Το σινεμά και οι πλατφόρμες - αφιερωματα , θεματα || cinemagazine.gr
13:27
27/12

Το σινεμά και οι πλατφόρμες

Το ΣΙΝΕΜΑ cinemagazine.gr φιλοξενεί στα φετινά θέματα ανασκοπήσεων την επίκαιρη άποψη των ανθρώπων του χώρου. Σήμερα, ο Τάσος Μελεμενίδης, Head of Curation & Acquisitions της ελληνικής πλατφόρμας Cinobo, γράφει για το σινεμά στη χρονιά (και στα χρόνια) του streaming.

Από τον Τάσο Μελεμενίδη

Είναι καλοκαίρι του 1995, ευτυχώς η λέξη πανδημία ανήκει μόνο στα σενάρια επιστημονικής φαντασίας όπως σε αυτό της ταινίας «Το Ξέσπασμα» (Outbreak) που βγήκε στις ΗΠΑ την άνοιξη εκείνης της χρονιάς, άρα ο κόσμος βρίσκεται ανέμελος έξω. Την ίδια ώρα, ένα μικρό σύνολο ανθρώπων (κάποιες εκατοντάδες έλεγαν τα ρεπορτάζ εκείνης της ημέρας) που βρίσκονται διάσπαρτοι σε όλο τον πλανήτη, έχουν εξοπλίσει τα διαστημικά τότε πρώτα Pentium τους με το ανάλογο λογισμικό και ετοιμάζονται για κάτι εξωπραγματικό. Να παρακολουθήσουν live την ταινία «Party Girl» από τον υπολογιστή τους, η οποία μεταδίδεται από ένα γραφείο στο Σιάτλ λίγο πριν την προβολή της σε κοντινή αίθουσα της πόλης.

Στους θεατές απευθύνει προσωπικό χαιρετισμό η πρωταγωνίστρια Πάρκερ Πόουζι, που περνά από το γραφείο πριν πάει και αυτή στην προβολή, ενώ η μετάδοσή του γίνεται μέσω του CU-SeeMe, ενός προγράμματος videoconferencing που αναπτύχθηκε στις αρχές των '90s. Τυπικά γίνεται αναμετάδοση εικόνας από ένα PC σε άλλο, ουσιαστικά όσοι συμμετέχουν σε αυτό το πείραμα γίνονται οι πρώτοι που μπορούν να ισχυριστούν ότι είδαν ταινία μέσω streaming, πολλά χρόνια πριν επινοηθεί ο όρος και μόλις δυο πριν ιδρυθεί μια μικρή εταιρία με την ονομασία Netflix, που ξεκίνησε να προσφέρει ενοικιάσεις VHS και DVD μέσω ταχυδρομείου.  

Το τρέιλερ της ταινίας «Party Girl»

26 χρόνια μετά, το streaming δεν αντιπροσωπεύει πλέον μόνο το μέλλον, αλλά μια συνήθεια που δεν χρειάζεται καν να εξηγήσεις σε κάποιον. Το να πεις ότι βλέπεις μια ταινία σε πλατφόρμα  έγινε μέρος του καθημερινού λεξιλογίου μας, ακόμη και αν δεν το κάνεις πραγματικά. Μια από τις αγαπημένες μου χρήσεις του όρου το 2021 ήταν στις αρχές της χρονιάς, όταν οι οσκαρικές ταινίες συζητιόταν παντού αλλά δεν θα κυκλοφορούσαν επίσημα στην Ελλάδα πριν το καλοκαίρι λόγω lockdown, με αποτέλεσμα όσοι τις έβλεπαν κατεβασμένες να χρησιμοποιούν στον δημόσιο λόγο τη φράση «το είδα στις πλατφόρμες» - γενικώς και αορίστως. Ίσως γιατί οι τελευταίες, έστω και με τους γεωγραφικούς περιορισμούς που ισχύουν, εκφράζουν το προεξέχον σημείο προσβασιμότητας (κατ’ αναλογία με τα video club του παρελθόντος) για να βρει κάποιος οτιδήποτε έχει ανάγκη να δει, έναν όγκο περιεχομένου που είναι πια πολύ μεγάλος, ως και αχαρτογράφητος, ενώ εξακολουθεί να αυξάνεται.  

