11:41
28/12

Χρόνια πολλά σινεμά! Οι 100 καλύτερες ταινίες της δεκαετίας 2010 - 2019 από το cinemagazine

80. ΤΑ ΜΥΘΙΚΑ ΠΛΑΣΜΑΤΑ ΤΟΥ ΝΟΤΟΥ (Beasts Of The Southern Wild, 2012) του Μπεν Ζάιτλιν

Ατόφια έμπνευση, καθαρή συγκίνηση, μαγικός ρεαλισμός μετουσιώνουν το κινηματογραφικό ντεμπούτο του Μπεν Ζάιτλιν σε μία υπερβατική στιγμή μεγαλόκαρδου σινεμά. Με έμπνευση τις καταστροφικές συνέπειες του τυφώνα Κατρίνα και τη συγκλονιστική ερμηνεία της 6χρονης Κουβενζανέ Γουάλις, τα «μαγικά πλάσματα» αποτυπώνουν στο πανί την αχαλίνωτη φαντασία της παιδικής ηλικίας, ζωντανεύουν γλαφυρά την απειλή του τέλους και προσφέρουν αυθεντική ελπίδα. Σινεμά ανθρωπιάς και αγνής καλλιτεχνικής ανάτασης. Π.Γκ.

79. Η ΔΙΑΔΟΧΗ (Hereditary, 2018) του Άρι Άστερ

Όπως ένας τερμίτης που σιγοτρώει ακόμη και το πιο ανθεκτικό ξύλινο υλικό, έτσι και μια καλή ταινία τρόμου δουλεύει διαβρωτικά στο αχαρτογράφητο εσωτερικό των θεατών. Με το εντυπωσιακό του ντεμπούτο, ο αμερικανικής καταγωγής Άρι Άστερ φιλοδοξεί να πετύχει έναν αντίκτυπο ανάλογο με εκείνο που είχαν καταφέρει κλασικές δημιουργίες-τερμίτες όπως η «Λάμψη» (1980) του Κιούμπρικ, το «Μετά τα Μεσάνυχτα» (1973) του Ρεγκ, το «Μωρό της Ρόζμαρι» (1968) του Πολάνσκι ή ο «Εξορκιστής» (1973) του Φρίντκιν. Η «Διαδοχή» μεταχειρίζεται άφοβα ιδιαίτερα σκοτεινές έννοιες της ανθρώπινης κατάστασης και σκάβει όλο και πιο βαθιά μέσα τους. Το μεγαλύτερο κατόρθωμά της είναι ότι παρασύρει χωρίς αντίσταση τους θεατές σε ένα πνιγηρό ψυχόδραμα-παρομοίωση πάνω στις μεταδοτικές «νόσους» των οικογενειακών δεσμών. Λ.Κ.

78. Η ΜΑΓΙΣΣΑ (The Witch, 2015) του Ρόμπερτ Έγκερς

Ανατριχιαστική τομή στη λαογραφία και τη νοσηρότητα των κλασικών παραμυθιών, αυτό το μυστικιστικό φιλμ υποτάσσει τα αναγνωρίσιμα κλισέ τρόμου, δανείζεται την οπτική λιτότητα του Μπέργκμαν και απογειώνεται ως φεμινιστικό μανιφέστο. Η βλάσφημη παραβολή του Έγκερς, στέρεα δομημένη γύρω από την τυραννική επιβολή των οικογενειακών κανόνων και της θρησκευτικής προκατάληψης, ενοχλεί γιατί υπενθυμίζει την κόντρα παλαιού – νέου και μένει αξέχαστη ως μία από τις καλύτερες ταινίες τρόμου της δεκαετίας. Π.Γκ.

