1:03
24/12

Ανασκόπηση 2018: Απογοητεύσεις και υπερεκτιμημένα της χρονιάς

Ώρα να ασχοληθούμε με τις ταινίες που περιμέναμε με ενθουσιασμό και τελικά όταν έφτασαν στα credits μας έβαλαν σε δεύτερες σκέψεις...

Οι Απογοητεύσεις

«Η Διαδοχή» («Hereditary») του Άρι Άστερ

Το περίφημο buzz του Σάντανς έχει καταστρέψει στο παρελθόν πολλές προσδοκίες για ταινίες. Πέρα από την υπερβολή των κριτικών, το Φεστιβάλ έχει χρησιμοποιηθεί συχνά ως ο τόπος που στήνονται υπερβολικές ιστορίες πίσω από ταινίες, που αφορούν λιποθυμίες και μαζικές εξόδους από την αίθουσα, όλες κάπου ανάμεσα στο μύθο και την πραγματικότητα. Η «Διαδοχή» έφυγε από το φεστιβάλ ως το πιο τρομακτικό φιλμ του, για να μάθουμε λίγους μήνες αργότερα πως τελικά δεν ήταν τρομακτική (αλλά «ατμοσφαιρική») και κυρίως να αντιληφθούμε πως γυρίστηκε από έναν άνθρωπο που έβλεπε πολύ υπεροπτικά το συγκεκριμένο κινηματογραφικό είδος, χρησιμοποιώντας το ως πάτημα για να μη χρειαστεί να ξαναγυρίσει ποτέ κάτι τέτοιο. Τάσος Μελεμενίδης

«Το Ξέρουν Όλοι» («Everybody Knows») του Ασγκάρ Φαρχαντί

Έχοντας ήδη επιδείξει μια φιλμογραφία που θα ζήλευαν πολλοί, ο σκηνοθέτης των «Ένας Χωρισμός» και «Ο Εμποράκος» επιχειρεί εδώ το ισπανόφωνο ντεμπούτο του και ταυτόχρονα μια σαφέστατη στροφή προς ένα σινεμά mainstream προσανατολισμού.

Πενέλοπε Κρουζ, Χαβιέ Μπαρδέμ και Ρικάρντο Νταρίν πρωταγωνιστούν σε ένα whodunit φιλμ το οποίο επενδύει περισσότερο στην πλοκή και ελάχιστα στους χαρακτήρες, προσπαθώντας συχνά να αποπροσανατολίσει τον θεατή με ευρήματα που εν συνεχεία δεν δικαιολογούνται, την ίδια ώρα που τα σεναριακά κενά είναι παραπάνω από εμφανή. Γιατί σε αυτό το ένα άνευ ουσίας γαϊτανάκι ανατροπών το πρόβλημα δεν είναι ότι «Το Ξέρουν Όλοι» αλλά ότι στο τέλος δεν σε νοιάζει αν το ξέρουν. Κωστής Θεοδοσόπουλος

«Το Σπίτι που Έχτισε ο Τζάκ» («The House that Jack Built») του Λαρς φον Τρίερ

Ίσως ήθελε να είναι μία παραβολή για την παρεξηγημένη φύση του καλλιτέχνη, μία βιτριολική απολογία για όσα του έχουν (αδίκως) σούρει κατά καιρούς ή μία σαρδόνια επισκόπηση όλων αυτών που απασχόλησαν το έργο του μέχρι σήμερα. Η πραγματικότητα ωστόσο δεν αποδείχθηκε φιλική για τον Λαρς φον Τρίερ αφού ήρθε να κατεδαφίσει «Το Σπίτι που Έχτισε ο Τζακ» με τρόπο που σοκάρει, αν αναλογιστούμε τι ταινίες έχει δώσει στο παρελθόν ο τετραπέρατος Δανός.

