0:40
24/12

Ανασκόπηση 2018: Τα πρόσωπα της χρονιάς

Οι άνθρωποι που έκαναν τη διαφορά: μίλησαν, σκηνοθέτησαν, έπαιξαν, πολυακούστηκαν και σίγουρα σημάδεψαν τη χρονιά.

Yorgos ο διεθνής

Από τον «Κυνόδοντα» και μετά, κάθε χρονιά που έχει ταινία ασχολούνται μαζί του όλα τα κορυφαία κινηματογραφικά μέσα και φεστιβάλ του πλανήτη. Όποτε πάει Κάννες φεύγει με βραβείο («Κυνόδοντας», «Ο Αστακός», «Ο Θάνατος του Ιερού Ελαφιού»). Έχει φτάσει δύο φορές στα Όσκαρ. Και τώρα που η «Ευνοούμενή» του («The Favourite») σηματοδοτεί την πρώτη μετά «Κυνόδοντα» δουλειά δίχως τον στενότερο συνεργάτη του (Ευθύμη Φιλίππου), λαμβάνει στη Βενετία εξαιρετικές κριτικές και Αργυρό Λέοντα, συγκεντρώνει πέντε υποψηφιότητες για Χρυσές Σφαίρες φιγουράροντας δυναμικά για τα Όσκαρ που έπονται, ενώ το Hollywood Reporter τον προσκαλεί στο ετήσιο στρογγυλό τραπέζι που κρατά για τους κορυφαίους δημιουργούς κάθε χρονιάς. Και παρότι εμείς στην Ελλάδα θα πρέπει να περιμένουμε το 2019 για να δούμε τη νέα ταινία του, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι ο Γιώργος Λάνθιμος συγκαταλέγεται δικαιότατα στα κορυφαία κινηματογραφικά πρόσωπα της χρονιάς που φεύγει. Νεκτάριος Σάκκας

Viva Mexico!

Αλφόνσο Κουαρόν

Από την άρνηση του Φεστιβάλ Καννών να συμπεριλάβει τη νέα του ταινία στο διαγωνιστικό τμήμα μέχρι και τον Χρυσό Λέοντα του Φεστιβάλ Βενετίας που απέσπασε λίγους μήνες αργότερα για το υπέροχο «ROMA», ο Μεξικανός δημιουργός είδε τις καλλιτεχνικές αλλά κυρίως τις επαγγελματικές επιλογές του να βρίσκονται στο επίκεντρο των συζητήσεων. Στο διαρκώς μεταβαλλόμενο τοπίο της κινηματογραφικής βιομηχανίας, ο Κουαρόν έρχεται για να ορίσει περισσότερα από ένα προηγούμενα. Ταυτόχρονη διανομή της ταινίας του στις αίθουσες θέτοντας ως προαπαιτούμενο την κατάλληλη τεχνική υποδομή που θα διασφαλίζει την ποιότητα της οπτικοακουστικής εμπειρίας, πρώτο βραβείο καλύτερης ταινίας για παραγωγή του Netflix στη Βενετία και όπως όλα δείχνουν, ένα τουλάχιστον βραβείο Όσκαρ, επίσης το πρώτο για ταινία μυθοπλασίας του streaming κολοσσού.

Από την άλλη πλευρά, έχουμε μια εταιρεία με ένα καλλιτεχνικό προφίλ υπό διαμόρφωση, η οποία παρά τους εμπορικούς περιορισμούς ενός ασπρόμαυρου φιλμ που ομιλεί τα ισπανικά και την τσιλάνγκο (διάλεκτος της Πόλης του Μεξικό), επένδυσε και στήριξε το προσωπικό όραμα ενός δημιουργού χωρίς εκπτώσεις, γεγονός που με ενθουσιασμό παραδέχεται ο Κουαρόν σε όλες τις συνεντεύξεις του. Με λίγα λόγια ο χάρτης της κινηματογραφικής παραγωγής, διανομής και προώθησης αλλάζει και μαζί τους επαναπροσδιορίζεται το ίδιο το μέσο. Όσα συμβούν στο μέλλον θα βρίσκονται σε άμεση συνάρτηση με το αν το «στοίχημα» που ακούει στο όνομα «ROMA» τελικά κριθεί ως επιτυχημένο ή όχι, απ’ όλες τις εμπλεκόμενες μεριές. Κωστής Θεοδοσόπουλος

