10:42
3/11

60ό ΦΚΘ: Το «Souvenir» είναι ένα από τα καλύτερα κινηματογραφικά ενθύμια της φετινής διοργάνωσης

Όνορ και Τίλντα Σουίντον υποδύονται μητέρα και κόρη, για δεύτερη φορά μετά το «Είμαι ο Έρωτας» του Λούκα Γκουαντανίνο, σε ένα ιμπρεσιονιστικής αισθητικής ερωτικό δράμα, συναισθηματικών αντιθέσεων και σκοτεινών αποχρώσεων.

Από τον Κωστή Θεοδοσόπουλο

Παίρνοντας τον τίτλο της από τον ομώνυμο πίνακα του Ζαν Ονορέ Φραγκονάρ, ζωγράφου της εποχής του ροκοκό, το «Souvenir» δεν είναι απλά μια ταινία που θα θυμόμαστε από το 60ό Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, αλλά ένα φιλμ που με βεβαιότητα θα μας απασχολήσει αρκετά και στο μέλλον. Σε παραγωγή Μάρτιν Σκορσέζε, η νέα ημι-αυτοβιογραφική ταινία της Τζοάνα Χογκ θριάμβευσε στο Σάντανς πριν μερικούς μήνες κερδίζοντας το Μεγάλο Βραβείο της Επιτροπής, έκανε την ευρωπαικη της πρεμιέρα, στο Βερολίνο, χθες παρουσιάστηκε στο Ολύμπιον παρουσία της Χογκ (στην οποία το Φεστιβάλ διοργανώνει αφιέρωμα) και σίγουρα αποτελεί το σπουδαιότερο επίτευγμα στην μέχρι στιγμής καριέρα της Βρετανίδας δημιουργού.

Στην Αγγλία των 80s, η Τζούλι είναι μια νεαρή αστή που παρακολουθεί μαθήματα κινηματογράφου σε μια σχολή σκηνοθεσίας. Προσπαθώντας να βρει την προσωπική της φωνή και εκφράζοντας με μια γλυκιά αφέλεια τις σκέψεις της προετοιμάζεται για το επόμενο πρότζεκτ, ένα ντοκιμαντέρ για την εργατική τάξη του Σάντερλαντ. Μάταια οι καθηγητές της προσπαθούν να την μεταπείσουν, εξηγώντας της ότι θα δυσκολευτεί να απεικονίσει έναν κόσμο με τον οποίο δεν έχει σχέση και δεν κατανοεί. Η ίδια αναγνωρίζει την προνομιούχα προέλευσή της αλλά υποστηρίζει το δικαίωμά της να επισκεφθεί όσα διαφορετικά υπάρχουν γύρω έστω και μέσα απ’ τον φακό της. Τα βράδια το διαμέρισμά της που βρίσκεται απέναντι από τα Χάροντς, γεμίζει απ’ τις φωνές και τον καπνό απ’ τα τσιγάρα των μποέμ φίλων της, οι οποίοι αναλώνονται σε παθιασμένες καλλιτεχνικές και φιλοσοφικές συζητήσεις. Κάπως έτσι η Τζούλι γνωρίζει τον ‘Αντονι, έναν αλαζόνα, σοφιστικέ αλλά ελκυστικό νεαρό υπάλληλο του Υπουργείου Εξωτερικών, ο οποίος την ξεναγεί στην συλλογή του Φραγκονάρ, πληρώνει με επιταγή το τσάι τους σε ένα ακριβό σαλόνι του Λονδίνου και τελικά την κατακτά με την απόμακρη γοητεία του.

Ό,τι ξεκινά ως ένας αναζωογονητικός αλλά ελπιδοφόρος έρωτας, σύντομα μετατρέπεται σε μια τοξική σχέση πάθους και αυτοκαταστροφής, με τον Άντονι (η φυσιογνωμία του Τομ Μπερκ ταιριάζει γάντι με τον χαρακτήρα) να αποκαλύπτει σταδιακά τις πιο παρασιτικές πτυχές του. Η αρχή γίνεται στην σκηνή με το cameo του Ρίτσαρντ Αγιοάντε (σκηνοθέτης του «Submarine») όπου η Τζούλι αντιλαμβάνεται για πρώτη φορά ότι ο σύντροφός της είναι χρήστης ηρωίνης. Ένα ταξίδι στη Βενετία θα προσπαθήσει να φέρει την ισορροπία αλλά πολύ γρήγορα τα ντιμπέιτ για την τέχνη θα δώσουν την θέση τους σε επίπονους τσακωμούς, την ίδια στιγμή που η Τζούλι συνεχίζει να ζητάει χρήματα από την μητέρα της για να τροφοδοτήσει τις ανάγκες του φίλου της.

Φέρνοντας στο νου τόσο θεματικά όσο και στυλιστικά την «Αόρατη Κλωστή» του Πολ Τόμας Άντερσον, το «Souvenir» μπορεί να παρακολουθεί την ερωτική ιστορία δύο νέων αλλά αυτό συμβαίνει αποκλειστικά μέσα από τα μάτια της Τζούλι. Την συντάμε μόλις στα 25 της χρόνια, σε μια ηλικία που τα πάντα διαμορφώνονται από νέες συναντήσεις και καθοριστικούς έρωτες. Και αν στην αρχή του, το φιλμ αφήνει μια πιο ανάλαφρη και παιχνιδιάρικη αίσθηση, σταδιακά οι τόνοι γίνονται όλο και πιο σκοτεινοί, αφήνοντας ελάχιστες χαραμάδες φωτός. Η Όνορ Σουίντον-Μπερν υποδύεται με αφοπλιστική ευαισθησία τον ρόλο της Τζούλι και συνιστά πραγματική αποκάλυψη ενώ η μητέρα της, Τίλντα, συμμετέχει με μια ερμηνεία μικρή σε διάρκεια αλλά καθοριστική. Αξίζει να σημειωθεί πως οι περισσότερες σκηνές μοιάζουν μοιάζουν να έχουν προκύψει από έναν πολύ εύστοχο και πετυχημένο υποκριτικό αυτοσχεδιασμό, γεγονός που προσθέτει μια ακόμα υφή ρεαλισμού στην ταινία. Η αναπαράσταση του κλίματος της εποχής γίνεται με θαυμάσιο τρόπο μέσα από την καταπληκτική δουλειά που έχει γίνει στην φωτογραφία και την σκηνογραφία ενώ στο εκλεκτό σάουντρακ μπορεί να ακούσει κανείς από Bauhaus μέχρι και Robert Wyatt.

Έχοντας ήδη στα σκαριά το σίκουελ του «Souvenir», όπως μας ενημερώνει μια ειρωνικά χαρούμενη γραμματοσειρά στους τίτλους τέλους της ταινίας, η Τζοάνα Χογκ υπογράφει ένα φιλμ που θα βρει την θέση του σε αρκετές από τις λίστες με τα καλύτερα του ‘19, ξεκινώντας μόλις μια πολλά υποσχόμενη αλλά απρόβλεπτη πορεία. Εμείς ανυπομονούμε για το επόμενο κομμάτι της ιστορίας, σε κάτι που διαγράφεται ως ένα αντισυμβατικό arthouse σίκουελ.

Το 60ό Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίης θα διαρκέσει από τις 31 Οκτωβρίου - 10 Νοεμβρίου.