11:41
28/12

Χρόνια πολλά σινεμά! Οι 100 καλύτερες ταινίες της δεκαετίας 2010 - 2019 από το cinemagazine

60. INCEPTION (2010) του Κρίστοφερ Νόλαν

Η κατασκοπευτική περιπέτεια φαντασίας του Κρίστοφερ Νόλαν είναι ένα θεαματικό κινηματογραφικό επίτευγμα που αναλύει τις ψυχαγωγικές αρετές του εμπορικού σινεμά με  δημιουργικό οίστρο. Όσο το «Je Ne Regrette Rien» της Εντίθ Πιάφ στοιχειώνει τον Λεονάρντο Ντι Κάπριο και τα οργιαστικά εφέ κάμπτουν κυριολεκτικά και μεταφορικά αισθήματα και δράση, τόσο ο Νόλαν μας βυθίζει σε ένα παιχνίδι με το υποσυνείδητο και μεταμφιέζει ένα ρομάντσο σε ένα τολμηρό, ονειρικό (και ονειρώδες) μπλοκμπάστερ. Π.Γκ.

59. FRANCES HA (2012) του Νόα Μπάουμπακ

Σχεδόν χειροποίητο ως παραγωγή, γεμάτο κινηματογραφόφιλα κλεισίματα του ματιού, το φιλμ διατηρεί μια ευπρόσδεκτη ανάλαφρη διάθεση ακόμη και στις πιο μελαγχολικές του στιγμές, είναι παιχνιδιάρικα σκηνοθετημένο και ερμηνευμένο και περιέχει μερικά από τα πιο ζωντανά κομμάτια διαλόγου που έχουν ακουστεί τελευταία στο σινεμά. Επιπλέον αναλαμβάνει τις (καλύτερες) συστάσεις με το ταλέντο της πρωταγωνίστριας και συν-σεναριογράφου του, Γκρέτα Γκέργουιγκ, η οποία εδώ βρίσκει τον προσωπικό καλλιτεχνικό δρόμο που θα την οδηγούσε στις μετέπειτα επιτυχίες του «Lady Bird» και «Μικρές Κυρίες». Λ.Κ.

58. ΔΕΝ ΕΙΜΑΙ Ο ΝΕΓΡΟΣ ΣΟΥ (I Am Not Your Negro, 2016) του Ραούλ Πεκ

Σε καιρούς που η Δύση αμπαρώνεται ξανά πίσω από ρατσιστικές και μισαλλόδοξες λογικές και η έννοια του επίκαιρου λιώνει στον δημόσιο λόγο σαν κοινότοπη καραμέλα, το πολυβραβευμένο ντοκιμαντέρ εκπέμπει την σαρωτικής διαύγειας διαλεκτική του κορυφαίου συγγραφέα και διανοητή Τζέιμς Μπόλντουιν για να γίνει το σχεδόν επιβεβλημένο μάθημα (αμερικανικής, αλλά και όχι μόνο) Ιστορίας που οφείλουμε στους εαυτούς μας και στις γενιές που θα ακολουθήσουν. Ν.Σ.

57. Η ΖΩΗ ΤΗΣ ΑΝΤΕΛ (Blue is the Warmest Color, 2013) του Αμπντελατίφ Κεσίς

Η ζωή μετά την «Αντέλ» έμελλε να καταβαραθρώσει τον Κεσίς χλωμιάζοντας τα χρώματα με τα οποία βάφτηκε η μεγαλύτερη επιτυχία της καριέρας του. Ωστόσο στην προ #metoo εποχή ο Χρυσός Φοίνικας του 2013 πρόλαβε να γίνει έμβλημα του queer σινεμά και να αγαπηθεί για την tour de force ματιά του πάνω στο ερωτικό ξύπνημα και όσα το ακολουθούν. Κι αν οι επόμενες δύο ταινίες του Γαλλοτυνήσιου σκηνοθέτη («Μεκτούβ, Αγάπη μου») ώθησαν την «Αντέλ» ένα βήμα εγγύτερα στο να αντιμετωπιστεί ως τυπικό δείγμα male gaze που φορτίζει το ντιμπέιτ πάνω στα όρια του δημιουργού, παραμένει ένα φιλμ που στον καιρό του διεκδίκησε και πήρε το μάξιμουμ. Ν.Σ.

