Θα μπορούσαμε να ξεμπερδέψουμε εύκολα με τη φετινή best of επιλογή του cinemagazine.gr λέγοντας ότι μία είναι η ταινία για την οποία θα θυμόμαστε, όσα έτη και αν περάσουν, το 2023: Αυτή που εύλογα θα συναντήσετε στην 1η θέση. Ευτυχώς όμως που, όπως θα διαβάσετε στην παρακάτω λίστα, υπήρχαν 22 ακόμη σημαντικοί λόγοι για να μνημονεύουμε κινηματογραφικά τη χρονιά που φεύγει.
Το 2023 ήταν μια δυνατή κινηματογραφική χρονιά. Για πρώτη φορά έπειτα από καιρό (σίγουρα στη μετά τον COVID εποχή) είδαμε συγκεντρωμένες τόσες καλές ταινίες, όχι μόνο φτασμένων δημιουργών αλλά και νεοφερμένων σκηνοθετών οι οποίοι μας συστήθηκαν αφήνοντας τις καλύτερες υποσχέσεις για το μέλλον. Αν στις ταινίες αυτές, που είδαμε στις ελληνικές αίθουσες μέσα στη σεζόν, προσθέσουμε και όσες δεν πρόλαβαν να κυκλοφορήσουν εγκαίρως στα σινεμά ώστε να συμπεριληφθούν επάξια στην παρακάτω λίστα (το «Άγνωστοι Μεταξύ μας» του Άντριου Χέιγκ, το «Poor Things» του Γιώργου Λάνθιμου, το «Αγόρι και ο Ερωδιός» του Χαγιάο Μιγιαζάκι, το «Όπως Κυλάει το Ποτάμι» του Γουέι Σουτζούν, το «Θηρίο» του Μπερτράν Μπονελό και το «Totem» της Λίλα Αβιλές είναι σίγουρα μερικά τέτοια παραδείγματα), τότε γίνεται αντιληπτό ότι το σινεμά καθόλου δεν ασθμαίνει ποιοτικά. Ίσα-ίσα που επανακάμπτει με όρους ολοένα και πιο καλλιτεχνικούς.
Καθώς αποχαιρετάμε τη χρονιά, όμως, αυτό που χρήζει επείγουσας προστασίας τώρα και στο εξής είναι η ίδια η αίθουσα. Ενώ το ζήτημα του ΑΤΤΙΚΟΝ και του ΑΠΟΛΛΩΝ στη Σταδίου εκκρεμεί εξακολουθητικά και καθώς το ΕΜΠΑΣΣΥ του Κολωνακίου λειτουργεί πλέον ως θέατρο, το τέλος του 2023 αφήνει την πόλη της Αθήνας με μια τεράστια πληγή που θα παραμείνει ανοιχτή και θα αιμορραγεί για καιρό: το άδικο κλείσιμο του ΙΝΤΕΑΛ. Η πικρή αυτή πραγματικότητα δεν αποτελεί απλά μια μεγάλη πολιτιστική ήττα αλλά και θέτει ερωτηματικά σχετικά με το μέλλον πολλών κινηματογράφων στην πρωτεύουσα και στη χώρα μας γενικότερα οι οποίοι, όπως ακριβώς και το ΙΝΤΕΑΛ, θα βρεθούν απροστάτευτοι και εκτεθειμένοι εμπρός στον όποιο τουριστικό επεκτατισμό.
