Γενέθλια Ζαν-Λικ Γκοντάρ! Βασική φιλμογραφία Nouvelle Vague - αφιερωματα , θεματα || cinemagazine.gr
10:10
1/9

Γενέθλια Ζαν-Λικ Γκοντάρ! Βασική φιλμογραφία Nouvelle Vague

Κανένα κίνημα ή κινηματογραφική σχολή δεν είχε τόσο μεγάλη επίδραση στο διεθνή κινηματογράφο της δεκαετίας του '60, όσο οι ταινίες μιας παρέας οργισμένων νέων, αλλά και ορκισμένων σινεφίλ. Με αφορμή τα γενέθλια του Ζαν-Λικ Γκοντάρ ακολουθεί η βασική φιλμογραφία του «νέου κύματος». Κρατήστε σημειώσεις και ετοιμαστείτε για ταινιοθεραπεία!

Από τον Μπάμπη Ακτσόγλου (αρχείο του ΣΙΝΕΜΑ)

«Ο Ωραίος Σέργιος» (Le Βeau Serge,1958) του Κλοντ Σαμπρόλ, με τους Ζεράρ Μπλεν, Ζαν—Κλοντ Μπριαλί, Μπερναντέτ Λαφόν

Ενας Παριζιάνος που επιστρέφει στη γενέτειρά του, ένα χωριό στην Κρεζ, προσπαθεί να βοηθήσει έναν παλιό του φίλο ο οποίος έχει γίνει αλκοολικός. Ο Σαμπρόλ γύρισε την πρώτη του αυτή ταινία χάρη σε μια κληρονομιά. Ρεαλιστική απεικόνιση της γαλλικής επαρχίας το χειμώνα, απόλυτη σκηνοθετική δεξιοτεχνία, χριστιανικό φινάλε! Η πρώτη «επίσημα καταχωριμένη ταινια της νουβέλ βαγκ.

«Οι Εραστές» (Les Amants, 1958) του Λουί Μαλ, με τους Ζαν Μορό, Αλέν Κινί, Ζαν-Μαρκ Μπορί

Η σύζυγος ενός μεγαλοεκδότη έχει μια πρόσκαιρη παράνομη σχέση μ' ένα νέο που γνωρίζει στο δρόμο. Ο Μαλ, ξεκινώντας από μια συνηθισμένη ιστορία μοιχείας, κάνει μια ταινία όπου η ελευθερία του έρωτα γίνεται πράξη επαναστατική και οδηγεί στη συνειδητοποίηση. Προκάλεσε μεγάλο σκάνδαλο στην εποχή της, αλλά και το θαυμασμο του Τριφό που έγραψε: «Ο Λουί Μαλ σκηνοθέτησε την πρώτη ερωτική νύχτα του κινηματογράφου»!

«Τα Ξαδέλφια» (Les Cousιns, 1959) του Κλοντ Σαμπρόλ με τους Ζεράρ Μπλεν, Ζαν Κλοντ Μπριαλί, Κλοντ Σερβάλ

Ο ανταγωνισμός  (μέχρι θανάτου) ανάμεσα σ' έναν επαρχιώτη και το Δον Ζουάν ξάδελφό του, φοιτητές και οι δύο της Νομικής. Μια μεγάλη εμπορική επιτυχία που ο Γκοντάρ παρουσίασε με τα εξής λόγια: «Τα Ξαδέλφια θα ειναι μια συγκινητική ταινία που θα σας αποσπάσει από τα αγαθά αυτού του κόσμου, μια ταινία ψεύτικη που θα σας πει τις τέσσερις αλήθειές της, μια ταινία ατέλειωτου κενού, άρα βαθιά»!