Γκιγιέρμο ντελ Τόρο

Ακούραστος εργάτης στην υπηρεσία του φανταστικού σινεμά, ο μεξικανός βρήκε στη «Μορφή του Νερού» την οριστική δικαίωση και τη γαλήνη για μια καριέρα που πίσω από ταινίες που συχνά έμεναν στο περιθώριο. Μετά το Όσκαρ στις αρχές της χρονιάς, θυμάμαι για μήνες να γράφω πολλά και αντικρουόμενα νέα για τον ίδιο και τα project που αναλαμβάνει, δουλειές που θα κάλυπταν τα 3-4 επόμενα χρόνια του. Λίγο μετά, κατάλαβα πως όλος αυτός ο όγκος δεν ήταν προϊόν της επιτυχίας, αλλά ο τρόπος που δούλευε καθώς ο ντελ Τόρο, ένα μυαλό σε μόνιμη δημιουργική άσκηση, δημοσίευσε πρόσφατα περίπου 20(!) ολοκληρωμένα σενάρια που έχει γράψει στο παρελθόν και έχουν απορριφθεί. Κάποιοι παραγωγοί θα το ξανασκεφθούν. Τάσος Μελεμενίδης

A star is (re)born

Και ξαφνικά η σινεφίλ κοινότητα έγινε little monster! H Lady Gaga δέχτηκε το ρίσκο, ο Μπράντλεϊ Κούπερ το πήρε πάνω του και το ριμέικ του «Ένα Αστέρι Γεννιέται» ξεκίνησε να διαγράφει την επιτυχημένη πορεία του από τις πρώτες κριτικές «νότες» του φεστιβάλ Βενετίας μέχρι την (αναμφίβολη) Ακαδημαϊκή «συμφωνική» του αποδοχή. Η Στέφανι Τζοάν Αντζελίνα Τζερμανότα ήθελε να γίνει ηθοποιός, το μουσικό και φωνητικό της ταλέντο γέννησαν τη Lady Gaga πριν από δέκα χρόνια και τελικά ο ρόλος μιας τραγουδίστριας σε ένα κινηματογραφικό ριμέικ ήρθε για να κλείσει ιδανικά τον κύκλο. Η Lady Gaga θα βρεθεί στην πεντάδα των καλύτερων ερμηνειών στα Όσκαρ του 2019. Το σίγουρο είναι πως μέχρι να φτάσει η ώρα να ακουστεί στην απονομή η συγκεκριμένη πεντάδα, η Lady Gaga θα έχει ήδη ένα Όσκαρ αγκαλιά και η πλατεία θα σιγομουρμουρίζει το Shallows». Πάνος Γκένας

More than a beautiful boy

Η ωραιότερη ανδρική ερμηνεία της κινηματογραφικής σεζόν που αυτές τις μέρες αποχαιρετούμε ανήκει σε έναν 22χρονο ηθοποιό ο οποίος εμφανίστηκε σχεδόν από το πουθενά (ελάχιστοι είχαν προσέξει τις σύντομες παρουσίες του σε ταινίες όπως το «Interstellar»), έδωσε ψυχή και σώμα στον πρωταγωνιστικό ρόλο του «Να με Φωνάζεις με τ’ Όνομά σου» και έφτασε να διεκδικεί (και να χάνει άδικα) το Όσκαρ Α’ Ανδρικού ρόλου.