Πάντως, αν πιστεύαμε στα χριστουγεννιάτικα θαύματα ή υπήρχε πράγματι Άγιος Βασίλης, το μόνο δώρο που θα μπορούσαμε να ζητήσουμε και συνάμα η μεγαλύτερη ευχή αμέτρητων θεατών μέσα στο 2023 θα ήταν το ΙΝΤΕΑΛ να παραμείνει στη θέση του, ακριβώς όπως το αγαπήσαμε τόσες δεκαετίες, ένα ιστορικό και αρχιτεκτονικό στολίδι της Αθήνας για τις γενιές που προηγήθηκαν και για τις γενιές που θα έρθουν. Όμως, όπως μας έχει διδάξει το σινεμά περίτρανα, τα χάπι εντ σε αυτή τη ζωή είμαστε προορισμένοι να τα βλέπουμε μόνο στη μεγάλη οθόνη. Τι θα συμβεί εντούτοις αν, παρά την πληθώρα καλών ταινιών που ελπίζουμε να μας περιμένει από εδώ και στο εξής, σύντομα δεν θα υπάρχουν αρκετές αίθουσες για να τις φιλοξενήσουν; Ελπίζουμε το 2024 να μας επιφυλάσσει μια καλύτερη απάντηση στο ερώτημα αυτό. Λουκάς Κατσίκας
23. Βαβυλώνα (Babylon) του Ντέμιαν Σαζέλ
Εγκληματικά άνιση και συνολικά υποδεέστερη από τα μέρη που την αποτελούν, η «Βαβυλώνα» αποτελεί τον απελευθερωμένο από κάθε φόρμα, αλλά σθεναρά κινηματογραφικό αυτοσχεδιασμό ενός προβοκάτορα. Φλερτάροντας μεγαλοπρεπώς με την καταστροφή, ο Ντάμιεν Σαζέλ ξαναγράφει την ιστορία του πρώιμου Χόλυγουντ με τους δικούς του φανταχτερούς όρους και σφραγίζει την πιο μεγαλεπήβολη μέχρι σήμερα ταινία του με ένα παθιασμένο γράμμα αγάπης προς το σινεμά.
22. Close του Λούκας Ντοντ
Ο Ντοντ ξαναγράφει τα πέντε στάδια του πένθους σε κινηματογραφική γλώσσα για να προκύψει ένα έμμετρο και συγκλονιστικά όμορφο φιλμ. Αν το αφουγκραστείς λέει κάτι πολύ απλό, πολύ μικρό, πολύ ήσυχο για να το παρατηρήσεις. Απώλεια δεν είναι μόνο όταν δεν είναι κάποιος εκεί, είναι κι όταν δεν είναι κάποιος κοντά. Τόσο κοντά που να μπορείς να τον αγγίξεις.
21. Η Χώρα του Θεού (Godland) του Χλινούρ Παλμασόν
Σινεμά σπάνιας (στις μέρες μας) σημειολογικής πυκνότητας, κινούμενο στα χνάρια των μεγάλων πνευματικών της οθόνης, εσωτερικό, μα ποτέ εσωστρεφές, απαιτητικό, μα όχι δύστροπο, μάννα εξ ουρανού για τους φίλους του arthouse.
20. Ένα Όμορφο Πρωϊνό (Un Beau Matin) της Μία Χάνσεν-Λοβ
Η Μία Χάνσεν Λοβ σε μεγάλη φόρμα, επιστρέφει σ' αυτό που ξέρει να κάνει καλύτερα. Το «Ένα Όμορφο Πρωινό» είναι μια εξαντλητικά μελετημένη σκηνοθετικά φέτα παριζιάνικης ζωής, βγαλμένη από το προσωπικό της ημερολόγιο.
19. Το Τέρας (Monster) του Χιροκάζου Κόρε-έντα
Ο βραβευμένος με Χρυσό Φοίνικα Χιροκάζου Κόρε-έντα επιστρέφει με την πιο μικρή και λυρική ταινία της καριέρας του, για να επιβεβαιώσει τελικά τη θέση του μεταξύ των κορυφαίων σύγχρονων δημιουργών.
18. Ο Όρκος του Παμφίρ (Pamfir) του Ντμίτρο Σουκολίτκι Σόμπτσουκ
«Παμφίρ» είναι το όνομα ενός πετρώματος, που μένει αόριστο στην περιγραφή του επώνυμου ήρωα. Μετά και το ντεμπούτο του Ντμίτρο Σουκολίτκι-Σομπτσούκ μπορούμε να φανταστούμε κάτι σαν ακατέργαστο διαμάντι που ανακαλύφθηκε στα παραμεθόρια δάση της Δυτικής Ουκρανίας. Ή ένα ιριδίζον κράμα γκανγκστερικής ταινίας και κοινωνικού δράματος που στις αντανακλάσεις του διαγράφονται επαρχιακά ήθη, παγανιστικά μυστήρια και μια ιδέα για το μεγάλο σινεμά.