«Χιροσίμα, Αγάπη Μου» (Hiroshima Μοn Amour, 1959) του Αλέν Ρενέ, με τους Εμανουέλ Ριβά, Εϊτζι Οκάντα

Μια Γαλλίδα ηθοποιός γνωρίζει έναν Ιάπωνα αριχτέκτονα στη Χιροσίμα και ζει για 24 ώρες έναν τρελό έρωτα μαζί του. Για την ηρωίδα του Ρενέ, ο έρωτας είναι ενιαίος και αδιαίρετος. Η νέα σχέση που ταράζει τη ζωή της ανακαλεί εικόνες από την ερωτική ιστορία της μ' ενα Γερμανό στρατιώτη στη διάρκεια του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου, στην πόλη Νεβέρ. Το παρελθόν της ηρωίδας συναντά το παρελθόν της Χιροσίμα: η πόλη βιώνει το τραύμα του πυρηνικού ολέθρου, η ηρωίδα κουβαλάει την τραυματική εμπειρία ενός έρωτα που διακόπηκε βίαια στο παρελθόν. Σε σενάριο Μαργκερίτ Ντιράς, η πιο αριστουργηματική ταινία της νουβέλ βαγκ, οι μορφικές καινοτομίες της οποίας κάλλιστα συγκρίνονται με τον «Πολίτη Κέιν».

«Τα 400 Χτυπήματα» (Les 400 Coups, 1959) του Φρανσουά Τριφό, με τους Ζαν-Πιερ Λεό, Αλμπέρ Ρεμί, Κλερ Μοριέ

Η δύσκολη προ-εφηβεία του 12χρονου Αντουάν Ντουανέλ, ο οποίος νιώθει να πνίγεται ανάμεσα στο σχολείο και την οικογενειακή ζωή. Μια τρυφερή ταινία που μιλά για τα τραύματα της πρώιμης εφηβείας, τον πόθο της ελευθερίας, τις αυθαιρεσίες της αυταρχικής εκπαίδευσης, την αγάπη του σινεμά. Η πρώτη μεγάλη εμπορική επιτυχία της νουβέλ βαγκ.

«Με Κομμένη την Ανάσα» (Α Bout De Souffle, 1959) του Ζαν Λικ Γκοντάρ, με τους Ζαν-Πολ Μπελμοντό, Τζιν Σίμπεργκ

Ο Μισέλ Πουακάρ σκοτωνει χωρίς προφανή λόγο έναν αστυνομικό. Βρίσκει καταφύγιο στο διαμέρισμrα μιας Αμερικανίδας σταρ στο Παρίσι και έχει μια σύντομη σχεση μαζί της. Η πρώτη ταινία του Ζαν Λικ Γκοντάρ έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην απελευθέρωση της κινηματογραφικής γλώσσας από τις συμβάσεις της κλασικής φιλμικής δραματουργίας. Γυρίστηκε με αυτοσχέδιους διαλόγούς και λήψεις και διαπνέεται από ένα γνήσιο αναρχικό συναίσθημα, τόσο σε θεματικό όσο και μορφικό επίπεδο. Ο Ζαν Πολ Μπελμοντό έγινε σύμβολο μιας ολόκληρης γενιάς σινεφίλ που την άγγιξε ο ρομαντικός μηδενισμός του ήρωα, αλλά και η ανεμελιά με την οποια αντιμετωπίζει τα θέματα του έρωτα ή του θανάτου. 

«Η Ζαζί στο Μετρό» (Zazίe Dans Le Metro, 1960) του Λουί Μαλ, με τους Φιλίπ Νουαρέ, Κατρίν Ντεμονζό, Ανί Φρατελίνι

Μια δεκάχρονη επαρχιωτοπούλα ανακαλύπτει το Παρίσι και τους κατοίκους του, μένοντας λίγο καιρό στου θείου τής. Πάνω σ’ αυτό το θέμα της εξερεύνησης ενός νέου κόσμου από ένα αθώο μάτι, ο Μαλ κάνει μια αλληγορία της καταστροφής, δίνοντας μια αποκαλυπτική εικόνα της ξέφρενης ζωής και της τρέλας της μεγαλούπολης.

«Ζiλ και Τζιμ (Jules et Jim, 1961) του Φρανσουό Τριφό, με τους Ζαν Μορό, Όσκαρ Βέρνερ, Ανρί Σερ

Ο Ζιλ και ο Τζιμ, φίλοι και διανοούμενοι, μοιράζονται από κοινού την αγάπη τους για την Κατρίν στη Γαλλία του 1914. Ίσως η ομορφότερη ταινία του Τριφό, ο οποίος έλεγε γι' αυτήν: «Συναντάμε δυο θέματα: της φιλίας και της αδυναμίας της τριαδικής σχέσης. Η άποψη της ταινίας είναι ότι το ζευγάρι δεν είναι μια έννοια απόλυτα ικανοποιητική, αλλά δεν υπάρχει άλλη λύση πέρα απ' αυτήν».

