτό το αναχρονισμένο buzz αξίζει τελικά τον κόπο.  Θοδωρής Καραμανώλης

Σπάικ Λι

Το 2020 ξεκίνησε με την ανακοίνωση του Σπάικ Λι ως Προέδρου των Καννών. Ο δαιμόνιος και διαχυτικός Λι θα γινόταν μάλιστα ο πρώτος σκηνοθέτης της αφρικανικής διασποράς που θα αναλάμβανε χρέη Προέδρου της κριτικής επιτροπής στην Κρουαζέτ. Τελικά το 2020 δεν αποδείχθηκε πολύ «φιλικό» (ούτε και σινεφιλικό), οι Κάννες δεν έγιναν ποτέ (κάτι που είχε να συμβεί από το 1968), ο Σπάικ Λι κατάφερε, όμως, να είναι ένα από τα πρόσωπα της χρονιάς. Γιατί;

Στήριξε άμεσα τον Τιερί Φρεμό στην απόφαση ακύρωσης των Καννών, παρουσίασε την καινούργια του ταινία «Da 5 Bloods», μία σύγχρονη επιστροφή στο ματωμένο Βιετνάμ που λοξοκοιτά κινηματογραφικά τον Κόπολα και τον Χιούστον, κυκλοφόρησε την μικρού μήκους «3 Brothers» σχολιάζοντας την αστυνομική βαρβαρότητα και την δολοφονία του Τζορτζ Φλόιντ τον Μάιο, κινηματογράφησε την πανηγυρικά διφορούμενη «American Utopia» του Ντέιβιντ Μπερν των Talking Heads, κράτησε ψύχραιμη στάση απέναντι στην ιστορική - καλλιτεχνική αξία ταινιών όπως το «Όσα Παίρνει ο Άνεμος» και ανακοίνωσε φευγάτο νέο πρότζεκτ, ένα μιούζικαλ για το Βιάγκρα! Να δείτε που το 2020 ήταν ένα «Spike Lee joint». Πάνος Γκένας

Ελάιζα Χίτμαν

Μας είχε προϊδεάσει για το βαθιά διεισδυτικό της βλέμμα το 2013 με το «It Felt Like Love», λίγα χρόνια αργότερα μας κέρδισε ολοκληρωτικά με τον ατρόμητο ρεαλισμό του «Beach Rats», (είχαμε την τιμή να φιλοξενήσουμε και τις δύο ταινίες στις Νύχτες Πρεμιέρας) αλλά το 2020 σηματοδότησε επιτέλους την στιγμή που η Ελάιζα Χίτμαν θα κατάφερνε να εδραιωθεί στις σινεφίλ συνειδήσεις ως ένα από τα πιο καυτά ονόματα του αμερικανικού ανεξάρτητου κινηματογράφου. Στο «Never Rarely Sometimes Always», το οποιο μεταξύ άλλων απέσπασε το Μεγάλο Βραβείο της Επιτροπής στο Φεστιβάλ Βερολίνου και το αντίστοιχο Ειδικό Βραβείο του Φεστιβάλ Σάντανς, η Χίτμαν σκιαγραφεί το συνταρακτικό πορτρέτο μιας νεαρής η οποία έρχεται αντιμέτωπη με μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη στη σύγχρονη Πενσυλβάνια, τοποθετώντας μια ξεκάθαρη πολιτική δήλωση υπέρ του αναφαίρετου δικαιώματος στην αυτοδιάθεση του γυναικείου σώματος και μοιράζοντας ρίγη συγκίνησης με ένα βαθιά τρυφερό και ουμανιστικό σινεμά. Κωστής Θεοδοσόπουλος

Ορέλ

O καταλανός κομίστας Γιοσέπ Μπαρτολί βρέθηκε το 1939 σε γαλλικό στρατόπεδο συγκέντρωσης προσφύγων, όταν τα στρατεύματα του Φράνκο κατέλαβαν τη Βαρκελώνη. Με πηγή έμπνευσης αυτή του την περιπέτεια, ο ομότεχνός του Ορέλ πραγματοποίησε μια συναρπαστική φιλμική κατάθεση πάνω στην ιστορική Μνήμη και την Τέχνη, που βοηθά στην καλλιέργεια και τη διαιώνιση της πρώτης. Χάρη στο χειροποίητο σκίτσο και την αποσπασματική κίνηση του animation, παρακολουθείς το φιλμ κι αισθάνεσαι σαν να ξεφυλλίζεις ένα ενήλικο comic. Οι θεατές των Νυχτών Πρεμιέρας ενθουσιάστηκαν με το «Josep» και το ψήφισαν για το Βραβείο Κοινού Fischer, ενώ πριν λίγες μέρες η Ευρωπαϊκή Ακαδημία το τίμησε με το Βραβείο Καλύτερου Animation. Επόμενος στόχος για τον Γάλλο σκηνοθέτη τα Όσκαρ.  Γιάννης Βασιλείου