56. ΟΙ ΤΕΣΣΕΡΙΣ ΦΟΡΕΣ (Le Quattro Volte, 2010) του Μικελάντζελο Φραμαρτίνο

Τη χρονιά που οι Κάννες τίμησαν το υπερβατικό σινεμά του Απιτσατπόνγκ Βιρασετάκουν, ένας σκηνοθέτης παρουσίαζε τη δική του οπτική πάνω στη μετεμψύχωση έχοντας ως βάση του τον Πυθαγόρα και ως χώρο δράσης ένα χωριό της Νότιας Ιταλίας, κοντά στο σημείο που έδρασε ο Σάμιος φιλόσοφος. Οπτικά μεγαλοπρεπές, εξόχως χιουμοριστικό και γλυκόπικρο, το φιλμ του Φραμαρτίνο είναι ένα σύγχρονο ποίημα για τη σχέση του ανθρώπου με τη φύση, απαραίτητο όσο αυτή σταδιακά διαλύεται. Τ.Μ.

55 ΔΙΚΟΣ ΤΗΣ (Her, 2013) του Σπάικ Τζόουνζ

Μεταμοντέρνος παραμυθάς και λάτρης του παράδοξου, ο Τζόουνζ μετατρέπει την εξιστόρηση ενός τρελού έρωτα μεταξύ ενός άντρα και μιας σαγηνευτικής, πλην άυλης ιδέας σε ένα χιμαιρικό love story με το οποίο εύκολα μπορεί κανείς να βρει σημεία ταύτισης. Όχι μόνο επειδή αντικατοπτρίζει ανησυχίες του παρόντος, αλλά επειδή στηρίζεται σε διαχρονικά ερωτήματα πάνω στις έννοιες της αγάπης, της συντροφικότητας, της δέσμευσης και της επίκλησης για λίγη οικειότητα σε μια ραγδαία αναπτυσσόμενη τεχνολογικά εποχή. Λ.Κ.

54. Η ΑΠΟΦΟΙΤΗΣΗ (Bacalaureat, 2016) του Κριστιάν Μουντζίου

Αταλάντευτος στο δρόμο των υποδειγματικών δραμάτων που μας έχει συνηθίσει, ο επιφανέστερος εκπρόσωπος του νέου ρουμανικού σινεμά καταβυθίζεται με αποστομωτική ωριμότητα στις γκρίζες ζώνες της ηθικής, του δικαίου και των προβεβλημένων γονεϊκών επιθυμιών, αντικατοπτρίζοντας μια κοινωνία αδύναμη να απαλλαγεί από τις στρεβλώσεις της εποχής Τσαουσέσκου μέσα από τις απόπειρες ενός πατέρα να διασφαλίσει την επιτυχία της κόρης του στις εξετάσεις. Ν.Σ.

53. ΤHE FLORIDA PROJECT (2017) του Σον Μπέικερ

Με έναν προϋπολογισμό-ανέκδοτο για τα αμερικανικά δεδομένα, με το iphone του «Tangerine» να δίνει την θέση του σε φιλμ 35 χιλιοστών και με την πρωτοεμφανιζόμενη Μπρούκλιν Πρινς να παραδίδει την καλύτερη παιδική ερμηνεία της δεκαετίας, ο Σον Μπέικερ τέσταρε με το «Florida Project» τα όρια του guerrilla cinema, παραδίδοντας τελικά ένα υπόδειγμα σύγχρονου και επιδραστικού σινεμά βεριτέ, ένα μικρό κομμάτι αληθινής ζωής το οποίο δικαιωματικά περπάτησε μέχρι και στο κόκκινο χαλί των Όσκαρ. Κ.Θ.