«Λόλα» (Lola, 1961) του Ζακ Ντεμί, με τους Ανούκ Εμέ, Μαρκ Μισέλ

Μια χορεύτρια του καμπαρέ περιμένει εδώ και δέκα χρόνια την επιστροφή του πρώην εραστή της, με τον οποίο έχει ένα παιδί εν αγνοία του. Ο Ραούλ Κουτάρ, μόνιμος διευθυντής φωτογραφίας του Γκοντάρ, φωτογραφίζει μια μυθική Νάντη και μια εξίσου μυθική Ανούκ Εμέ. Οσο για τον Ντεμί, υπογράφει ένα γνήσιο μελό με θέμα τις συμπτώσεις που καθορίζουν τελικά τη ζωή των ηρώων του.

«Πέρσι στο Μαρίενμπαντ» (L' Annee Derniere A Marienbad, 1961) του Αλέν Ρενέ, με τους Ντελφίν Σεϊρίνγκ, Τζόρτζιο Αλμπερτάτζι

Πάνω στο σενάριο του Αλέν Ρομπ Γκριγιέ στηρίζεται μια συνεχώς αναιρούμενη αφήγηση, όπου έχει καταλυθεί ο χρόνος, όπως και τα όρια ανάμεσα στο φανταστικό και το πραγματικό. Η πιο εγκεφαλική ταινία της νουβέλ βαγκ.

«Το Παρίσι μας Ανήκει» (Paris Nous Appartient, 1961) του Ζακ Ριβέτ, με τους Τζιάνι Εσπόζιτο, Ζαν-Κλοντ Μπριαλί, Φρανσουάζ Πρεβό

Μια παρέα νεαρών διανοούμενων προσπαθεί να λύσει το μυστήριο του θανάτου ενός φίλου τους. Αυτοκτονία ή δολοφονία από μια φασιστική οργάνωση; Μια από τις σημαντικότερες ταινίες της νουβέλ βαγκ, η οποία επιχειρεί να καταγράψει την υπαρξιακή αγωνία της προοδευτικής παρισινής νεολαίας την περίοδο του πολέμου της Αλγερίας.

«Η Κλεό από τις Πέντε ως τις Εφτά» (Cléo de 5 à 7, 1962) της Ανιές Βαρντά, με την Κορίν Μαρσάν

Δύο ώρες από τη ζωή μιας γυναίκας που περιμένει το αποτέλεσμα κάποιων ιατρικών εξετάσεων. Μαθαίνει τελικά ότι έχει καρκίνο, ενώ μόλις γνώρισε ένα νεαρό στρατιώτη που πρόκειται να φύγει στον πόλεμο της Αλγερίας. Γυρισμένο εξ ολοκλήρου στους δρόμους του Παρισιού, ένα συγκινητικό ποίημα για τον έρωτα και το θάνατο, από την πιο «ντοκιμαντερίστρια» της νουβέλ βαγκ.

«Ζούσε τη Ζωή της» (Vivre sa Vie, 1962) του Ζαν Λικ Γκοντάρ, με την Άννα Καρίνα

Η ιστορία μιας πωλήτριας που γίνεται πόρνη. Η Άννα Καρίνα, στο ρόλο της γυναίκας που πουλά το σώμα της αλλά διατηρεί καθαρή την ψυχή της, μοιάζει να έχει ξεπηδήσει από ταινία του Καρλ Ντράγιερ. Από τις ομορφότερες ταινίες του Γκοντάρ της πρώτης περιόδου.