17. Ξερά Χόρτα (About Dry Grasses) του Νούρι Μπιλγκέ Τσεϊλάν
Με την ένατη, κατά σειρά, μεγάλου μήκους ταινία μυθοπλασίας, ο Νουρί Μπιλγκέ Τσεϊλάν επανασυστήνει στο κοινό μια από τις βασικές προβληματικές που διατρέχουν τη φιλμογραφία του – η απομόνωση μέσα στο κοινωνικό σύνολο – παραδίδοντας ένα δράμα «λεπτοβελονιά» που ξεγελά και αποπροσανατολίζει με την ίδια ευκολία που ανοίγει τη συζήτηση για τα πραγματικά σημαντικά αυτής της ζωής.
16. Κόκκινος Ουρανός (Roter Himmel) του Κρίστιαν Πέτσολντ
Ένα ανατρεπτικό ρομερικό καλοκαίρι από τον Κρίστιαν Πέτζολντ, με έναν ήρωα απρόθυμό να πραγματώσει το καλοκαιρινό ιδανικό εκείνων του Ρομέρ κι ας υπάρχουν οι κατάλληλες προϋποθέσεις.
15. Στη Φωτιά (La Passion de Dodin Bouffant) του Τραν Αν Χουνγκ
Η νέα ταινία του Γαλλο-Βιετναμέζου δημιουργού μας σερβίρει μια από τις πιο ξελιγωτικές κινηματογραφικές εμπειρίες των τελευταίων ετών, ένα ρομάντσο όπου και η παραμικρή προσθήκη στα υλικά αποδεικνύεται αναπόσπαστο μέρος της τελικής γευστικής ισορροπίας. Βραβείο Σκηνοθεσίας του Φεστιβάλ Καννών 2023.
14. Το Ήσυχο Κορίτσι (The Quiet Girl) του Κόλουμ Μπερέιντ
Το «Ήσυχο Κορίτσι» ήταν μια από τις μεγαλύτερες εκπλήξεις, αλλά και μια από τις πιο όμορφες κινηματογραφικές ιστορίες της χρονιάς. Μια επιτυχία που ξεκίνησε από το τμήμα «Generation» του Φεστιβάλ Βερολίνου, συνεχίστηκε με στρατηγικά επιλεγμένες προβολές σε ολόκληρο τον κόσμο (μεταξύ αυτών οι δύο ήταν στην Αθήνα, στο πλαίσιο των 28ων Νυχτών Πρεμιέρας) και κορυφώθηκε με μια επάξια κερδισμένη θέση στην πεντάδα για το Όσκαρ Καλύτερης Διεθνούς (sic) Ταινίας.
13. Σεντ Ομέρ (Saint Omer) της Αλίς Ντιόπ
Αφήνοντας για λίγο στην άκρη το είδος του ντοκιμαντέρ πάνω στο οποίο εργάζεται, σχεδόν, κατά αποκλειστικότητα από το 2011, η Γαλλίδα Άλις Ντιόπ δοκιμάζει και δοκιμάζεται για πρώτη φορά στο αφηγηματικό είδος, πετυχαίνοντας διάνα από την αρχή με το «Σεντ Ομέρ», ένα δικαστικό δράμα για γερά νεύρα που θέτει επί τάπητος διαχρονικά, κοινωνικοπολιτικά και κυρίως φυλετικά ζητήματα, με μια πανίσχυρη ερμηνεία από την πρωταγωνίστριά της Γκουσλαζί Μαλαντά.