Μίλια μακριά από ανίερα διαμάντια που κοσμούν ακόμα και την πρόσφατη φιλμογραφία του, σαν τον ιδιοφυή «Αντίχριστο» ή μεγαλεπίβολες ιδέες γεμάτες τόλμη όπως το «Nymphomaniac», το τελευταίο του πόνημα έπεσε θεαματικά στην παγίδα της κενής πρόκλησης και του σοκ, παρέχοντας ως αντάλλαγμα φιλοσοφίζουσες κοινοτοπίες και ψυχανάλυση πρώτου εξαμήνου. Νεκτάριος Σάκκας

«Ο Άνθρωπος που Σκότωσε τον Δον Κιχώτη» («The Man Who Killed Don Quixote») του Τέρι Γκίλιαμ

Ένα από τα πιο καταραμένα και αντίξοα σχέδια στα χρονικά του σινεμά ολοκληρώθηκε, έπειτα από περιπέτειες 25 ετών, χάρη στην επιμονή του 77χρονου σκηνοθέτη του. Όμως όση συμπάθεια κι αν έχει κανείς για τον δημιουργό του «Μπραζίλ» και του «12 Πίθηκοι», και όσο μεγάλος είναι ο σεβασμός για τη σισύφεια δοκιμασία την οποία βίωσε όλα αυτά τα χρόνια, είναι πολύ δύσκολο να δικαιώσει τον τραγέλαφο που αντικρίζει στην οθόνη.

Ο Γκίλιαμ είχε θεωρητικά την ευκαιρία να δουλέψει σε έναν φαντασμαγορικό καμβά και να αφήσει αχαλίνωτο το σκηνοθετικό του δαιμόνιο. Δυστυχώς, όμως, η φαντασία και ο υπερβολικός ζήλος οδήγησαν στο εντελώς αντίθετο αποτέλεσμα, απελευθερώνοντας ένα θορυβώδες και ανοικονόμητο χάος, με πλάνα υπερβολικά φορτωμένα, παιδιάστικης σύλληψης ιδέες, μπουφόνικη διάθεση και ένα σενάριο το οποίο αγγίζει την ασυναρτησία. Αυτοί ήταν, ίσως, και οι λόγοι που το κοινό παγκοσμίως γύρισε την πλάτη του στην ταινία και ο πολύπαθος «Δον Κιχώτης» κατέληξε από ισχυρό κινηματογραφικό δέλεαρ της χρονιάς σε μια άδοξη κυκλοφορία η οποία πέρασε βιαστικά στη λήθη. Λουκάς Κατσίκας

«Vice», του Άνταμ ΜακΚέι

Οι φιλοι μας οι Αμερικανοί ορίζονται αφηγηματκά μέσα από προσωποκεντρικές ιστορίες και, η αλήθεια να λέγεται, πάμπολλες φορές έχουμε ευτυχούντες ακολουθήσει ιστορίες προσωπικών επιτευγμάτων, επιβίωσης και έκτακτων, περιεκτικών επεισοδίων που οδηγούν από το ειδικό στο γενικό.

Όμως όταν υποπίπτεις στην ανάλυση και την ερμηνεία της πολιτικής ιστορίας- και δη της φλέγουσας πρόσφατης - καταλήγοντας σ' ένα προσωποπαγές πόνημα δημιουργίας αποδιοπομπαίου τράγου, τότε όχι μόνο καταλαβαίνεις γιατί αυτή η χώρα εξακολουθεί να ζει στην καταστροφικά απλοϊκή της μακαριότητα αλλά και γιατί οι Δημοκρατικοί ενίοτε θα χάνουν την εξουσία από τους Τραμπ που η απλουστευτικότητά τους δημιούργησε. Ηλίας Δημόπουλος

Τα Υπερεκτιμημένα

«Η Νύχτα με τις Μάσκες («Halloween») του Ντέιβιντ Γκόρντον Γκριν

Με τα 40 χρόνια να αποτελούν μια ιδανική δικαιολογία και τη μικρή εμπλοκή του Τζον Κάρπεντερ να γεμίζει χαρά τους φαν της πρώτης ταινίας, το νέο «Halloween» άφησε πίσω του όλα τα σίκουελ που γέννησε η ταινία του 1978 και λειτούργησε ανεξάρτητα σε μια έξυπνη κίνηση σύνδεσης.