Στη μακρά λίστα των μεγάλων ερωτοχτυπημένων του σινεμά, ο Τιμοτέ Σαλαμέ αφήνει συγκινητική παρακαταθήκη τον Έλιο, ένα αγόρι στο κατώφλι της σεξουαλικής του αφύπνισης, στον ανεμοστρόβιλο των ανήσυχων ορμόνων της νεαρής του ηλικίας, στο άνευ όρων βίωμα του καθοριστικού πρώτου έρωτα και στα πανέμορφα συντρίμμια που εκείνος αφήνει πίσω του. Μόνο και μόνο για το δακρυσμένο βλέμμα που ο Λούκα Γκουαντανίνο συλλαμβάνει συγκλονιστικά, στο περίφημο πλέον close up του φινάλε, ο Σαλαμέ βάζει από νωρίς ψηλά τον πήχη για όσα οφείλουμε να περιμένουμε από αυτόν στο εξής και μάλλον ετοιμάζεται για μια δεύτερη οσκαρική υποψηφιότητα φέτος, χάρη στο «Beautiful Boy» που θα δούμε στις αρχές του 2019. Λουκάς Κατσίκας

Το ζευγάρι της χρονιάς

Γοητευτικό, ταλαντούχο, ακομπλεξάριστο και πάνω απ' όλα ερωτευμένο, το ζευγάρι των Έμιλι Μπλαντ και Τζον Κραζίνσκι είναι το πιο ρομαντικό δίδυμο της αδυσώπητης κινηματογραφικής βιομηχανίας. Παίκτες ενός συστήματος που έχει μάθει εδώ και χρόνια τους άμεσα εμπλεκόμενους να κοιτούν κυρίως το «εγώ» παρά το «εμείς», οι δυο τους συνεργάστηκαν στην κινηματογραφική έκπληξη της χρονιάς «Ένα Ήσυχο Μέρος», ενώ η Μπλαντ πρόσφατα αρίστευσε κι ως «Μαίρη Πόππινς». «Ήταν σαν να μου έκανε πρόταση» σχολιάζει χαριτωμένα ο Κραζίνσκι για την επιθυμία της Μπλαντ να αναλάβει το ρόλο της μητέρας στο σκηνοθετικό του ντεμπούτο (στο οποίο κράτησε τριπλό ρόλο σκηνοθέτη-σεναριογράφου-πρωταγωνιστή). Και μόνο το γεγονός πως βγήκαν αλώβητοι από τη στρεσογόνα διαδικασία των γυρισμάτων μιας (τέτοιας) ταινίας, είναι αποδεικτικό μιας υγειούς σχέσης. Στους κυνικούς καιρούς μας, εύγε για το παράδειγμα. Πάνος Γκένας

Ομορφιά σε 24 καρέ

Πόσες σκηνοθέτιδες απολαμβάνουν επάξια στις μέρες μας την εύνοια που οι κριτικοί παγκοσμίως επιφυλάσσουν σχεδόν αδιαπραγμάτευτα και αδιάκοπα τα τελευταία χρόνια για την Κλερ Ντενί; Μόνο η Λουκρέσια Μαρτέλ, αυτή η μοναδική σε όραμα δημιουργός από την Αργεντινή, της οποίας τα 18 χρόνια σκηνοθετικής καριέρας μεταφράζονται σε μόλις τέσσερις μεγάλου μήκους ταινίες. Μάλιστα από το προηγούμενο φιλμ της Μαρτέλ μέχρι το τωρινό «Zama» μεσολάβησε ένα μεγάλο κενό και μπόλικες εικασίες σχετικά με τις πιθανότητες επιστροφής της (ή μη) πίσω από την κάμερα.

Κρίνοντας, ωστόσο, από το ανορθόδοξο και από πολλές απόψεις αξιοθαύμαστο φετινό της έπος, η προσμονή μάλλον εξαργυρώθηκε και με το παραπάνω. Η Μαρτέλ πιθανόν να μην κατορθώσει ποτέ να βρει ένα ευρύ κοινό και ένα σταθερό γκρουπ θαυμαστών στη χώρα μας, όμως δεν πειράζει. Όσοι αγαπούν το καθαρόαιμο καλλιτεχνικό σινεμά, και δείχνουν εμπιστοσύνη σε όσους παίρνουν ακόμη κινηματογραφικά ρίσκα, αγαπούν και τη Λουκρέσια Μαρτέλ. Ελπίζουμε μοναχά να μη χρειαστεί να περιμένουμε και πάλι καιρό για την επόμενη ταινία της. Λουκάς Κατσίκας