12. Οπενχάιμερ (Oppenheimer) του Κρίστοφερ Νόλαν
Όπως κάθε καινούργια ταινία του Κρίστοφερ Νόλαν χαιρετίζεται ως κινηματογραφικό γεγονός, αναμένεται με ανυπομονησία και εξαργυρώνεται σε μεγάλη εισπρακτική επιτυχία, έτσι και το «Οπενχάιμερ» δεν αποτελεί εξαίρεση. Όμως κατά πόσο πίσω από την δικαιολογημένη προσμονή, τον σταθερό θαυμασμό για το όνομα του σκηνοθέτη και την υπόσχεση ενός νέου φιλμικού κατορθώματος κρύβεται μια αληθινά σπουδαία ταινία;
11. Επιστροφή στη Σεούλ (Return to Seoul) του Ντέιβι Τσου
Μια κοπέλα επιστρέφει συνεχώς στη Σεούλ προσπαθώντας να γεμίσει ένα απροσδιόριστο, αλλά καταφανές κενό που άφησε μέσα της η απόφαση των βιολογικών γονιών της να την εγκαταλείψουν όταν ήταν ακόμη μωρό. Η Χρυσή Αθηνά του 28ου Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας, επιστρέφει στις ελληνικές αίθουσες, αναγνωρισμένη πλέον σαν μία από τις σημαντικότερες στιγμές του arthouse κινηματογράφου των τελευταίων ετών.
10. MAY DECEMBER του Τοντ Χέινς
Η νέα ταινία του Τοντ Χέινς αποτελεί ένα σαρδόνιο και ανελέητα διασκεδαστικό ψυχόδραμα, απόρροια μιας αυθόρμητα κουλ/μινιμαλιστικής σκηνοθετικής προσέγγισης και της γαργαλιστικής ερμηνευτικής αναμέτρησης μεταξύ της Τζούλιαν Μουρ και της Νάταλι Πόρτμαν.
09. ΟΛΗ Η ΟΜΟΡΦΙΑ ΚΑΙ Η ΑΙΜΑΤΟΧΥΣΙΑ (ALL THE BEAUTY AND THE BLOODSHED) της Λόρα Πόιτρας
Ντοκιμαντέρ-βιογραφία για την διάσημη φωτογράφο Ναν Γκόλντιν, διανθισμένο με την στράτευσή της τα τελευταία χρόνια εναντίον των υπευθύνων για την «Κρίση των Οπιοειδών» στις ΗΠΑ. Χρυσός Λέων στη Βενετία, υποψηφιότητα για Όσκαρ Ντοκιμαντέρ, Χρυσή Αθήνα στις περσινές Νύχτες Πρεμιέρας και κριτικές τιμές για ένα απαραίτητο φιλμικό ανάγνωσμα.
08. ΠΕΣΜΕΝΑ ΦΥΛΛΑ (FALLEN LEAVES) του Άκι Καουρισμάκι
Ένας από τους αγαπημένους μας δημιουργούς γιορτάζει φέτος σαράντα χρόνια καριέρας με μια ταινία η οποία βεβαιώνει πόσο ανακουφιστικό είναι μερικές φορές το να παραμένεις σταθερός όλα αυτά τα χρόνια σε ένα όραμα. Ιδίως όταν το όραμα αυτό πηγάζει από καρδιάς και από έναν σκηνοθέτη με αστείρευτα αποθέματα αγάπης για τους ήρωες και τους θεατές του.
07. ΣΤΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΚΑΘΗΓΗΤΩΝ (THE TEACHERS' LOUNGE) του Ιλκέρ Τσατάκ
Επίσημη πρόταση της Γερμανίας για το Όσκαρ Διεθνούς Ταινίας, το φιλμ του Ιλκέρ Τσατάκ «Στο Γραφείο των Καθηγητών» είναι μία από τις κορυφαίες, μέσα στη σπάνια ιδιοσυγκρασία της, δημιουργίες της χρονιάς.
06. TAR του Τοντ Φιλντ
Δεκαέξι χρόνια πέρασαν από την προηγούμενη σκηνοθετική του εμφάνιση («Little Children») και ο Τοντ Φιλντ πρόλαβε στο μεταξύ να προετοιμαστεί επαρκώς για τη (μακράν) καλύτερη μέχρι τώρα ταινία του: ένα πρωτοκλασάτο δείγμα ενήλικου σινεμά και ένα παγερά σαγηνευτικό ψυχολογικό πορτρέτο, με σαρωτική πρωταγωνίστριά του την Κέιτ Μπλάνσετ.
