Κάννες 2023: Τo πολυσυζητημένο «Banel & Adama» είναι μια ιστορία αγάπης στο μάτι μιας μυστηριακής αμμοθύελλας

Ήταν οι καλύτερες μέρες, ήταν οι χειρότερες μέρες... Μια πρωτοεμφανιζόμενη σκηνοθέτις από τη Σενεγάλη επικαλείται στον πρόλογό της τον Ντίκενς και εκκινεί με αυτοπεποίθηση την περιπέτειά της στα διαγωνιστικά των μεγάλων φεστιβάλ. Γεγονός εννοείται παραπάνω κι από αξιοσημείωτο αφού δεν είναι και το πιο σύνηθες να βλέπεις ντεμπιτάντ στην κεντρική σάλα των Καννών, ειδικά φέτος που χορεύουν κολοσσοί και μαθουσάλες όπως ο Λόουτς, ο Καουρισμάκι, ο Μπελόκιο κι ο Τσεϊλάν (ο τελευταίος βαρύ ζεϊμπέκικο).

Η Σι ξεκινά απ' τις καλύτερες μέρες και πιάνει την ιστορία των δύο εραστών από τα σορόπια της. Η Μπανέλ ονειρεύεται μία ιδιωτική ζωή μακριά από την μικροσκοπική κοινωνία του χωριού της. Για να το καταφέρει αυτό πρέπει ο αγαπημένος της, νόμιμος διάδοχος της αρχηγίας του χωρίου, να αρνηθεί τον τίτλο του και να τη βοηθήσει να ξεθάψουν δύο καταραμένα σπίτια θαμμένα στην έρημο, ώστε να στεγάσουν εκεί τον έρωτά τους. Περιττό να αναφέρουμε πως η περιοχή ορίζεται από προκαταλήψεις, δοξασίες και άγραφους κανόνες, τους οποίους η Μπανέλ έχει μάθει να αψηφά. Δεν αρνείται όμως τη μεταφυσική ενός καταραμένου τόπου, που την μυεί σταδιακά σε ψίθυρους κι οράματα σχετικά με τη δική της άγονη ύπαρξη.

Οι χειρότερες μέρες έρχονται όταν ο Άνταμα ανακοινώνει στους άντρες του χωριού πως παρότι ολοκλήρωσε τη μαθητεία του υπό το γηραιό του χωριού, δεν θα διεκδικήσει την αρχηγία. Τότε μια παράξενη αρρώστια αποδεκατίζει το κοπάδι τους και σε συνδυασμό με την ανομβρία στρέφει τις προκαταλήψεις ενάντια στο ζεύγος. Εξέλιξη που θα αρκούσε για να ένα άφρο-φολκ δράμα πλασμένο με άμμο και ιδρώτα, όμως τα μεταφυσικά στοιχεία και η κεντρική ηρωίδα οδηγούν το «Banel & Adama» πολύ πιο μακριά.

Σε μια κοινωνία που οι γυναίκες έχουν τουλάχιστον δευτερεύοντα ρόλο, η Μπανέλ είναι αληθινή πρωταγωνίστρια. Έχει επιλέξει να μην είναι θύμα αλλά θύτης σε μια κατάσταση που καταπιέζει την ελευθερία της και κάνει τα πάντα δραπετεύσει από εκεί αλώβητη, με τον έρωτά της. Κυκλοφορεί με μία σφεντόνα και σκοτώνει μικρά ζώα είτε για τροφή, είτε για τα κάνει να σωπάσουν ή απλά για να τα δει να καίγονται στη φωτιά. Κι υπάρχουν νύξεις πως δεν έχει μείνει στα ζώα. Η Μπανέλ μεταμορφώνεται στο πλευρό του Άνταμα γι' αυτό δεν μπορεί να τον στερείται στιγμή. Όταν συμβαίνει αυτό το άγριο τοπίο γίνεται προέκταση του χαρακτήρα της.

Η Σι επιχειρεί αυτό το πέρασμα από τη γλυκιά ηρεμία της αγάπης στη μανία, που εν τέλει εκδηλώνεται με τα στοιχεία της φύσης. Έχει σαν οδηγό ένα υπέροχο σενάριο που δύναται να λειτουργήσει σε πολλά επίπεδα, ενώ ταυτόχρονα υπενθυμίζει διαρκώς πως αφηγείται ένα love story. Το πλαισιώνει αρχικά με λυρισμό και στη συνέχεια με μια ζωηρή παλέτα εναλλασσώμενων διαθέσεων, ικανή να συναγωνιστεί τα έντονα χρώματα που «λερώνουν» την απέραντη έρημο. Εικαστικά το «Banel & Adama» είναι ένας μικρός μινιμαλιστικός θρίαμβος. Μόνη παραφωνία κάποια μικρά «δάνεια» από τη μουσική κονσερβοθήκη του γαλλικού κινηματογράφου, που δεν ξέρω πόσο βοηθάνε το φιλμ (δηλαδή καθόλου), σίγουρα όμως το κάνουν πιο προσβάσιμο στο μέσο θεατή.

Υπάρχουν κι άλλες αδυναμίες που έχουν να κάνουν με το σκηνοθετικό ύφος. Είναι δεδομένη η άμεση επιρροή που έχει στη Σι ένα συγκεκριμένο κομμάτι του δυτικού κινηματογράφου, κι αυτό σα να στερεί λίγη αυθεντικότητα από το φιλμ. Ξεπερνώντας όμως τις αυτές τις μικρές ενστάσεις, πρόκειται για μια εντυπωσιακή πρώτη ταινία, που με όσα δει μέχρι στιγμής τουλάχιστον στέκεται άνετα σε ένα «γεμάτο» διαγωνιστικό. Το καλύτερο απ' όλα πάντως, και δεν το άφησα τυχαία για το τέλος, είναι ότι το «Banel & Adama» ανήκει στις περιπτώσεις που σε αφήνουν να πιστεύεις πως ο δημιουργός μπορεί να είναι καλύτερος απ' τη δημιουργία του. Δεσποινίς Σι καλώς ήρθες στον κόσμο των Μεγάλων. Ανυπομονούμε για τα επόμενα.  

Βρείτε συγκεντρωμένες όλες τις ανταποκρίσεις, κριτικές, νέα και αφιερώματα του φετινού Φεστιβάλ Καννών εδώ: www.cinemagazine.gr/cannes

Το ΣΙΝΕΜΑ / cinemagazine.gr ταξιδεύει στις Κάννες με την AEGEAN και σας προσφέρει καθημερινές ανταποκρίσεις. Το 76o Φεστιβάλ Κινηματογράφου Καννών πραγματοποιείται 16 - 27 Μαΐου 2023.