77.  BANKSY: Η ΤΕΧΝΗ ΣΤΟ ΔΡΟΜΟ (Exit Through the Gift Shop, 2010) του Banksy

Στις αρχές της δεκαετίας ο διασημότερος street artist στον κόσμο συναρμολόγησε μια περίτεχνη ωρολογιακή βόμβα υπό μορφή ντοκιμαντέρ που έφτασε μέχρι τα Όσκαρ, πετώντας πίσω του για προσάναμμα ένα άσβεστο meta σχόλιο πάνω στην ουσία της τέχνης, της καλλιτεχνικής αξίας και της εμπορευματοποίησής της στα χρόνια του ύστερου καπιταλισμού. Ν.Σ.

76. CAROL (2015) του Τοντ Χέινς

Ανάμεσα στα κοινωνικά προσωπεία που πρέπει να φορεθούν και στις κρυμμένες επιθυμίες που αγωνιούν να εκδηλωθούν, ο Χέινς χωρά έναν σχεδόν ελεγειακό στοχασμό πάνω στην απελευθερωτική δύναμη του έρωτα και την επίτευξη της αυτογνωσίας μέσα από την εμπειρία της σεξουαλικότητας. Επιτυγχάνοντας σπάνια ερμηνευτική χημεία μεταξύ τους, η Κέιτ Μπλάνσετ και η Ρούνεϊ Μάρα γίνονται τα λαμπρότερα στολίδια ενός αρχοντικά συναισθηματικού φιλμ-διασκευής σε βιβλίο της Πατρίσια Χάισμιθ. Λ.Κ.

75. TOY STORY 3 (2010) του Λι Άνκριτς

Διαρκές παιχνίδισμα με το σινεμά των ειδών, βολές κατά του ολοκληρωτισμού, μοτίβα που κυμαίνονται από αυτό της συντροφιάς, που διατρέχει όλη τη σειρά,  ως εκείνο της αποδοχής του θανάτου (στην πιο σκοτεινή σκηνή που είδαμε ποτέ σε παιδικό animation), σπαρταριστοί περιφερειακοί χαρακτήρες, ο Τότορο σε χαρακτηριστικό cameo, τρυφερές χειρονομίες και δύσκολοι αποχαιρετισμοί. Αυτά κι άλλα πολλά αρκούν για να παραδεχτείς ότι η Pixar είναι δικαιολογημένα ο κυρίαρχος παιδαγωγός των ημερών μας. Αφού σκουπίσεις πρώτα τα δάκρυα σου. Γ.Β.

74. LADY BIRD (2017) της Γκρέτα Γκέργουιγκ

Η τρυφερότητα πρωταγωνιστεί σε κάθε πλάνο μιας κατ’ επίφασιν μετριοπαθούς νεανικής δημιουργίας που δεν διεκδικεί δάφνες πρωτοτυπίας, καθώς παραλλάσσει ένα γνώριμο αφηγηματικό μοτίβο του σινεμά. Όμως πίσω από το συνειδησιακό ταξίδι της ηρωίδας από τις αίθουσες του σχολείου της και την προαστιακή ρουτίνα της πόλης της κατευθείαν στην αυτογνωσία και την εξερεύνηση ενός ευρύτερου κόσμου, υπάρχει κάτι περισσότερο: μια εμπεδωμένη αντίληψη της αληθινής ζωής που μεταφράζει οτιδήποτε καταλήγει στην οθόνη σε κάτι απόλυτα ειλικρινές. Λ.Κ.

73. ΤΟ ΚΟΡΙΤΣΙ ΠΟΥ ΕΞΑΦΑΝΙΣΤΗΚΕ (Gone Girl, 2014) του Ντέιβιντ Φίντσερ

Το «Gone Girl» μιλά για την απώλεια της προσωπικότητας σε μια εποχή που η ιδιωτικότητα έχει καταργηθεί και όλοι (νομίζουν πως) ξέρουν τα πάντα για όλους. Και, ακόμα περισσότερο, για την απώλεια της προσωπικότητας μέσα σε μια ερωτική σχέση, κάτι που το απομακρύνει από την ασφαλή δικλείδα του αποστασιοποιημένου, κοινωνιολογικού δοκιμίου  και του δίνει έναν εκρηκτικό, σχεδόν βιωματικό χαρακτήρα. Κορυφώνει έτσι την δυνατή πλην, δυστυχώς,  ολιγάριθμη κινηματογραφική παρουσία του Φίντσερ μέσα στη δεκαετία. Γ.Β.