Όλα αυτά σε ένα κοινό που εδώ και δύο χρόνια βιώνει πρωτοφανείς (για τον 21ο αιώνα) καταστάσεις, αδημονεί να ξαναπιστέψει στον όρο κανονικότητα και παράλληλα προσαρμόζεται στις νέες τάσεις του home entertainment, κάτι που όλοι συμφωνούν ότι συνέβαινε ήδη σε έναν βαθμό, απλά η πανδημία επιτάχυνε τις εξελίξεις όπως συνέβη και σε πολλούς άλλους κλάδους. Οι πλατφόρμες είχαν μπει ήδη στη ζωή μας, το Netflix άρχισε να διεισδύει σε σπίτια όχι απαραίτητα σινεφίλ καταναλωτών, δείχνοντας πως ο κυριότερος λόγος που η πειρατεία ήταν τόσο εκτεταμένη στη χώρα μας ήταν η απουσία άλλων απλών και φθηνών λύσεων, που δεν απαιτούσαν απαραίτητα εγκατάσταση δορυφορικού πιάτου.

Στατιστικά συνδρομών σε πλατφόρμες παγκοσμίως (Μάρτιος 2021)

Αναμενόμενα, η νέα τάση ήθελε και άλλους παίκτες, όρος απαραίτητος για μια ισχυρή αγορά. Στη μικρή μας χώρα, το Cinobo σχεδιάστηκε πριν η λέξη κορονοϊός μπει στη ζωή μας, γιατί ακριβώς είχε εντοπιστεί το πρώτο κενό - ένα σινεμά που κρατά αποστάσεις από τα blockbusters και βρίσκονταν ατάκτως ερριμμένο εκεί έξω («στις πλατφόρμες») χωρίς τρόπο να παρουσιαστεί επιμελημένα προς ένα κοινό που δεν είχε ούτε τον χρόνο ούτε την όρεξη να το ψάχνει στην τύχη. Στις μεγαλύτερες χώρες, τα τηλεοπτικά δίκτυα υποδέχονται τη νέα εποχή, όπου το κοινό ορίζει πια το πότε αρχίζει και τελειώνει ένα θέαμα, τα μεγάλα στούντιο οργάνωσαν κι αυτά τις γιγαντιαίες ταινιοθήκες τους και όλοι μπαίνουν στο χορό μιας μεταβατικής περιόδου που θα ορίσει το μέλλον του σινεμά και της τηλεόρασης.  

Η σημασία που έχει εδώ το χρονικό σημείο, είναι πως αυτό το μέλλον έχει ισχυρούς αντιπάλους, καθώς η βιομηχανία του θεάματος δεν παίζει μόνη της. Στο φινάλε του «Matrix Resurrections», το think tank που αναλογίζεται τη σχετικότητα του project με το σήμερα δηλώνει πως πιθανόν να είναι πιο προσοδοφόρο ως μια σειρά από βίντεο με γάτες παρά ως ταινία. Εκατομμύρια άνθρωποι στον πλανήτη παράγουν καθημερινά δικό τους περιεχόμενο, ο Ζούκερμπεργκ οραματίζεται να το βλέπουμε σε εικονικά σαλόνια, τα video games αγγίζουν το όριο της μη ανίχνευσης πραγματικού και φανταστικού, εγώ αύριο το πρωί μπορώ να γίνω σταρ σε ένα χωριό άλλης ηπείρου επειδή απλά σκόνταψα στο δρόμο. Κοινώς το θέαμα έχει αποκτήσει μια τόσο εκτεταμένη έννοια που μοιραία επηρεάζει το περιεχόμενο όσων προγραμμάτων γυρίζονται, τον τρόπο αλλά και τον χρόνο διανομής τους σε έναν κόσμο όπου επενδύσεις γίνονται προς την ατομική και προσωποποιημένη ψυχαγωγία (και όχι στη συλλογική) ενώ παγκόσμια trends στο Twitter γίνονται old news την επόμενη εβδομάδα. 

Κι εδώ κάπου τελειώνουν οι εχθροί που έφεραν ως αναγκαιότητα αυτή την τεράστια ψηφιακή μετάβαση της βιομηχανίας, εννοώντας με αυτό πως η αίθουσα δεν λογίζεται ως εχθρός, ούτε φυσικά το αντίστροφο. Το σινεμά έχει στην πλάτη του μια μακροχρόνια συμβίωση με την οικιακή ψυχαγωγία, που στις ΗΠΑ φτάνει σχεδόν τα 70 χρόνια (όταν οι τηλεοράσεις μπήκαν μαζικά στα νοικοκυριά) και συνεχίζεται ως σήμερα με το βίντεο, το DVD, την συνδρομητική τηλεόραση και το streaming. Όλες οι τεχνολογικές εξελίξεις οδηγούν μοιραία στη σύγκλιση σε σημείο που επιτροπές ακαδημιών και δημοσιογράφοι προβληματίζονται στο αν εντάξουν ένα έργο σε κατηγορία σινεμά ή τηλεόρασης, με τον όρο «περιεχόμενο» να αφήνει στο τέλος όλους ικανοποιημένους.