Χρυσή Rider

Αγαπημένη σκηνοθέτιδα των Νυχτών Πρεμιέρας από την πρώτη συμμετοχή της στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας το 2015, με «Τα Τραγούδια που μου Εμαθαν τα Αδέρφια μου», ως το λυρικό διαμάντι «Καλπάζοντας στο Όνειρο» («The Rider») που κατέκτησε δικαιωματικά πέρυσι τη Χρυσή Αθηνά, η εκ Πεκίνου ορμώμενη Κλόι Ζάο έχει ήδη κερδίσει το δικαίωμα να θεωρείται μια πολύτιμη σκηνοθετική υπογραφή για το σύγχρονο αμερικανικό ανεξάρτητο σινεμά, μαζί και την ευκαιρία να δοκιμάσει πλέον τις δυνάμεις της στη «μεγάλη λίγκα», από τη στιγμή που ολόκληρη Marvel της έχει εξασφαλίσει συμβόλαιο για να γυρίσει το «The Eternals». Με δεδομένα λοιπόν τα παραπάνω νέα, την ταχύτατα ανερχόμενη φήμη της που δε σταμάτησε στιγμή να καλπάζει μέσα στη χρονιά αλλά και το γεγονός ότι το «The Rider» κυκλοφόρησε στις ελληνικές αίθουσες μέσα στο 2018, η Ζάο έχει κάθε λόγο να βρίσκεται στην παρούσα λίστα. Νεκτάριος Σάκκας

Έχω δυο λέξεις για 'σας...

Η Φράνσις Μακ Ντόρμαντ κέρδισε φέτος το δεύτερο Όσκαρ ερμηνείας της καριέρας της για το «Τρεις Πινακίδες Έξω από το Έμπινγκ στο Μιζούρι» του Μάρτιν Μακ Ντόνα. Κατάφερε όμως την επόμενη μέρα της απονομής να μην σχολιάζεται για το βραβείο. «Έχω δυο λέξεις για 'σας: inclusion rider», ήταν οι τελευταίες λέξεις στον ευχαριστήριο λόγο της και οι πρώτες που έγιναν πρωτοσέλιδο στις διαδικτυακές σελίδες λίγες ώρες μετά. Με τον «πρόσθετο όρο συμπερίληψης» έριξε τα φώτα της δημοσιότητας σε μία πρωτοβουλία που προσβλέπει στην ενίσχυση της διαφορετικότητας και στη δίκαιη αντιπροσώπευση φύλου και εθνικοτήτων στην κινηματογραφική βιομηχανία. Το μήνυμα ήταν σαφές και καθαρό που δεν χρειάστηκε ούτε μία πινακίδα. Πάνος Γκένας

Hollywood Ending

Όπως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος ο Γουντι Άλεν ετοίμασε την ταινία του, το «A Rainy Day in New York», όμως είδε τον διανομέα του, την Amazon, να κάνει πίσω και να προτιμά να μην τη βγάλει ποτέ παρά να φορτωθεί αρνητική κριτική. Όχι για την αξία της ταινίας, αλλά για το ότι στηρίζει έναν σκηνοθέτη που βρέθηκε στο στόχαστρο για την υπόθεση σεξουαλικής παρενόχλησης της κόρης του, το 1993. Δεν υπήρχαν νέα στοιχεία για την υπόθεση, αλλά η Μία Φάροου και ο θετός γιος της Ντύλαν κατόρθωσαν με ένα επιθετικό lobbying να ξαναδικάσουν τον Άλεν στις συνειδήσεις του κοινού, με αποτέλεσμα να γίνει σιωπηλά persona non grata. Σίγουρα κάποια στιγμή η ιστορία θα κοπάσει και η ταινία θα εμφανιστεί, έστω και αργοπορημένα. Τάσος Μελεμενίδης