9:41
7/10

Η ανυπέρβλητη διαδρομή του «Ανθρώπου από την Γαλλία» του Γουίλιαμ Φρίντκιν

Όταν μια κινηματογραφική εποχή κατοπτρίζει αλλαγμένους καιρούς, η καλή μέρα φαίνεται από το πρωί. Αν δεις για παράδειγμα τα Όσκαρ της δεκαετίας του ’70, μετά από αυτό του «Πάτον» του 1970 (που μπορεί να μοιάζει «παραδοσιακό» βραβείο αλλά δεν είναι), πήγαμε σε ένα 1971 που έδωσε το πρώτο R rated Όσκαρ  Καλύτερης Ταινίας της ιστορίας στην σημερινή εορτάζουσα ταινία – και μάλιστα απέναντι σε μια ακόμα θρυλικότερη παραγωγή, το «Κουρδιστό Πορτοκάλι» του Στάνλεϊ Κιούμπρικ. 

Σ’ ένα είδος περίπου μηδενικών καλλιτεχνικών αναγνωρίσεων, ένα είδος όμως σταθερά λαοφιλές, αυτό του αστυνομικού θρίλερ, στο οποίο τηλεόραση και σινεμά ανέκαθεν διέπρεπαν αλλά ποτέ δεν κατασκευαζόταν με γνώμονα την ακαδημαϊκή αναγνώριση.

Όμως αυτός ο δαίμονας ο Γουίλιαμ Φρίντκιν, εκ των πρώτων της ρηξικέλευθης γενιάς του ’70 και ο ενοχλητικά υποτιμημένος μιας μετέπειτα ιστορίας που σφραγίζεται είτε από ταινίες που τον υπερβαίνουν, ή από ευθύβολου ενδιαφέροντος αστοχίες που έκριναν τη σχέση του με τη βιομηχανία, έφτιαξε τον «Άνθρωπο από τη Γαλλία» λες και ήξερε πως σαν άλλος ναρκαλιευτής περπατούσε μόνος, πρώτος και «με τις αρβύλες πάνω στ’ αυγά», σε ένα είδος (κι ένα στυλ) που στη συνέχεια θα έβρισκε άπειρους μιμητές.

«Ο Άνθρωπος από τη Γαλλία» είναι υποδειγματικό σινεμά να χορταίνεις. Εξαρτώμενος ελάχιστα από προδρόμους, χαρτογραφεί το στυλ του ’70, δείχνει πως μοντάρεται η παράλληλη δράση, μαθαίνει στον θεατή την υπομονή στην σύγκλιση των υποθέσεων και, από ένα σημείο και μετά εκτινάσσεται μπρος με όλες τις μηχανές στο φουλ, ανανεώνοντας τις πηγές ενέργειας του σινεμά δράσης.

Που δεν είναι άλλες από το μοντάζ της (αποκορύφωμα η σκηνή-τυφώνας της καταδίωξης), το νευρώδες παίξιμο αληθοφανών χαρακτήρων βγαλμένων από τον δρόμο, που περιφρονούν την χολιγουντιανή ειδωλολατρία, και τον τέλειο σκηνοθετικό συντονισμό σκηνογραφίας, ρόλων, ματιάς και βίας από έναν σκηνοθέτη που στην δική του κλίμακα «άνοιγε δρόμο» με τρόπο παρόμοιο ακόμα-ακόμα κι ενός «Πολίτη Κέιν» - παρά την ποιοτική διαφορά του διακυβευόμενου.

«Ευτυχώς» Πολ Νιούμαν και Στιβ ΜακΚούιν ήταν πιο ακριβοί από ολόκληρη την ταινία κι έτσι δεν θα υπήρχε και ο αποπροσανατολισμός της λάμψης τους, ευτυχώς και που βρέθηκε αυτός ο ανεπανάληπτος ο Τζιν Χάκμαν (που μαζί με τον Ρόι Σάιντερ πήγαιναν επί μήνες για περιπολίες με πραγματικούς ασυτνομικούς), και στο πρόσωπό του συναντήθηκε (για τα επόμενα 30+ χρόνια) η καθημερινή όψη με την επίσης καθημερινή νεύρωση του «ανθρώπου στο πλήθος».

Κατά την έξοδό του «Ο Άνθρωπος από την Γαλλία» θριάμβευσε στα ταμεία και τις κριτικές του (με μερικές αξιοσημείωτες ενστάσεις, όπως αυτή της Πολίν Κέιλ που διέπρεψε…χάνοντας τη νέα εποχή που σημαδευόταν), έστρωσε με αστυνομικό νεορεαλισμό και ωμότητα έναν δρόμο που άπειρες ταινίες θα ακολουθούσαν (δίχως δυστυχώς να μεριμνούν για το δράμα και τους χαρακτήρες όπως η ταινία του Φρίντκιν), έκανε όνομα για τον Τζιν Χάκμαν και τον Ρόι Σάιντερ και κέρδισε 8 υποψηφιότητες και 5 βραβεία Όσκαρ (Ταινίας, Σκηνοθεσίας, Σεναρίου, Α’ Ρόλου και Μοντάζ – ό,τι σημαντικότερο δηλαδή) σαρώνοντας παράλληλα τις κριτικές ενώσεις.

Το Χόλιγουντ δεν θα ήταν ποτέ το ίδιο, έστω και αν στο είδος αυτό ίσως ποτέ δεν θα ήταν και καλύτερο.