72. ΣΕ ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ (It Follows, 2014)  του Ντέιβιντ Ρόμπερτ Μίτσελ

Βραδυφλεγές, όπως ένας ατέλειωτος εφιάλτης, από τον οποίο όσο και να τσιμπηθείς αδυνατείς να ξυπνήσεις, το ατμοσφαιρικό φιλμ βρίσκει τέλειο τοπίο δράσης στο «μετα-αποκαλυπτικό» Ντιτρόιτ της οικονομικής κρίσης και στήνει τρόμο περιωπής πάνω σε ένα θαυμάσιο μέσα στην απλότητά του εύρημα. Το διαρκώς (επαν)ερχόμενο κακό μπορεί να διαβαστεί ως το επώδυνο καλωσόρισμα της ενήλικης ζωής, από τη στιγμή που «γεννιέται» με τη σεξουαλική πράξη μέχρι το αναπόφευκτο τέλος της. Γ.Β.

71. ΚΑΠΟΤΕ ΣΤΟ…ΧΟΛΙΓΟΥΝΤ (Once Upon a Time in...Hollywood, 2019) του Κουέντιν Ταραντίνο

Με την 9η ταινία του, ο Ταραντίνο ταξιδεύει στο Λος Άντζελες του 1969, αναβιώνει θριαμβευτικά την αναλογική εποχή του σινεμά και προσφέρει μια αναθεωρητική απάντηση στην Ιστορία μέσα από τη νίκη της φιλμικής ψευδαίσθησης έναντι της πραγματικότητας και την ικανότητα του κινηματογράφου να αλλάζει κατά βούληση και να διαστρεβλώνει με ευπρόσδεκτη αυθάδεια την αλήθεια. Λ.Κ.

70. ΤΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΤΟΥ ΦΟΙΝΙΚΑ (Phoenix, 2014) του Κρίστιαν Πέτζολντ

Ένας από τους πιο ενδιαφέροντες σκηνοθέτες του νέου γερμανικού σινεμά τοποθέτησε στο μεταπολεμικό Βερολίνο μια παραλλαγή στον χιτσκοκικό «Δεσμώτη του Ιλίγγου» και ταυτόχρονα μια πολυδιάστατη ιστορία αγάπης, εξαπάτησης και εκδίκησης. Το «Phoenix» είναι η επώδυνη διαδρομή μιας τσακισμένης γυναίκας η οποία προσπαθεί να επανεφεύρει τον εαυτό της σχεδόν εκ του μηδενός καθώς μια ολόκληρη χώρα επιχειρεί να σβήσει τα τραύματα του πρόσφατου παρελθόντος της και να ορίσει εκ νέου την ταυτότητά της. Και μόλις το δράμα αγγίξει την κορύφωσή του, η ταινία καταλήγει σε ένα από τα ωραιότερα φινάλε που είδαμε πρόσφατα στο σινεμά. Λ.Κ.

69. ΜΕΓΑΛΩΝΟΝΤΑΣ (Boyhood, 2014) του Ρίτσαρντ Λινκλέιτερ

Με την αφήγηση επικεντρωμένη στην εξελικτική πορεία που διανύει εσωτερικά και εξωτερικά ένα αγόρι, καθώς το παρατηρούμε να μεγαλώνει από τα 6 έως τα 18, όσα δηλαδή και τα χρόνια που χρειάστηκε ο σκηνοθέτης για να ολοκληρώσει την ταινία του, το «Boyhood» ξεπερνά το προφανές ενός σπάνιου κινηματογραφικού επιτεύγματος και γίνεται ένα εκτενές και πλήρως ανεπιτήδευτο home movie. Οι δείκτες του ρολογιού «γράφουν» ρεαλιστικότερα από ποτέ πάνω στα πρόσωπα των συντελεστών και μια φαινομενικά κοινότοπη ιστορία ενηλικίωσης μετατρέπεται σε παραβολή για τη διαδικασία της ύπαρξης ως μια αέναη τελετουργία μεταμόρφωσης, προσαρμογής και διαρκούς αυτοπροσδιορισμού. Λ.Κ.