Το αποτέλεσμα ήταν μια προσεκτική κόπια, με όμορφες αναφορές σε πολλά σημεία αλλά και σενάριο που χωλαίνει στη μεγαλύτερη διάρκειά του, σίγουρα καλύτερη πάντως από τα περισσότερα σίκουελς, κάτι που έφερε όμως μαζική υστερία και μετέτρεψε το φιλμ σε αριστούργημα για τους περισσότερους κριτικούς, που δυσκολέφθηκαν να εξηγήσουν με λόγια το πλήθος των αστεριών τους. Την ίδια ώρα, η ηλικία της ιστορίας φωνάζει, όπως και η ανάγκη να αναζητήσουμε σύγχρονους boogeymen στη θέση του Μάικλ Μάγιερς που ανήκει πια στο μουσείο της ποπ κουλτούρας. Τάσος Μελεμενίδης

«Οι Χήρες» («Widows») του Στιβ ΜακΚουίν

Ποιος να περίμενε ότι ο δημιουργός που πριν μία δεκαετία υπέγραφε το «Hunger», ένα εντυπωσιακής ισορροπίας ντεμπούτο που παρακολουθούσε τις τελευταίες μέρες της ζωής του Μπόμπι Σαντς, φέτος θα επέστρεφε με τις «Χήρες», ένα heist movie το οποίο, με πρόφαση την προετοιμασία και εκτέλεση μιας κόλπο γκρόσο ληστείας, βρίσκει την ευκαιρία να τοποθετήσει εν είδει κατήχησης τα ταξικά, φυλετικά και έμφυλα σχόλιά του, χρησιμοποιώντας σχεδόν αποκλειστικά εξόφθαλμα κλισέ.

Δεν μπορείς να δίνεις στην Βαϊόλα Ντέιβις να πει την ατάκα: «Because no one thinks we have the balls to pull this off» και την ίδια στιγμή να μοστράρεις φεμινισμό, λίγη προσοχή στα βασικά παρακαλώ. Για να μην ισοπεδώνουμε, όμως, οφείλουμε να σημειώσουμε ότι οι «Χήρες» είναι μια εξαιρετικά ντεκουπαρισμένη ταινία η οποία θα είχε μόνο να κερδίσει αν άφηνε στην άκρη την επιπέδου δημοτικού ηθικοπλαστική διάλεξη και αντ’ αυτής επένδυε στην καρδιά του σινεμά είδους που υπηρετεί. Κωστής Θεοδοσόπουλος

«Ληστεία στο Μουσείο» («Museo») του Αλόνσο Ρουισπαλάσιος

Πιασάρικο και δυνάμει γοητευτικό να προσελκύσει διακρίσεις (στην φεστιβαλική πορεία του άλλωστε μάζεψε Αργυρή Άρκτο Σεναρίου στο Βερολίνο και Βραβείο Σκηνοθεσίας στις δικές μας Νύχτες Πρεμιέρας), το νέο φιλμ του Ρουισπαλάσιος φαίνεται να βρίσκεται εκεί όπου κοινό και κριτικοί ομονοούν. Επιπλέον, ο Μεξικανός την ψάχνει αρκετά τη «δουλειά», παραδίδοντας μια ταινία που περισσότερο από heist movie είναι ένα σχόλιο για τη διαφορά ανάμεσα στην αλήθεια και την εκάστοτε εκδοχή της.

Όλα καλά μέχρι εδώ, μόνο που από κάποιο σημείο και μετά η αφήγηση πλατειάζει επικίνδυνα, το ύφος μπερδεύεται ακατανόητα (η σκηνή ξύλου στο μπαρ είναι αλλού ντ’ αλλού), οι Γκαέλ Γκαρσία Μπερνάλ, Λεονάρντο Ορτίζγκρις καταλήγουν μετακινούμενες ρέπλικες στην ίδια τους την ιστορία, ενώ από το δεύτερο μισό και μετά η ταινία λειτουργεί κυρίως ως ένα meta κλείσιμο του ματιού, ξεχνώντας την όποια δραματουργική αναγκαιότητα. Νεκτάριος Σάκκας

«Τρεις Πινακίδες Έξω από το Έμπινγκ, στο Μιζούρι» («Three Billboards Outside Ebbing, Missouri») του Μάρτιν Μακ Ντόνα

