Στα Ίχνη του Δολοφόνου

Με τη «Σιωπή των Αμνών» δημιουργήθηκε μια τάση στο σινεμά των ‘90s και ξεπήδησαν αρκετά αστυνομικά θρίλερ όπου ντετέκτιβ βρίσκονται στο κατόπι ενός serial killer. Τα καλύτερα από αυτά είχαν και κάτι άλλο να προσφέρουν πέρα από την  καταγραφή της αστυνομικής διαδικασίας και τους απρόσμενους ελιγμούς της πλοκής, συνήθως έβλεπαν στο πρόσωπο των δολοφόνων μια εκδήλωση (ή ενσάρκωση) του Κακού, αντιμετωπίζοντάς το πότε ως κάτι ενδογενές και πότε ως μια εξωγενή οντότητα – στη δεύτερη περίπτωση το θέαμα περνούσε στη σφαίρα μιας θεολογικής αναζήτησης.

Πήρε πολλά χρόνια στον Ντάμιαν Σιφρόν να κάνει ταινία μετά τις «Ιστορίες για Αγρίους», μια σπονδυλωτή, κατάμαυρη σάτιρα, τοποθετημένη στην Αργεντινή χρόνια μετά την κρίση των αρχών των ‘00s, στην Αργεντινή της «ανάπτυξης». Μέσα από τις βινιέτες της ταινίας ο Σιφρόν άρθρωνε αντισυστημικό κι αντικαπιταλιστικό λόγο με όχημα το χιούμορ και κατόρθωσε να βρει δίαυλο επικοινωνίας με ένα διεθνές κοινό – μεταξύ άλλων, παραμένει από τις πιο αγαπητές Ταινίες Έναρξης των Νυχτών Πρεμιέρας.  Αυτή ήρθε υπό τη μορφή αγγλόφωνου ντεμπούτου και μιας απόπειρας στο προαναφερθέν υποείδος που θέριεψε στα ‘90s, μα σχεδόν εξαφανίστηκε από την ατζέντα των στούντιο στη συνέχεια, με την αιτιολογία της υπερπροσφοράς του στη μικρή οθόνη. Κάποιες κριτικές στις ΗΠΑ κάνουν λόγο για θέαμα που δεν έχει κάτι παραπάνω να δώσει από το μέσο επεισόδιο μιας αντίστοιχης σειράς, μα αδικούν πολύ την ταινία. Υπάρχει ένας διαρκής πένθιμος τόνος, μουντά φίλτρα, αφηγηματική αιτιοκρατία και, πάνω από όλα,  ο Σιφρόν έχει κάτι δικό του να καταθέσει στο είδος, δεν εξαντλείται στην εξιχνίαση του μυστηρίου – για να μην τα πολυλογούμε, είναι σίγουρα σινεμά και όχι τηλεόραση.

Το Κακό για τον Σιφρόν εντοπίζεται στο Σύστημα, που τοποθετεί κάτω από το χαλί τις αποτυχίες του και τις βαπτίζει επιτυχίες, κρύβεται και στον δυτικό τρόπο ζωής, που τροφοδοτείται αλλά και τροφοδοτεί το πρώτο, με την ενθάρρυνση της συνωμοσιολογίας και της σοσιομιντιακής πόλωσης και με την υιοθέτηση ενός υλιστικού μοντέλου ζωής – δεν αφήνει για λόγους τοποθέτησης προϊόντος τα brands εταιρειών μέσα στο κάδρο ο Σιφρόν. Ο Αργεντινός σκηνοθέτης μοιάζει να θέλει να βάλει πολλά καρπούζια κάτω από την μασχάλη, ακόμα και την κρεατοφαγία στηλιτεύει, και μάλιστα όχι μεταφορικά – η «σιωπή των αμνών» μεταφράζεται σε κυριολεκτική «σφαγή των αμνών». Του έχει αφήσει «κουσούρι» κι εκείνος ο ευθύς, πρωτοεπίπεδος τρόπος της κωμωδίας που επιτάσσει να ειπωθούν όλα καθαρά και ξάστερα, ώστε να γίνουν εύληπτα, με αποτέλεσμα οι ιδέες να έρχονται στο προσκήνιο σαν μασημένη τροφή – χαρακτηριστική η σκηνή του δείπνου στο σπίτι του αρχι-πράκτορα- , αντί να προκύπτουν ψάχνοντας πέρα από την αφήγηση, σκαλίζοντας το κάδρο, όπως συμβαίνει δηλαδή στο καλό αμερικανικό σινεμά.

Από την ταινία του Τζόναθαν Ντέμι ο Σιφρόν δανείζεται και τον φεμινισμό, βάζοντας σε πρώτο πλάνο έναν χαρισματικό πλην τραυματισμένο γυναικείο χαρακτήρα που πρέπει να αποδείξει στους αρσενικούς ομολόγους του ότι ξέρει καλύτερα από εκείνους, που ευαγγελίζεται μια συμπονετική προσέγγιση στην επίλυση εγκλημάτων και στην μεταχείριση των ενόχων και μακροπρόθεσμα ένα πιο αθώο μέλλον – ακόμα και ο αστυνόμος του Μέντελσον, που εκπροσωπεί την καλύτερη εκδοχή του αρσενικού παρελθόντος, αδυνατεί να αποβάλλει την ανάγκη της επικράτησής του έναντι των «ανταγωνιστών» του. Ο αέρας ήττας του φινάλε, ανάλογος μεγάλων, φιντσερικών στιγμών του είδους  - έχει και κάτι από «Τσαϊνατάουν» - διασκεδάζει τις (παραλίγο αλγεινές) εντυπώσεις της επεξηγηματικής κορύφωσης, διαλύει μερικώς την αίσθηση  παρακολούθησης κηρύγματος και τοποθετεί την ταινία στη λίστα με τις αξιόλογες χαμένες ευκαιρίες. Εσείς, πάντως, δώστε του μια ευκαιρία, θα πω εγώ.