52. ΕΜΦΥΤΟ ΕΛΑΤΤΩΜΑ (Inherent Vice, 2014) του Πολ Τόμας Άντερσον

Εκθαμβωτικά φωτογραφημένο και γυρισμένο έτσι ώστε να μοιάζει σε σημεία με ένα πυρετικό όνειρο, το μοντέρνο νουάρ του Άντερσον απλώνεται στην οθόνη σαν όμορφη μέθη από τεχνικολόρ χρώματα και ναρκωτικές αναθυμιάσεις αλλοτινών καιρών. Η κινηματογραφική διασκευή στο ομότιτλο βιβλίο του Τόμας Πίντσον επιφυλάσσει μια διάχυτη μελαγχολία για ένα είδος οριστικού τέλους της αθωότητας που φάνηκε να έχει συντελεστεί, όχι μόνο για την Αμερική αλλά για τον κόσμο ολόκληρο, και από το οποίο φαίνεται να προσέφερε πρόσκαιρο διάλειμμα η γλυκιά παραίσθηση των sixties. Λ.Κ.

51. ΤΟ ΠΟΡΤΡΕΤΟ ΜΙΑ ΓΥΝΑΙΚΑΣ ΠΟΥ ΦΛΕΓΕΤΑΙ (Portrait de la Jeune Fille en Feu, 2019) της Σελίν Σιαμά

Η απόλυτη φεμινιστική ταινία της δεκαετίας παίρνει ως αφορμή την ιστορία αγάπης μεταξύ δύο γυναικών στην Βρετάνη του 18ου αιώνα για να υμνήσει αφενός την γυναικεία φύση και την ευφορία του έρωτα και για να καταγγείλει αφετέρου την αδικία και την καταπίεση που έχουν υποστεί ανά τους αιώνες οι γυναίκες. Η Σιαμά, σε ένα σκηνοθετικό tour de force, στήνει την ταινία της γύρω από μια αόρατη αλλά συνεχώς παρούσα χορογραφία, παίρνει σοβαρά κινηματογραφικά ρίσκα για τα οποία δικαιώνεται και διατηρώντας τον απόλυτο έλεγχο των εργαλείων που χρησιμοποιεί, προσφέρει εν τέλει σινεμά υψηλού επιπέδου - κάτι που στις μέρες μας φαντάζει ακριβοθώρητο Κ.Θ.

50 ΜΕΛΑΓΧΟΛΙΑ (Melancholia, 2011) του Λαρς φον Τρίερ

Ο Τρίερ αγωνιά για το τέλος του κόσμου και εντελώς ειρωνικά δημιουργεί μία παραβολή για τους γαμήλιους δεσμούς και τα οικογενειακά δεσμά που είναι ικανά να μας λυτρώσουν. Η «Μελαγχολία» παρατηρεί την τρομερή επιβράδυνση του χρόνου καλλιγραφώντας την κατάθλιψη (των χαρακτήρων όσο και του σκηνοθέτη), και στις αρχές μιας δεκαετίας όπου όλα άλλαξαν σε παγκόσμια κλίμακα παρατηρεί τις μετωπικές συγκρούσεις (ανθρώπων και πλανητών) λίγο πριν το τέλος. Άρα και λίγο πριν τη νέα αρχή. Π.Γκ.

49. ΤΡΕΞΕ! (Get Out, 2017), του Τζόρνταν Πιλ

Σε μια εποχή που blockbusters βγάζουν δισεκατομμύρια και ξεχνιούνται μετά από λίγους μήνες, το «Τρέξε!» βγήκε τον Ιανουάριο του 2017, δεν σταμάτησε να συζητιέται ως τα Όσκαρ της επόμενης χρονιάς (όπου κέρδισε το αγαλματίδιο Πρωτότυπου Σεναρίου) και η κληρονομιά του παραμένει ισχυρή ως σήμερα. Υπόδειγμα σύγχρονου τρόμου, με ταξικές προεκτάσεις και δηκτικό χιούμορ το οποίο στόχευε κατευθείαν στη λύση που κατέφυγε η ελίτ των ΗΠΑ για να φανεί πιο προοδευτική: την πολιτική ορθότητα. Τ.Μ.