Δυσκολεύομαι στις σαφείς προβλέψεις, αλλά το 2021 έχει βάλει οριστικά το ζεύγος αίθουσα-οικιακή ψυχαγωγία σε ένα νέο κεφάλαιο της σχέσης τους όπου όσο διαρκεί αυτή η μετάβαση θα θεσπίζονται νέοι κανόνες. Από τα χρονικά παράθυρα και το αν αυτά πρέπει να υπάρχουν ως την αναγωγή της προβολής σε event (μια έννοια που βοήθησε πολύ τα φεστιβάλ μέσα στην τελευταία δεκαετία), την σωστή επιμέλεια του προγράμματος και στο φυσικό και στον ψηφιακό χώρο. Όλα αυτά συνέβησαν και στο παρελθόν με αντίστοιχους τρόπους, η προσαρμοστικότητα θα κρίνει αν θα ξαναγίνουν. Αν όχι, θα επικρατήσουν οι γάτες.  

Τάσος Μελεμενίδης, Head of Curation & Acquisitions CINOBO

Γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Ελευθερούπολη Καβάλας. Σπούδασε Πληροφορική στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, βρήκε όμως στο δρόμο του το σινεμά για το οποίο άρχισε να γράφει δειλά από το 2006. Για αρκετά χρόνια έγραφε κριτικές, αφιερώματα και θέματα κινηματογραφικής επικαιρότητας στη Lifo και το Cinemagazine, συνεργάστηκε με το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας Νύχτες Πρεμιέρας καθώς και σε εκδόσεις του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Σήμερα επιμελείται το πρόγραμμα της ελληνικής streaming πλατφόρμας Cinobo.

Διαβάστε ακόμη:

Ανασκόπηση 2021: Οι καλύτερες ταινίες της χρονιάς και τα TOP-10 των συντακτών

Η ετήσια λίστα με τις καλύτερες ταινίες, σκηνοθέτες και ηθοποιούς της χρονιάς σύμφωνα με τους συντάκτες του ΣΙΝΕΜΑ cinemagazine.gr.

Ανασκόπηση 2021: Το κινηματογραφικό 2021 είναι γυναίκα

Η Αθηνά Καλκοπούλου, Διευθύντρια Προώθησης (Hellas Film) του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου, γράφει για την κινηματογραφική χρονιά των γυναικών.

Ανασκόπηση 2021: Το ελληνικό box office της χρονιάς

Ο Χρήστος Μήτσης, κριτικός κινηματογράφου στο περιοδικό Αθηνόραμα και πρώην Διευθυντής του ΣΙΝΕΜΑ και των Νυχτών Πρεμιέρας, αναλύει το box office μιας κινηματογραφικής σεζόν εφτά μηνών που (σχεδόν) όλοι θέλουν να ξεχάσουν το γρηγορότερο.

Ανασκόπηση 2021: Ο Τζώρτζης Γρηγοράκης γράφει για τα 40 περίεργα κύματα ενός σκαψίματος

Αναφορά στο «Digger» του Τζώρτζη Γρηγοράκη, την ελληνική ταινία της χρονιάς που αγάπησε το κοινό, έκανε την έκπληξη στα ταμεία των θερινών κινηματογράφων και σάρωσε στα βραβεία της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου με 10 Ίρις.

Ανασκόπηση 2021: Η κινηματογραφική αίθουσα σε κρίση

Ο Γιάννης Καλφακάκος, Πρόεδρος των Ελλήνων διανομέων (ΕΔΙΚΤΕ) και οι αιθουσάρχες των Άστορ (Μπάμπης Κονταράκης), Ιντεάλ (Γιώργος Σπέντζος) και Άστυ (Γιώργος Στεργιάκης), μας μιλούν για τον μεγάλο κινηματογραφικό ασθενή της πανδημίας, την αίθουσα.

Ανασκόπηση 2021: Το σινεμά και οι πλατφόρμες

Ο Τάσος Μελεμενίδης, Head of Curation & Acquisitions της ελληνικής πλατφόρμας Cinobo, γράφει για το σινεμά στη χρονιά (και στα χρόνια) του streaming.

Ανασκόπηση 2021: Ψηφίστε την καλύτερη ταινία της χρονιάς και κερδίστε δώρα από το ΣΙΝΕΜΑ

Η ώρα για να ψηφίσετε τις ταινίες που ξεχωρίσατε το 2021 έφτασε! Δηλώστε συμμετοχή στη μεγάλη ψηφοφορία του cinemagazine.gr και μπείτε στην κλήρωση για συνδρομές Cinobo, βιβλία που ενέπνευσαν ταινίες και σειρές, καθώς και πακέτα συλλεκτικών κινηματογραφικών δώρων.