05. ΤΑ ΠΝΕΥΜΑΤΑ ΤΟΥ ΙΝΙΣΕΡΙΝ (THE BANSHEES OF INISHERIN) του Μάρτιν ΜακΝτόνα
Δεκατέσσερα χρόνια μετά το πετυχημένο κινηματογραφικό τους σμίξιμο στο «Αποστολή στη Μπριζ» ο Κόλιν Φάρελ και ο Μπρένταν Γκλίσον συναντιούνται ξανά για λογαριασμό του ίδιου σκηνοθέτη και τον βοηθούν να υπογράψει την κορυφαία δημιουργία στη μέχρι τώρα καριέρα του.
04. ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΜΙΑΣ ΠΤΩΣΗΣ (ANATOMY OF A FALL) της Ζιστίν Τριέ
Εξαιρετική και σύνθετη ταινία από μια συμπαθή Γαλλίδα δημιουργό η οποία ποτέ μέχρι τώρα δεν είχε υποψιάσει για κάτι τέτοιο, ορίστε ένα συναρπαστικό δράμα το οποίο επιδεικνύει περήφανα κάτι το οποίο ολοένα και περισσότερο σπανίζει πλέον στο μοντέρνο σινεμά: ένα πραγματικά υποδειγματικό σενάριο. Χρυσός Φοίνικας στο Φεστιβάλ Καννών.
03. ΠΕΡΑΣΜΕΝΕΣ ΖΩΕΣ (PAST LIVES) της Σελίν Σονγκ
Η Ταινία Έναρξης του 29ου Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας Νύχτες Πρεμιέρας τυχαίνει να είναι και μια από τις καλύτερες της φετινής χρονιάς: ένα λαμπρό κινηματογραφικό ντεμπούτο και ταυτόχρονα ένα αυτομάτως κλασικό φιλμ στο είδος του, προορισμένο να πάρει πιθανόν θέση δίπλα στις διαχρονικά αγαπημένες ταινίες πολλών θεατών.
02. ΟΙ ΔΟΛΟΦΟΝΟΙ ΤΟΥ ΑΝΘΙΣΜΕΝΟΥ ΦΕΓΓΑΡΙΟΥ (KILLERS OF THE FLOWER ΜOON) του Μάρτιν Σκορσέζε
Επαναφορά από τη λήθη μιας συγκλονιστικής γενοκτονίας των αρχών του 20ού αιώνα, ιστορία αγάπης ποτισμένη με αίμα και μπόλικο δηλητήριο, σκορσεζικό έπος οργανωμένου εγκλήματος ντυμένο με γουέστερν φορεσιά, η πλέον προσδοκώμενη ταινία του 2023 προσφέρει ένα μεγαλειώδες και σκεπτόμενο σινεμά που άξιζε και με το παραπάνω την αναμονή.
01. ΖΩΝΗ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ (THE ZONE OF INTEREST) του Τζόναθαν Γκλέιζερ
Μια δεκαετία μετά την ανορθόδοξη επιστημονική φαντασία του «Κάτω από το Δέρμα», και μόλις στην τέταρτη μεγάλου μήκους ταινία μιας ιδιοσυγκρασιακής καριέρας που μετρά αισίως 23 χρόνια, ο βρετανικής καταγωγής σκηνοθέτης υπογράφει όχι απλά την καλύτερη ταινία της χρονιάς αλλά και μια δημιουργία που θα αποτελεί στο εξής σημείο αναφοράς στο μοντέρνο σινεμά.
Διαβάστε ακόμη:
Ανασκόπηση 2023: Ψηφίστε την καλύτερη ταινία της χρονιάς και κερδίστε δώρα από το ΣΙΝΕΜΑ
Η ώρα για να ψηφίσετε τις ταινίες που ξεχωρίσατε το 2023 έφτασε! Δηλώστε συμμετοχή στη μεγάλη ψηφοφορία του cinemagazine.gr και μπείτε στην κλήρωση για συνδρομές Cinobo και πακέτα συλλεκτικών κινηματογραφικών δώρων.