Τσάρλι Κάουφμαν

Πέντε χρόνια μετά την «Anomalisa», ο Τσάρλι Κάουφμαν μας επισκέφθηκε κατ’ οίκον με το «Σκέφτομαι Να Βάλω Τέλος», ένα φιλμ-υπενθύμιση του πόσο μας έχει λείψει εν μέσω πανδημίας το αληθινά καλό σινεμά στο φυσικό του χώρο. Ακόμα κι έτσι όμως, μέσα από την πλατφόρμα του Netflix και την απομόνωση του καναπέ, το αστείρευτο μυαλό πίσω από τη «Συνεκδοχή της Νέας Υόρκης» και μία σειρά από αλησμόνητα σενάρια («Being John Malkovich», «Adaptation.» κλπ) μας χάρισε ένα καθαρόαιμο mindfuck που φιγουράρει στις απανταχού λίστες με τις κορυφαίες κινηματογραφικές στιγμές του 2020. Δικαιότατα, θα έρθουμε να προσθέσουμε. Νεκτάριος Σάκκας

Τζον Φαβρό

Δύσκολο έτος για όλους εννοείται, αλλά και για κάποιους έτος σωτήριο. Υπάρχει «μια νέα ελπίδα» στο σύμπαν του Star Wars και το όνομα αυτής είναι Τζον Φαβρό. Που για να τα λέμε όλα είναι ένας τύπος που δεν του το έχεις, καθώς όταν δεν έχει δουλειά αναλώνεται (με την καλή έννοια) σε ιδιοσυγκρασιακά projects όπως το «Swingers» και το «Chef» ή (με την κακή έννοια) ως περιπλανώμενη καρικατούρα/comic relief σε ταινίες και σειρές που δεν τον έχουν ανάγκη... 

Τα τελευταία χρόνια ευτυχώς έχει πραγματικά πολύ δουλειά, καθώς υπάρχουν κάποιοι που φαίνεται να τον έχουν απόλυτη ανάγκη. Το «Mandalorian» πέτυχε στο φινάλε της δεύτερης σεζόν το αισθητικό και δραματουργικό combo που κάθε φίλος κι οπαδός του «Πόλεμου των Άστρων» ονειρευόταν - χωρίς υπερβολή - από το τέλος της πρώτης τριλογίας. Όχι πως τα «Star Wars» έπαψαν ποτέ να είναι relevant στα ταμεία ή στις καρδιές των θεατών, αλλά είναι η πρώτη φορά που σ' ένα «galaxy, far, far away» υπάρχει κάτι τόσο μεγάλο. Ας μην ξεχνάμε πως ο ίδιος τύπος ανέλαβε τα live action remakes της Disney κι έβαλε τα θεμέλια για το κινηματογραφικό σύμπαν της Marvel. Η τηρουμένων των αναλογιών διακριτική παρουσία του έχει σημαδέψει τα σύγχρονα κινηματογραφικά franchise και το 2020 ήταν η χρονιά που τα media επιτέλους του το αναγνωρίζουν. Με τον Φαβρό πλέον στο τιμόνι, τα «Star Wars» spin-offs που αναμένονται φτάσανε αισίως τα 10. Θοδωρής Καραμανώλης

+ Ο θείος Όσκαρ

Ο θείος Όσκαρ και η Ακαδημία, που τόσο κόπτεται για την εικόνα του, αρχικά προετοιμάστηκαν και ανανεώθηκαν - γιατί έτσι ξεκινούν οι ιστορικές αλλαγές. Μετά από ένα μεγάλο κάλεσμα νέων καλλιτεχνών που εκπροσωπούσαν όλες τις φυλές του σινεμά, κυριολεκτικά και μεταφορικά, όλοι περίμεναν πως τα επόμενα χρόνια οι συντηρητικές επιλογές των μελών θα άλλαζαν προς κάτι άλλο, αυτό στο οποίο μετασχηματίζεται γενικώς η βιομηχανία. Η αλλαγή έγινε τελικά άμεσα και ήταν σεισμική. Το βράδυ της 9ης Φεβρουαρίου, ο Μπονγκ Τζουν-χο θα ήταν τρισευτυχισμένος αν έφευγε με 2 Όσκαρ από την τελετή, το «σιγουράκι» της Καλύτερης Διεθνούς Ταινίας και ένα ακόμη που ψιλοακούγονταν ανάμεσα στο σενάριο και τη σκηνοθεσία. Τελικά πήρε τέσσερα, όλα προσωπικά, με το τελευταίο να γράφει ιστορία: Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας στα «Παράσιτα»! Ο θείος Όσκαρ έκανε επιτυχές λίφτινγκ. Τάσος Μελεμενίδης