47. IDA (2013) του Πάβελ Παβλικόφσκι

Ανά στιγμές πλήρης ραγδαίας κινηματογραφικότητας (δες ένα αξέχαστο φαντασματικό ξενοδοχείο απόηχων soviet pop και Τζον Κολτρέιν!) και ταυτόχρονα μια συνολική πρόθεση / άποψη σινεμά σφιχτού, οικονομικού, εκρηγνυόμενου, η «Ida» περπατάει διακριτικά ανάμεσα στις χώρες του Βισκόντι και του Κισλόφσκι, βοά την αριστοκρατία του πλάνου της και καταφθάνει ολόφωτα στην γνήσια και τόσο συναισθηματική θεολογία της. Η.Δ.

47. Ο ΕΜΠΟΡΑΚΟΣ (The Salesman, 2016) του Ασγκάρ Φαραντί

Ελάχιστοι σήμερα μπορούν να κάνουν σινεμά που από την ισχνότερη καθημερινή λεπτομέρεια μπορεί να στοχαστεί πάνω σε αναγωγές και ηθική συνέπεια. Ο Ασγκάρ Φαραντί είναι ίσως ο πιο περιεκτικός απ’ όλους τους. Η πιο λεπτή κοπίδα είναι κι αυτή που μπορεί να κόψει περισσότερο, ισχυρίζεται. Στην ιστορία ενός δυστυχήματος, η ταινία θα τοιχογραφήσει από την σχέση τέχνης και ζωής μέχρι την προσωπογραφία μιας κοινωνίας και τα εξαντλημένα όρια της πατριαρχίας. Η.Δ.

46. ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΜΕ ΤΟ ΠΟΔΗΛΑΤΟ (The Kid With a Bike, 2011) των Ζαν-Πιερ και Λικ Νταρντέν

Με οδηγό την ανθρωπιά, και στο δρόμο που έχει χαράξει το χαρακτηριστικό νατουραλιστικό τους ύφος, οι βελγικής καταγωγής Νταρντέν ακολουθούν μία τρυφερή ιστορία ενηλικίωσης. Με ήρωα ένα παιδί που τον έχει εγκαταλείψει ο πατέρας του χωρίς εξηγήσεις (ιδανικός ο 11χρονος Τομάς Ντορέ στο ρόλο του Σιρίλ), αναδεικνύουν τα αδιέξοδα της εφηβείας και υπογραμμίζουν έντονα πως η οργή είναι συμπεριφοριολογικός απότοκος μιας κοινωνίας που απορρίπτει. Μέγα βραβείο στο Φεστιβάλ Καννών. Π.Γκ.

45. 45 ΧΡΟΝΙΑ (45 Years, 2015) του Άντριου Χέιγκ

Με τον ίδιο ψύχραιμα παρατηρητικό που σύστησε στο «Weekend», ο Χέιγκ πλαισιώνει κι εδώ δυο χαρακτήρες οι οποίοι φαντάζουν ευκόλως αναγνωρίσιμοι, όμως κρύβουν διαστάσεις που δεν γίνονται άμεσα ορατές διά γυμνού οφθαλμού. Όπως τα πλημμυρισμένα από εμπειρία βλέμματα που απευθύνει η Σάρλοτ Ράμπλινγκ, έτσι και ολόκληρη η ταινία γνωρίζει καλά ότι η ουσία βρίσκεται κρυμμένη κάτω από τις επιφάνειες των πραγμάτων και πίσω από τις σιωπές. Ο Άντριου Χέιγκ γίνεται κι εδώ έξοχος υπηρέτης ενός γνήσια ανθρώπινου σινεμά. Λ.Κ.