Μήνες μετά την πρώτη προβολή του «Τρεις Πινακίδες Έξω από το Έμπινγκ, στο Μιζούρι», ακόμη δυσκολεύομαι να πιστέψω πώς ένα από τα πιο εξωφρενικά αναληθοφανή και διδακτικά σενάρια που γράφτηκαν πρόσφατα στο σινεμά κατόρθωσε να ξεγελάσει τόσο κόσμο. Ισχύει ότι ο κινηματογράφος διάγει περίοδο μεγάλης στέρησης σε ιδέες και σε ποιότητα, όμως πότε ακριβώς αρχίσαμε να δεχόμαστε την κοινοτοπία ως κάτι το πρωτοφανές, την κουτοπονηριά ως εξυπνάδα και τον ψευτοφιλελευθερισμό ως πολιτική θέση;

Γιατί αυτά ακριβώς υπηρετεί ο εφετζής και πικρόχολος δημιουργός των «Τριών Πινακίδων». Απευθύνεται στο κοινό του ως ένας κόλακας λαϊκιστής ο οποίος κάνει τους θεατές να νιώθουν σημαντικοί, την ίδια ώρα που τους ταΐζει ιδεολογικό λαϊκισμό και ξέφρενες απιθανότητες με την πρόφαση της σοβαροφάνειας, μεταμφιέζει τις χολερικές του παρατηρήσεις σε περισπούδαστα μηνύματα και σφυρηλατεί μέχρι υποταγής τους θεατές με αβανταδόρικες (και έξω από τη σφαίρα κάθε λογικής) σκηνές. Ανάμεσά τους, εκείνη όπου μια αγανακτισμένη γυναίκα εκτοξεύει μολότοφ σε ένα άδειο (!) αστυνομικό τμήμα ή η αθέλητα αστεία μεταστροφή ενός σκληροπυρηνικού ρατσιστή ο οποίος μετανοεί μεμιάς όταν διαβάζει το γράμμα που του άφησε ο αυτόχειρας προϊστάμενός του!!

Χρειάζεται ταλέντο για να ξεγελάσεις μια τόσο μεγάλη μερίδα κοινού κι αυτό θα το αναγνωρίσω στον Μάρτιν ΜακΝτόνα. Η ταινία του δεν παύει να παραμένει, ωστόσο, ευτελής και ασήμαντη. Και όσο για την Φράνσις Μακ Ντόρμαντ, η οποία εισέπραξε πλήθος βραβείων και αναγορεύτηκε σε άτυπη Πασιονάρια των #MeToo συνθημάτων της χρονιάς, φτάσαμε πλέον στο σημείο όπου το ταμπεραμέντο και ο τσαμπουκάς παρεξηγούνται ως μέγιστη υποκριτική. Λουκάς Κατσίκας

«Ένα Αστέρι Γεννιέτα» («A Star is Born») του Μπράντλεϊ Κούπερ

Πως το «Ένα Αστέρι Γεννιέται» είναι ξαφνικά η οσκαρική ταινία της χρονιάς; Παρα το αδιαμφισβήτητο star quality των Μπράντλεϊ Κούπερ και Lady Gaga, η ταινία θυσιάζει κάθε διάθεση πρωτοτυπίας στην υπηρεσία ενός παλιομοδίτικου μελοδράματος.

Το «Αστέρι» ακολουθεί μία πεπατημένη αισθηματικών συγκρούσεων, σεναριακών ευκολιών, μόνιμου δράματος (με τα αναγκαία δάκρυα να νοτίζουν σχεδόν κάθε καρέ) την ώρα που η άνοδος της Άλι γίνεται τόσο στιγμιαία που σκέφτεσαι μήπως υπάρχουν κομμένες σκηνές στο ενδιάμεσο και ο Κούπερ καδράρει συνεχώς σε γκρο-πλαν την πρωταγωνίστριά του χωρίς να συμμερίζεται το αίσθημα συμμετοχής του κοινού. ΟΚ, μπορεί η Lady Gaga στο τραγούδι να τα σπάει και το «Αστέρι» να έχει γεννηθεί, απλά χάθηκε η ευκαιρία να «αναγεννηθεί». Πάνος Γκένας