68. NO HOME MOVIE (2015) της Σαντάλ Ακερμάν

Πιστή σε ένα σινεμά που επιτρέπει την πειραματική διάθεση στην αφηγηματική φόρμα, η θρυλική, πρωτοπόρος Σαντάλ Ακερμάν καταγράφει στην τελευταία – μοιραία - ταινία της το ιδιωτικό και συλλαμβάνει το οικουμενικό. Μέσα από άμεσες, ειλικρινείς συζητήσεις με την πολυαγαπημένη μητέρα της, λίγους μήνες πριν πεθάνει, η Ακερμάν ορίζει ως πατρίδα την επαφή και καταργεί το χώρο και την απόσταση, τόσο με τους οικείους όσο και με το ανοίκειο κοινό. Π.Γκ.

67. SKYFALL (2012) του Σαμ Μέντες

Το πρώτο Μποντ από δημιουργό ολκής είναι μια «ρηξικέλευθα συντηρητική» ταινία, ανατρέχοντας σε μια εποχή που η τέχνη, η μνήμη και η έννοια της πατρίδας είναι αμόλυντα από τον μανιχαϊσμό του κυρίαρχου ρεύματος. Έρχεται κάποτε μια στιγμή που θα χρειαστεί να κάψεις το σπίτι σου προκειμένου να το σώσεις, μοιάζει να λέει, κι ένας τρωτός στις σφαίρες και την απώλεια 007 στέκει στην προμετωπίδα μιας ταινίας που εξυμνεί την αγγλικότητα άλλα και διευρύνει τα όρια των ειδών του κινηματογράφου. Η.Δ.

66. ΧΩΡΙΣ ΑΓΑΠΗ (Nelyubov, 2017) του Αντρέι Ζβιάγκιντσεφ

Οι προσπάθειες ανεύρεσης ενός μικρού αγοριού που αγνοείται αποτυγχάνουν παταγωδώς στο βραβευμένο από το Φεστιβάλ Καννών φιλμ του Αντρέι Ζβιάγκιντσεφ, όπως ακριβώς και κάθε απόπειρα εντοπισμού της αγάπης στις ζωές των ηρώων του. Από το ντεκουπάζ ακριβείας, την αψεγάδιαστη φωτογραφία και γενικά την υποδειγματική οπτική αφήγηση, στο «Χωρίς Αγάπη» η εικόνα έχει ρόλο πρωταγωνιστή και είναι εκείνη που κατευθύνει την δραματουργία στα ψυχρά, πνιγηρά και δυσοίωνα μονοπάτια της ανθρώπινης παθογένειας. Κ.Θ.

65. Ο ΔΟΥΚΑΣ ΤΗΣ ΒΟΥΡΓΟΥΝΔΙΑΣ (The Duke of Burgundy, 2014) του Πίτερ Στρίκλαντ

Ταγμένος στο σινεμά του φανταστικού των 70s και με μια ερωτική ρετρό αισθητική που υποδηλώνει πως οι διονυσιακές αποχρώσεις του συγκεκριμένου είδους παρήγαγαν μια εικόνα πιο ελεύθερη από τη σημερινή, ο βρετανός Στρίκλαντ μοιάζει να έρχεται από το μέλλον αν και τιμά τελετουργικά το παρελθόν. Στην πιο ολοκληρωμένη ταινία της αξιοσημείωτης φιλμογραφίας του συνδέει τις δυο πλευρές του σαδομαζοχισμού με τις πεταλούδες, παρουσιάζοντας ένα φιλμικό έδεσμα προς τέρψιν των αισθήσεών μας. Τ.Μ.