«Η Περιφρόνηση» (Le Mepris, 1963) του Ζαν Λικ Γκοντάρ, με τους Μπριζίτ Μπαρντό, Μισέλ Πικολί, Φριτς Λανγκ, Τζακ Πάλανς

Ένας σεναριογράφος και η νεαρή γυναίκα του μοιάζουν να είναι ευτυχισμένο ζευγάρι. Ομως, μετά από ένα επεισόδιο με έναν παραγωγό, η σύζυγος αρχίζει να περιφρονεί τον άνδρα της. Μόνο ο Γκοντάρ θα τολμούσε να πάρει την Μπε-Μπε, ένα μυθιστόρημα του Μοράβια και τον Φριτς Λανγκ αυτοπροσώπως και να κάνει μια γνήσια τραγωδία με θέμα το ίδιο το σινεμά.

«Η Φλόγα που Τρεμοσβήνει» (Le Feu Follet, 1964) του Φρανσουά Τριφό, με τους Ζαν Ντεζεγί, Φρανσουάζ Ντορλεάκ, Νέλι Μπενεντέτι

Ο έρωτας ενός παντρεμένου για μια αεροσυνοδό και η οργισμένη αντίδραση της γυναίκας του. Αν και πρόκειται για μια ιστορία που ο Τριφό δανείστηκε από την επικαιρότητα, παραμένει μια ολότελα προσωπική ταινία του. Ωστόσο, η κριτική της εποχής κατηγόρησε τον Τριφό ότι πρόδωσε τη νουβέλ βαγκ για να κάνει «σινεμά ποιότητας».

«Ο Τρελός Πιερό» (Pierrot Le Fou, 1965) του Ζαν Λικ Γκοντάρ, με τους Ζαν Πολ Μπελμοντό, Άνα Καρίνα, Ζαν Πιερ Λεό

Ένας αναρχικός ύμνος για μια γενιά που βιώνει ένα ανάλογο υπαρξιακό αδιέξοδο με τους ήρωες του Καμί, αλλά διαφέρει από τον Ξένο» στο ότι οι αυτοκαταστροφικές δυνάμεις της έχουν το χάρισμα να είναι δημιουργικές. Κι αυτό γιατί οι ήρωες του Γκοντάρ θέτουν συνεχώς ερωτήματα για τον κόσμο, τη ζωή, τα συναισθήματα, την πολιτική, την Τέχνη, το σινεμά. Ερωτήματα που δε βρίσκουν πάντοτε την απάντησή τους, αλλά που συχνά οδηγούν τους ήρωες σε στιγμές έκστασης (όπως όταν στο τέλος ανακαλύπτουν ότι «η αιωνιότητα είναι η θάλασσα που ενώνεται με τον ήλιο»). Ο λυρισμός, η απόλυτη ελευθερία έκφρασης στη γραφή, η αναρχική θεώρηση των πραγμάτων, οι υπέροχοι αυτοσχεδιασμοί του ζεύγους Μπελμοντό - Καρίνα, κάνουν τον «Τρελό Πιερό» την πιο χαρακτηριστική ταινία της νουβέλ βαγκ, εστω κι αν γυρίστηκε προς το τέλος της.

«Η Συλλέκτρια» (La Collectioneuse, 1966) του Ερίκ Ρομέρ, με τους Πατρίκ Μποσό, Αϊντέ Πολιτόφ, Ντανιέλ Πομερέλ

Το πορτρέτο μιας ελεύθερης κοπέλας που «συλλέγει» άνδρες και οι προσπάθειες δυο φίλων να την κατακτήσουν. Δεν πρόκειται για μια ιστορία σαγήνης ή ενός ερωτικού τριγώνου αλα Τριφό, αλλά για μια ηλιόλουστη ταινία λαμπρών διαλόγων που εγκαινιάζει τους μύθους ηθικής του Ρομέρ. Ο οποίος θα μείνει μέχρι σήμερα πιστός στις βασικές αρχές της νουβέλ βαγκ, την οποία υπηρέτησε αρχικά ως κριτικός στα Cahiers και όψιμα ως σκηνοθέτης.

ΟΛΕΣ ΟΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
  • Γενέθλια Ζαν-Λικ Γκοντάρ! Βασική φιλμογραφία Nouvelle Vague
  • Γενέθλια Ζαν-Λικ Γκοντάρ! Βασική φιλμογραφία Nouvelle Vague