44. Ο ΑΣΤΑΚΟΣ (The Lobster, 2015) του Γιώργου Λάνθιμου

Μπορεί πλέον να αναγνωρίζεται ως αξιοσέβαστο μέλος της σκηνοθετικής ελίτ και ο «Κυνόδοντας» να αποτελεί σημείο αναφοράς στο σινεμά του 21ου αιώνα, ωστόσο ο «Αστακός» ήταν εκείνος που εδραίωσε τελικά τον Λάνθιμο (και τον Ευθύμη Φιλίππου) δείχνοντας το μέγεθος των πραγματικών δυνατοτήτων του. Όχι μόνο επειδή πρόκειται για ένα υπέροχα μαγνητικό φιλμ πάνω στη συντροφικότητα, αλλά επειδή φρόντισε να διαλύσει τα όποια σύννεφα αμφισβήτησης περί συγκυριακής επιτυχίας ακολουθούσαν μέχρι τότε έναν δημιουργό ο οποίος ασφυκτιούσε εντός της καχεκτικής ελληνικής πραγματικότητας. Ν.Σ.

43. CARLOS (2010) του Ολιβιέ Ασαγιάς

Ενώ ο περιβόητος τρομοκράτης εξακολουθεί να εκτίει την ποινή του σε γαλλική φυλακή υψίστης ασφαλείας, ο Ολιβιέ Ασαγιάς διηγήθηκε τον περιπετειώδη βίο του σε ένα εντυπωσιακό έπος πεντέμισι ωρών, το οποίο αποτελεί και την καλύτερη ταινία του.Το «Carlos» δεν είναι ένα απλό βιογραφικό φιλμ αλλά ένα ξέφρενο όχημα που παρασύρει στη συναρπαστική δίνη του χάρη στη νευρώδη σκηνοθεσία, την εξαιρετική ανασύσταση της εποχής (από τις αρχές της δεκαετίας του ’70 μέχρι τα μέσα του ’80), το προσεκτικό πάντρεμα της μυθοπλασίας με την καταγεγραμμένη αλήθεια και την έξοχη ερμηνεία του Έντγκαρ Ραμίρεζ. Λ.Κ.

42. ΛΕΒΙΑΘΑΝ (Leviathan, 2014) του Αντρέι Ζβιάγκιντσεφ

Μέσα από μια απόλυτη κυριαρχία στα πλάνα και στην έκβαση της πλοκής του, ο Ρώσος δημιουργός ξεκινά από ένα ειρωνικό χρονικό ζωής για να συλλάβει σιγά σιγά την ανησυχητική εικόνα ενός κόσμου, καθόλου μακριά από τον δικό μας, ο οποίος τελεί σε πλήρη ηθική κατάπτωση, και μάλιστα το κάνει με τις ευχές και τη συγκατάθεση του κράτους, του νόμου και της εκκλησίας. Πρόκειται για ένα όραμα απελπισμένο, όσο και σε απόλυτη συνάφεια με την τωρινή πραγματικότητα. Λ.Κ. 

41. ΓΝΗΣΙΟ ΑΝΤΙΓΡΑΦΟ (Certified Copy, 2010) του Αμπάς Κιαροστάμι

«Αυθεντικά πλαστό» πορτρέτο περί τέχνης και ζωής, κινηματογραφικός στοχασμός για την απεικόνιση όλων όσων συναποτελούν σινεμά «πλασματικά γνήσια». Η πιο δυτικότροπη ταινία της «φεστιβαλικής» φιλμογραφίας του Αμπάς Κιαροστάμι είναι ένα διαλεκτικό υβρίδιο του «Ταξιδιού στην Ιταλία» του Ρομπέρτο Ροσελίνι και της τριλογίας των «Πριν» του Ρίτσαρντ Λινκλέιτερ, το οποίο συμπυκνώνει τις γοητευτικές προσποιήσεις των ζευγαριών με πρωταγωνιστές τους φωτογενείς Ζιλιέτ Μπινός - Γουίλιαμ Σίμελ και ειδυλλιακό φόντο την Τοσκάνη. Π.Γκ.