64. ΣΙΩΠΗ (Silence, 2016) του Μάρτιν Σκορσέζε

Στη «Σιωπή» ο Σκορσέζε ξανασυναντά τον γνώριμο κινηματογραφικό του κόσμο, εκείνον στον οποίο ο αμαρτωλός συνυπάρχει με τον ενάρετο και η πτώση δεν είναι παρά μια ανάληψη προς την αυτογνωσία. Αντίθετα όμως με τον «Τελευταίο Πειρασμό», στον οποίο το δράμα έγκειται στην απεγνωσμένη προσπάθεια ενός ανθρώπου να αποποιηθεί τον θεϊκό του προορισμό, η «Σιωπή» αναποδογυρίζει τη συνθήκη και μεταμορφώνει την τραγική ιστορία του πάτερ Ροντρίγκεζ στην παραδοχή ενός λανθάνοντος Μεσσία ότι δεν είναι τίποτα περισσότερο από ένας αδύναμος θνητός, που για να βρει τον δρόμο στην αιώνια ζωή θα πρέπει να θυσιάσει την επίγεια. Λ.Κ.

63. ZΑΜΑ (2017) της Λουκρέσια Μαρτέλ

Θυμίζοντας τις παραισθησιογόνες κινηματογραφικές περιπλανήσεις του Βέρνερ Χέρτζογκ στις ζούγκλες του «Αγκίρε», η πολυβραβευμένη ταινία της σπουδαίας Αργεντίνας δημιουργού αποτελεί έναν αφορισμό της αποικιοκρατίας και μια ονειρική σπουδή πάνω στην αδράνεια και την απραξία, την τυραννία των προσδοκιών, την αγωνία του χρόνου και τον φόβο της απώλειας του εαυτού. Ο θεατής που ακολουθεί το παράξενο ταξίδι του «Ζάμα» είναι προορισμένος να ανταμειφθεί. Λ.Κ.

62. ΚΛΕΦΤΕΣ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΩΝ (Shoplifters, 2018) του Χιροκάζου Κόρε-Έντα

Μέσα από μια οικογένεια φτωχοδιάβολων που περιμαζεύει ένα περιπλανώμενο κοριτσάκι, ο αφοσιωμένος ανατόμος των πολύπλοκων ενδοοικογενειακών δυναμικών μας θυμίζει πως εκείνο που έχει σημασία είναι να αγαπάς. Εξετάζοντας με μειλιχιότητα τα όρια του δικαίου και της ηθικής, και αντιμετωπίζοντας τη νομοτελειακή παραμονή των ηρώων του στο κοινωνικό περιθώριο με όρους ήπιας τραγικότητας, ο σημαντικός Ιάπωνας δημιουργός κέρδισε πρώτα τις καρδιές μας και έπειτα - σαν επιστέγασμα - τον Χρυσό Φοίνικα. Ν.Σ.

61. ΜΙΑ ΧΡΟΝΙΑ ΑΚΟΜΑ (Another Year, 2010) του Μάικ Λι

Μια ανατομία της αγγλικής αστικής ψυχής, του στομωμένου συναισθήματος, της σμπαραλιασμένης εκφοράς, της κατάρας του stiff upper lip. Με την δίκοπη συγγραφική φαλτσέτα του αναντικατάστατου Μάικ Λι να είναι σταγμένη από το δηλητήριο της επίκρισης αλλά και το ελιξίριο της αγάπης που έχει φυλαγμένο για τους ανθρώπους του. Από τον Τσέχοφ ως τους μεγάλους Σκανδιναβούς του σινεμά και του θεάτρου, εδώ παρατίθεται μια ύστερη εγγλέζικη απόκριση. Η.Δ.